HC 4 oefenvragen

Question 1

Water dat in rotsen en grond dringt, bevordert chemische verwering door als een zwak _______ te werken

Answer 1

zuur

Question 2

Het materiaal aan de rand van de oceanen (nabij de continenten) is ouder dan het plaatmateriaal in het centrum van de oceaan. Leg uit hoe dat komt en beschrijf wat er gebeurt met de oceanische korst vanaf de ‘geboorte’ tot het ‘einde’.

Answer 2

De oceaanbodem drijft uit elkaar op de push ridge. Hier komt magma omhoog en stolt (geboorte) het tot basalt. Bij het continent duikt de basaltkorst onder de korst van graniet (einde)

Question 3

Als een metamorf gesteente in de loop van de gesteentecyclus verhit en vervolgens smelt tot magma, zal het uiteindelijk afkoelen en veranderen in ____________

Answer 3

stollingsgesteente

Question 4

Naast vulkanisme zijn er twee andere processen gaande in het bovengenoemde geval van convergente platen; benoem en beschrijf beide processen

Answer 4

Aardbevingen: de oceanische plaat duikt, met veel kracht, onder de continentale plaat. Dit gaat niet geleidelijk, maar schoksgewijs, waardoor aardbevingen kunnen optreden.

Gebergtevorming: door het plooien van de continentale plaat ontstaat gebergte.

Question 5

Het proces van spreiding van de zeebodem omvat het ontstaan van nieuwe korst en de voortdurende verplaatsing daarvan weg van de bron. Wat is die bron?

Answer 5

midoceanische ruggen

Question 6

Hoe ontstaan bergen? Beschrijf gebergtevorming in relatie tot drie typen van samenkomen van platen en leg uit wat het verschil in gebergtevorming is bij deze drie typen convergentie.

Answer 6

Als een oceanische plaat tegen een continentale plaat aan beweegt, schuift de zwaardere oceanische plaat onder de lichtere continentale plaat. Hierdoor plooit de contnentale plaat en ontstaan bergen.

Als twee continentale platen tegen elkaar aan komen, worden de twee platen tegen elkaar opgeduwd, waarbij een gebergte ontstaat.

Als twee oceanische platen bij elkaar komen, zal de ene onder de andere schuiven. Hierbij kan een vulkanische eilandenboog ontstaan.

Question 7

De bodemtextuur is belangrijk omdat hij het ____________ van de bodem beïnvloedt

Answer 7

het vochtvasthoudend vermogen

Question 8

Welk verweringstype tast kalksteen aan en komt voornamelijk voor in vochtige gebieden?

Answer 8

zuurwerking

Question 9

Wat is een vorm van chemische verwering?

Answer 9

oxidatie

Question 10

Fijn verdeelde, gedeeltelijk ontbonden organische materie wordt ____________ genoemd

Answer 10

humus

Question 11

Waarom zijn de Alpen hoger dan de Ardennen?

Answer 11

In de Ardennen zijn oudere gebergten dan in de Alpen. De Ardennen zijn een overblijfsel van de hercynische orogenese, de Alpen van de Alpine orogenese. De Ardennen zijn dus veel langer onderhevig aan verwering en erosie, waardoor ze lager zijn. Daarnaast groeien de Alpen nog steeds.

Question 12

Een breuklijn waarbij er horizontale beweging is van twee aangrenzende platen, waarvan de ene langs de andere schuift, wordt een ____________ genoemd

Answer 12

transform-breuk

Question 13

Beschrijf bondig de gesteentecyclus met behulp van de drie typen gesteenten

Answer 13

Stollingsgesteente wordt gevormd door het stollen van lava aan het aardoppervlak. Hier verweert en erodeert het waardoor het sediment wordt. Als dit wordt samengeperst ontstaat er sedimentgesteente. Op grote diepte vormt sediment en sedimentgesteente onder hoge temperatuur en druk metamorf gesteente. Metamorf gesteente kan als het aan de oppervlakte komt weer verweren en eroderen of op grotere diepte smelten tot magma. Dit magma kan weer aan de aardoppervlakte komen en stollingsgesteente worden.

Question 14

Welk kenmerk wordt niet geassocieerd met divergerende plaatgrenzen?

Answer 14

eilandbogen

Question 15

Welke drie soorten verwering worden er onderscheiden? Noem deze en geef een voorbeeld bij ieder type.

Answer 15

Fysische verwering: bijv. vorstverwering: breken van gesteenten door hoge temperatuurverschillen

Chemische verwering: bijv. het “smelten” van kalksteen door water

Organogene verwering: Het is een combinatie van fysische en chemische verwering. Door plantenwortels bijv. wordt materiaal uit elkaar geduwd, maar de plantenwortels laten ook chemische stofjes vrij om het materiaal zacht te maken

Question 16

Leg in stappen uit welke reis het moedermateriaal in de bodem van de Sandr van Nijmegen waarschijnlijk heeft gemaakt. Geef in die reis van begin (oorsprong) tot eind (de Sandr) aan op welke manieren het materiaal is getransporteerd.

Answer 16

Sandr= de puinhelling die door smeltwater is afgezet aan de voet van een gletsjer. Dit is afkomstig uit Scandinavië en is hier gekomen met het ijs. Bij het smelten hiervan is de Sandr ontstaan.

Question 17

Water is een belangrijke verweringsfactor vanwege zijn eigenschap dat het, wanneer het bevriest, in dichtheid afneemt en _______________

Answer 17

in volume toeneemt

Question 18

Een oplossing van water en koolstofdioxide produceert _____________, dat gemakkelijk __________________ kan oplossen.

