HC 5: cholestatische leverziekten Flashcards
Functie van lever:
- Metabolisme: koolhydraten, vetten, eiwitten, hormonen
- detoxificatie
- galvorming
- vitamine A,D,K,E, B12 opslag
- Opslag ijzer en koper
- synthese: albumine, stollingsfactoren
- Immuun functies
Functie van gal:
Uitscheiden naar darm van:
- bilirubine
- afvalstoffen
- galzouten
- cholesterol
- toxinen
- farmaca
Nodig voor vertering/emulgatie van vetten en opname van vetoplosbare vitaminen
Wat is de definitie van cholestase?
De verstoring en of onderbreking van de galproductie of galavloed. Met als gevolg stapeling van stoffen als bilirubine en galzouten in lever en bloed.
Wat zijn de gevolgen van cholestase?
- Icterus: serum bilirubine stijgt, geelzucht. Ook feces ontkleurd en donkere urine
- Pruritus (jeuk), waarschijnlijk door galzouten
- Xanthomen: stapeling cholesterol in oogleden, huid
- Steatorrhoe: diarree/buikpijn/krampen, gewichtsverlies, vitamine insufficiënties
- galstuwing in lever: cirrhose, galmeren/abcessen
Wat zijn de gevolgen van vitamine deficiënties?
Vitamine A = nachtblindheid
Vitamine D = osteomalacie
Vitamine E = neuro musculaire afwijkingen
Vitamine K = bloedingsneigingen
Indeling cholestase extra of intrahepatisch?
Extrahepatisch: geelzucht, buikpijn. Bij LO verwacht je koorts, drukpijn, net operatie gehad. Bloed zie je cholestase op voorgrond
Intrahepatisch: na nieuwe medicatie, bloedtransfusie, drugsgebruik/toxines. Bij LO verwacht je opgezette buik, flapping tremor en spider angioma. Transaminasen op voorgrond
Lab?
- Bilirubine: metaboliet en extretie via gal
- AF
- gamma glutamaat synthetase
- ALAT en ASAT (transaminasen): levercelverval
- Albumine
- PT
- Ammoniak
Oorzaken extra en intrahepatisch?
Extrahepatisch (obstructie)
- galstenen
- stricturen galwegen: PSC, chronische pancreatitis
- Maligniteit: pancreascarcinoom, cholangiocarcinoom, papil van vater carcinoom, lymfadenopathie
Intrahepatisch:
- Auto immuun: PSC/PBC, AIH
- genetisch: IP, PFIC
- Virussen
- toxisch/medicamenteus
Prehapatisch:
- vasculaire obstructie
- Hemolyse
Wanneer zie je welke ziektebeelden, epidemiologie?
PBC = vrouwen van middelbare leeftijd
PSC = jonge mannen
Maligniteit = neemt toe met de leeftijd (pancreascarcinoom vooral). (cholangiocarcinoom risico met PSC en Aziatische afkomst)
Virussen = als er niet gevaccineerd is
Diagnostiek bij cholestase?
Echo (of CT): obstructie galwegen –> ERCP
Bij geen obstructie:
- hoge verdenking op wel obstructie: MRCP of EUS
- Bij geen hoge verdenking: onderzoek intrahepatische oorzaken.
Bij geen obstructie bij MRCP ook onderzoek naar intrahepatisch
Meest voorkomende intrahepatische leverziekten?
- Toxische hepatitis (antibiotica) DILI
- Virale hepatitis
- Alcoholische hepatitis
- PBC
- PSC
Meest voorkomende extrahepatische leverziekte?
- Galstenen
- Pancreaskopcarcinoom
- Cholangiocarcinoom
Wat is PBC?
Primaire biliaire cholangitis.
immuun gemedieerde ontsteking van kleine galwegen.
Diagnose:
- Anti-mitochondriale antistoffen
- Chronische cholestase (cholestatische hepatitis) > 6 maanden
- biopt: granulomateuze ontsteking in Portale tractus met lymfocytaire schade in kleine galwegen
Vrouwen van 50
-60%= asymptomatisch
Anders: jeuk, moeheid, buikpijn, sicca
Behandeling PBC?
UDCA, werkt goed ook bij onvolledige respons. AF daalt alleen niet altijd. Door FXR of PPAR nieuwe medicijnen te ontdekken kan dat verholpen worden.
Wanneer levertransplantatie bij PBC?
- Als medicatie niet werkt of fibrose doorgaat
- bij te erge jeuk
- bij levercarcinoom
Transplantatie werkt goed (5 jaars overleving 75-80%), maar PBC kan terugkomen dan UDCA
PSC:
Primaire scleroserende cholangitis:
- immuun gemediteerde chronische cholestatische leverzeikte
- intra en extrahepatisch
- grote en middelgrote galwegen –> diffuse ontsteking en fibrose
- Kleine galwegen verdwijnen
Diagnose:
- positief pANCA bij 80%
- MRCP met Kralensnoer, galwegstenosen, atrofie lever, grote galblaas, divertikels
- Leverbiopt met uienschil. Doe je als je ook AIH verdenkt of geen kralensnoer ziet.
Bij middelbare mannen 39
Zeldzamer dan PBC
Klachten: vermoeidheid, jeuk, geelzucht (geen klachten minder)
Verschil primaire en secuurdere scleroserende cholangitis?
primair is oorzaak onbekend, komt vaker voor.
Secundair door: chemo, radiotherapie, ontsteking, infectie, ischemie, toxisch
Wat zijn de risico’s van PSC?
Behandeling PSC?
UDCA, alhoewel niet bewezen effectief. Je kan wel stenoses opheffen met endoscopie.
Uiteindelijk levertransplantatie. PSC is de grootste indicatie voor transplantatie door:
- cirrhose ernst
- bacteriële cholangitis terugkerend
- ernstige jeuk
- HCC
- cholangiocarcinooom
Risico PSC?
- cholestase
- dominante stenose
- bacteriële cholangitis
- cholangiocarcinooom
- galblaascarcinoom
-colonrectaalcarcinoom - IBD
- Cirrhose complicaties
