HC. 4 Transplantatie immunologie Flashcards
Wat is de prognose van mensen aan de dialyse >60 jaar?
20% kans om te overlijden na 1 jaar
Wat zijn de voordelen van niertransplantatie?
- Geen dialyse
- Verbeterde conditie
- Minder leefregels (minder streng dieet)
- Toename kwaliteit van leven
-Hogere levensverwachting (tov dialyse)
Wat zijn de nadelen van niertransplantatie?
- Operatierisico
- Immunosuppresiva
- Afstoting
- Terugkeer oorspronkelijke ziekte
- Resultaat valt tegen (transplantaatfalen bij 1:20 pt)
- Beperkte levensduur nieuwe orgaan: gemiddeld is dat 10 jaar voor een nier van een overleden donor en 20-25 jaar voor een nier van een levende donor. Daarna is een nieuwe transplantatie of dialyse nodig.
Wat kan je onderzoeken als je merkt (in bloed bijv) dat donororganen falen?
- CRP
- Koorts
- In bloed orgaanfunctie bepalen (lever + nier, hart niet, functie niet goed in bloed te bepalen)
- Biopt
Wat is de levensduur van een getransplanteerd orgaan?
- 10-12 jaarsoverleving: 50%
Wat is (heel kort) acute afstoting?
- Donorcellen worden herken door immuunsysteem v. ontvanger
- Proliferatie (klonale expansie) van witte bloedcellen
- Lymfocyten vallen transplantaat aan/ Doden van donorcellen (binnen enkele dagen)
Wat zijn kenmerken van afstoting?
- Alleen in donororgaan, niet elders in het lichaam
- B- en T-lymfocyten
Hoe worden T-cellen geactiveerd?
Antigeenpresenterende cel (APC) v donor met HLA-eiwit en donor-antigeen
1. T-cel receptor op T-cel bindt aan HLA-eiwit met donor-antigeen
2. Co-binding van CD28+ (T-cel) en CD80/CD86 (APC)(hulpfactoren)
3. Vrijkomen van cytokines (interleukines, IL-2) vanuit APC die binden op receptor van T-cel
→ na T-cel activatie: proliferatie van T-cel (klonale expansie) en productie IL-2 (cytokine) ⇒ acute afstoting
Wat doen cytokinen?
- betrokken bij de communicatie tussen verschillende cellen regulerende stoffen
- Belangrijke mediatoren bij ontstekings en afstotingsreactie. Ook bij auto-immuunziekten. Zorgen dat 1 cel gaan prolifereren, voor de klonale expansie van de cellen.
- Kunnen oa cytotoxische T-cellen activeren
—> Cytotoxische T-cellen kunnen donorcellen doden
—> Toxisch en gevaarlijk voor donororgaan
Voorbeeld van een dergelijke Immuun activatie door cytokines:
T-cell —> antigen cytokines genaamd IL-2 —> zorgen voor klonale expansie(proliferatie)
Welke soorten cellen spelen een rol bij afstoting?
- T-cellen en B-cellen
- Macrofagen
- Cytokinen (interleukines)
Alle geneesmiddelen die gebruikt worden na/tijdens transplantatie gericht op t-lymfocyten
Welke immunnosuppressiva grijpen aan op T-cellen?
- Anti-thymocyte globuline (ATG) → heel agressief, voorkeur voor ander middel
- Alemtuzumab → ipv ATG, minder agressief dan ATG
- Tacrolimus
Hoe werkt tacrolimus?
- Tacrolimus onderdrukt het IL-2 signaal van geactiveerde T-cellen
- Remming T-cellen
Wat is de rol van macrofagen bij afstoting?
- Macrofagen maken IL-15
- IL-15 zorgt nog steeds voor afstoting middels T-cel groeifactorfunctie (ipv IL-2) (remming van IL-2 heeft hier geen invloed op)
Wat zijn eigenschappen van cytokines?
- 1 cytokine neemt de functie van een andere over (overlappende biologische eigenschappen)
- IL-2 en IL-15 zijn beide T-cel groeifactoren
Hoe verhouden immunosuppresiva en groeifactoren zich tot elkaar?
- Voornamelijk gericht op IL-2
- IL-15 wordt niet geremd → nog steeds afstoting, wel minder
Wat is HLA? (kort)
We hebben het witte bloedgroep systeem op elke cel, Humane leukocyte antigen (HLA). Als gevolg van die verschillende eiwitten herkent het lichaam ze als lichaamsvreemd.
Leg HLA en HLA-genen uitgebreid uit
De proteïnen gecodeerd door HLA zitten op het buitenste deel van de cel en zijn uniek voor ieder mens.
Speelt een belangrijke rol in immuunsysteem
ABO systeem: 4 mogelijke combinaties
HLA systeem: >1 miljoen combinaties
De unieke combinatie van HLA-genen ontstaat door overerving van de ouders, hierdoor krijg je unieke combinaties.
Hoe vindt T-cel activatie plaats en hoe kan medicatie hierop ingrijpen?
- Signaal 1: T-cel receptor. T lymfocyten hebben receptoren die binden aan de antigeen presenting cells (APC) binden(die herkennen het lichaamsvreemd antigeen)
- Signaal 2: costimulatoire moleculen
- Signaal 3: met behulp van cytokines > moleculen betrokken bij het afweersysteem (hormonen van het immuunsysteem voor communicatie)
Alle drie de signalen zijn betrokken bij afweer en dus bij transplantatie.
signaal 1 en 3 kunnen goed geblokkeerd worden mbv medicatie. (signaal 2 niet ondanks grote studies hiernaar)
Welke cellen kom je vaak tegen in de pathologie bij een acute afstotingsreactie?
T-cellen
T-helper cellen (CD4)
B-cellen.
Welke vorm van therapie wordt gebruikt indien immuunsuppressieve therapie niet aanslaat?
Indien tacrolimus, Camath, Anti-thymocyte globulin niet werken dan wordt een intraveneus middel gegeven welke zorgt voor T-cel depletie.
T-cel depletie therapie: hierbij gaan in 1 keer alle witte bloedcellen kapot. Hierdoor kun je op de IC-belanden. Als gevolg van dit agressieve ingrijpen blijven transplantatie nieren en hart het doen.
Wat is redundancy?
Een cytokine neemt de functie van een ander cytokine over (overlappende biologische eigenschappen).
IL-2 en IL-15 zijn beide T-cel groeifactoren
Hierdoor blijft altijd afstoting ontstaan en wordt het lichaamsvreemde orgaan nooit van jezelf.
extra:
1 route onderdrukken betekent activatie van een ander systeem in de afweer. Als je bij een patiënt bijv lang genoeg IL-2 onderdrukt dan kan deze IL-15 (macrofagen) bijv activeren. Dit proces noem je redundancy.
