HC 1 + 2: Introductie Embryologie en De Vroege Embryo Flashcards
Elementen van het bouwplan der vertebraten
-Bilaterale symmetrie
-Polariteit
-Kiembladen
-Lichaamsholten
-Segmentatie
-Chorda
-Kieuwbogen
Welke periode (in weken) is de vroege embryonale periode?
0-3 weken
Welke periode is de embryonale organogenese en wat gebeurt er?
3-8 weken (aanleg van alles in de embryo)
Feutale periode
8-38 weken
Wanneer begint het eerste trimester van de prenatale ontwikkeling?
Vanaf de laatste menstruatie (ongeveer -2) en niet vanaf de bevruchting. Menstruale telling in 40 weken (even opgedeeld)
Klievingsdelingen
De zygote (bevruchte eicel) zal delen zonder in totale volume toe te nemen.
Losse cellen tijdens klievingsdelingen
Blastomeren
Klompje eerste cellen heet de:
Morula
Hoe heet de morula na de vorming van de eerste holte tussen de blastomeren (de blastocoel)?
De blastocyste
Wat moet de blastocyste doen voordat de vrucht verder kan uitgroeien?
Uit de Zona Pelludica barsten: hatching
Hoe wordt de öocyt naar de uterus gebracht na ovulatie (waarna gaanderweg bevruchting kan plaatsvinden)?
Cilia in de tuba uterina
Welke fases van de celcyclus worden overgeslagen bij de klievingsdelingen?
G1 en G2
Hoe heet de buitenste laag cellen van de blastocyst na eerste differentiatie (nog binnen de Zona)? En hoe heet het klompje cellen aan de rand hiervan? en hoe heet de holte?
Buitenste laag: trofoblast
Klompje: embryoblast
Blastulaholte
Nidatie
Innesteling in het baarmoederslijmvlies van de blastocyst na de hatching.
Welke soort stamcellen bevat de embryoblast?
Totipotente stamcellen, die kunnen ook ontwikkelen tot cellen van de placenta (moeder)
Welk gen moeten de totipotente cellen tot expressie brengen voor differentiatie tot celln van de placenta?
Oct4
De cellen van de … gaan bij nidatie tussen het epitheel van het endometrium zitten
Trofoblast
Ontwikkeling tweelagige kiemschijf. Laag tegen de blastulaholte vanuit embryoblast heet de … en het klompje cellen richting het endometrium tussen deze laag en de trofoblast heet de ….
Hypoblast; epiblast
Bij het ontstaan van de tweelagige kiemschijf is de dorsoventrale as bepaald namelijk …
Dwars door het midden epiblast
Hoe heet het deel van de trofoblast wat het endometrium binnendringt? En hoe heet het deel van de trofoblast die de buitenste laag blijft om de blatulaholte en de eerste lagen in endometrium (hele cellen met membranen en kernen)
Syncytiotrofoblast; cytotrofoblast
Kenmerken cellen syncytiotrofoblast
Door heftige deling en aggresieve aard is de celmembraanscheiding niet goed ontwikkeld.
Welke holte vormt zich binnen de epiblast?
De amnionholte
Hoe wordt de blastulaholte genoemd nadat er vanuit de hypoblast een nieuwe laag wordt gevormd langs de holte (als bekleding)
De dooierzak
Voltooiing nidatie
Geen contact van blastocyst met het uterus epitheel meer.
Hoe heet de opening in het uterus epitheel waarin de kiemschijf is binnengedrongen?
De sluitplug
Welke drie lagen worden bij gastrulatie gevormd uit de epiblast?
Ectoderm, mesoderm, endoderm
Ectoderm kenmerken
Cellen die je in contact stellen met de buitenwereld, voor het zenuwstelsel en de epidermis
Mesoderm kenmerken
Midden/tussen
> Skelet, bindweefsel, hart- en vaatstelsel, urigenitaalstelsel
Endoderm kenmerken
Buis door het lichaam
> epitheel van spijsverteringsklieren, maagdarmkanaal, luchtwegen, epitheel tractus respiratorius, lever
Welke laag wordt tijdens de gastrulatie vervangen door een nieuwe laag vanuit de epiblast?