Answer 18

koolzuur, kalksteen

Question 19

Tijdens de boring in Beek hebben we verschillende kleuren gezien. Leg uit wat de oranje kleur in de bovenste lagen van het profiel betekenen. Leg ook uit wat de grijze kleur in het onderste deel van het profiel betekent.

Answer 19

Oranje: doordat er niet altijd water in die laag grond is kan er zuurstof bij de grond komen. Hierdoor gaat het ijzer in de bodem roesten en krijgt het een oranje kleur.

Grijs: de grijze grond daarentegen staat altijd onder water. Hierdoor komt er geen zuurstof bij, reageert het niet en blijft het grijs.

Question 20

De weergave van horizonten op een dwarsdoorsnede door de bodem wordt een _________________ genoemd.

Answer 20

bodemprofiel

Question 21

Hoe kunnen marmer en leisteen weer getransformeerd worden tot sedimentair gesteente? Benoem en leg uit.

Answer 21

Door verwering en erosie, wanneer het gesteente aan de oppervlakte komt. Dan kan het afgebroken worden en het overgebleven sediment kan worden samengeperst tot een sedimentair gesteente.

Question 22

De vorming van bergketens zoals de Himalaya zijn het gevolg van __________.

Answer 22

botsing van een continent met een continent

Question 23

Beschrijf het proces van subductie in het geval van convergentie van een oceanische en continentale plaat, en beschrijf daarbij de samenhang met vulkanische activiteit.

Answer 23

Subductie is het proces waarbij een oceanische plaat onder een continentale plaat (of oceanische plaat) duikt. De zwaardere oceanische korst met bovenliggende sedimenten duikt onder de lichtere continentale korst. Hierbij ontstaat een diepzeetrog. Bij deze beweging wordt de rand van een continentale plaat geplooid, waardoor gebergte ontstaat. Door het schuiven van de platen over elkaar ontstaan er kleine breuklijntjes. Hier sijpelt magma uit en is er dus vulkanisme.

Question 24

Gesteenten die door warmte of druk of door beide zijn veranderd, worden ingedeeld als __________.

Answer 24

metamorfe gesteenten

Question 25

Gesteenten kunnen op verschillende manieren verweren. Benoem en leg kort uit welke type van verwering door regenwater wordt verzorgd

Answer 25

Als regenwater in de spleten van rotsen of stenen komt, en dat bevriest, dan zet het water uit en dan spijt de steen/rots in stukken. Dat heet vorstverwering.

Question 26

Welk concept wordt in verband gebracht met een subductiezone?

Answer 26

oceaantrog

Question 27

De niet-organische materiaalbasis waaruit de bodem zich vormt, wordt ______________ genoemd.

Answer 27

moedermateriaal

Question 28

Welke (van de volgende) soort bodemdeeltjes is het grootst in omvang?

Answer 28

grind

Question 29

Een hoog humusgehalte doet de bodem als volgt kleuren _________________.

Answer 29

zwart

Question 30

____________ is de algemene term die wordt toegepast op de gecombineerde werking van alle processen die gesteente fysisch doen uiteenvallen en chemisch doen ontbinden als gevolg van blootstelling nabij het aardoppervlak.

Answer 30

verwering

Question 31

De meest intense aardbevingsactiviteit wordt in verband gebracht met welke plaatgrens?

Answer 31

convergerende grens

Question 32

Beschrijf hoe sedimentaire gesteenten zoals kalksteen of schalie getransformeerd kunnen worden tot marmer of leisteen, en benoem waardoor dit mogelijk gemaakt wordt.

Answer 32

Sedimentair gesteente kan als het diep genoeg in de aarde komt door warmte en hoge druk in elkaar worden geperst tot metamorfe gesteente zoals marmer en leisteen.

Question 33

Leg uit welke bodem je kan vinden in de komkleigebieden van de Waal (zoals tijdens de boring bij Beek), en welke bodem je kan vinden op de stroomrug/oeverwallen. Beschrijf deze twee bodems en verklaar de verschillen in bodemmateriaal.

Answer 33

In de komkleigebieden liggen komgronden. Dit zijn gronden van zware klei. Vóór de bedijking stroomde de Waal hier over en zette klei af. Door de dijken gebeurt dit niet meer, maar water wordt hier wel nog langer vastgehouden. De stroomrug bestaat vooral uit zand, omdat de rivier eerst zijn grovere delen afzet kwam dit deel hoger te liggen.

Question 34

Welk verschijnsel duidt op oxidatie?

Answer 34

rode verkleuring van rotsen en grond

Question 35

Hoe varieert de leeftijd van oceaangesteente met de afstand tot oceaanruggen?

Answer 35

Alleen jonge gesteenten worden bij de oceaanruggen gevonden, en steeds oudere gesteenten naarmate ze verder van de oceaanruggen af liggen.

Question 36

Verklaar waardoor er ten zuiden van de lijn Haarlem-Utrecht-Nijmegen geen zwerfkeien voorkomen, maar ten noorden van deze lijn wel

Answer 36

Tot het noorden van de lijn Haarlem-Utrecht-Nijmegen kwam de gletsjer in het saaliën. Deze nam grote zwerfkeien mee. Ten zuiden van de lijn kwam de gletsjer niet, daar komen dus ook geen zwerfkeien voor.

Question 37

Leg het verschil tussen verwering en erosie uit.

Answer 37

Erosie is de uitschurende werking van puinhoudend water, wind en ijs. Het heeft altijd te maken met zwaartekracht en transport.

Verwering is altijd lokaal. Verwering kan fysisch, chemisch en biologisch zijn. Waarbij verschillende elementen, zoals zuren, wortels en temperatuur, het gesteente aantasten.