HC 3 Gedragsverklaringstheorieën Flashcards
Voor- en nadelen van theorieën
Voor:
- Interventies gericht op bevorderen van gedrag op basis van theorie effectiever dan interventies zonder theoretisch fundament
- Theorie ondersteunt interventieontwikkeling
- Theorie maakt evaluatie mogelijk van tussenliggende effecten van interventie
Na:
- Zijn resultaat van interpretatie en generalisatie
- Hebben hierdoor iets subjectiefs
- Zijn vereenvoudigde weergaven van complexe werkelijkheid
- Zijn nog volop in ontwikkeling
- Zijn het onderwerp van vele discussies in de wetenschappelijke wereld
Gedragsverklaringstheorieën
Social Cognitive Theory Beredeneerd Gedrag Model Health Belief Model Protection Motivation Theory Zelf Determinatie Theorie
Social Cognitive Theory, factoren
Bandura 1986
Persoonlijke factoren en omgevingsfactoren
SCT: persoonlijke factoren bestaat uit
Uitkomstverwachtingen
Eigen-effectiviteit
Uitkomstverwachtingen, SCT
Het geanticipeerde effect van een gedraging: als ik gedrag X vertoon, dan zal dit resulteren in Y
Drie dimensies:
- Fysiek
- Sociaal
- Zelf-evaluatief
2 soorten:
- Situation outcome expectancies
- Action outcome expectancies
Situation outcome expectancies
verwachtingen over uitkomsten in de social en fysieke omgeving (geen sprake van persoonlijke actie of gedragsverandering): door mijn huidige gedrag X heb ik een grotere kans op aandoening Y.
Action outcome expectancies
Verwachtingen over uitkomsten van persoonlijke acties of gedragsverandering: door mijn gedrag X te veranderen verlaag ik mijn risico op aandoening Y.
Eigen-effectiviteit, SCT
Vertrouwen dat je hebt dat je het gedrag kan uitvoeren
Drie dimensies:
- Magnitude
- Sterkte
- Algemeenheid
Magnitude, eigen-effectiviteit
Inschatting van moeilijkheid
Sterkte, eigen-effectiviteit
Mate van vertrouwen in uitvoeren gedrag
Algemeenheid, eigen-effectiviteit
Gedrag in verschillende situaties
Omgevingsfactoren, SCT
Sociale en fysieke condities waarbinnen persoon functioneert.
Beredeneerd Gedrag Model, factoren
Ajzen 2006 Attitude Ervaren norm Waargenomen gedragscontrole --> Intentie
Attitude, BGM
Balans tussen negatieve en positieve overtuiging die iemand heeft: vind ik gedrag X positief of negatief
Ervaren norm, BGM
Voorspeller van intentie: subjectief, descriptief
Wat denken anderen van gedrag X