Hypoblast
Periode van gastrulatie
Einde week 2 tot einde week 4
Hoe ontstaat de primitiefstreep?
Ophoping van epiblastcellen in caudale staartgedeelte en verplaatsing naar verder caudaal en verlengen kiemschild (epiblast) (primitiefstreep vanaf de knoop ricting caudaal) (ronde kiemschijf wordt ovaal door deling aan uiteinden, cellen centraal worden naar caudaal geduwd > ophoping cellen)
Hoe verloopt de gastrulatie?
> Epiblastcellen in primitiefstreep verbreken epitheliale verband
Ontstaan primitieve groeve in de streep richting hypoblast
vervanging hypoblastlaag tot endoderm
holte tussen ectoderm (epiblast overblijfsel) en endoderm vult zich met cellen die het mesoderm vormen (mesochymaal)
Ontstaan primitiefknoop
Craniaal in de primitiefstreep gaan de wallen van de primitiefgroeve in elkaar over voor vorming primitiefknoop / knoop van Hensen
> meest craniale deel van de primitiefstreep
Mesenchym
Losmatig pluripotent embryonaal bindweefsel afkomstig uit een epitheelcel, bijvoorbeeld door de epitheliomesenchymale transitie (EMT) van epiblastcellen tijdens gastrulatie
Craniocaudale as bepaling
Primitieve streep en groeve liggen in caudale richting
Dorsoventrale asbepaling tweelagige kiemschijf
Dorsaal: epiblastkant richting endometrium
Ventraal: epiblastkant richting uterusholte
(tijdens tweelagige kiemschijf)
Bepaling links rechts aa tov primitiefstreep
Als knoop van Hensen bovenin (craniaal boven), dan is links van de streep links en rechts van de streep rechts.
Noem uitzonderingen van de bilaterale symmetrie
Leverstelsel, bloedvaten, darmen
Cilia in de knoop van hensen zorgen voor een stroom van cellen naar
Links
Afwijkende cilia die zorgen voor verschuiving van epiblastcellen zorgen voor (immotiel cilia syndroom):
Situs inversus: alle organen links en rechts zijn gespiegeld.
Na de gastrulatie blijft er epiblast bestaan. waar?
Als bekleding rond de amnionholte (richting endometrium vanaf de kiemschijf) Alleen deel epiblast van de kiemschijf (tegen hypoblast aan begin) ondergaat de gastrulatie)
Gevolgen situs inversus
Verstoorde werking in de organen zoals sinusitus en onbeweeglijke spermatozoa
50% situs inversus zorgt voor:
Kartagener Syndroom
Normale links rechts symmetrie
Situs solitus
Onvolledige situs invertus
Situs ambiguous
Isomerie
Organen kenmerkend voor een kant van het lichaam komt ook voor in de andere kant door het uitblijven van lateraliteit.
Gastrulatieproducten
1 Extra-embryonale mesoderm EEM > buiten het embryonale lichaam
2 Endoderme cellen
3 Intra embryonale mesoderm IEM
4 Deel epiblast wat overblijft: ectoderm
Wat vormt de grens tussen embryonaal en extra embryonaal?
De navelring
> Epiblastcellen liggen al vroeg buiten de navelring bij de deling (ovale vorm maken kiemschijf)
> extra laag cellen om de twee lagige kiemschijf (om amnionholte) en om dooierzak
Amnion(vlies)
EEM (somatisch)
Amnionepitheel (uit de epiblast extra embryonaal)
Dooierzakwand
EEM en hypoblast
EEM uitbreiding
Binnen de cytotrofoblast en om de hypoblast en amnionepitheel
Holtes in EEM verenigen tot
Chorionholte
Hechtsteel
Compacte EEM structuur die blijft bestaan en aan de basis staat van de primitiefstreep. Hierin ontwikkelen umbilicale vaten die het embryo met de placenta gaan verbinden.
Chorion
Somatisch EEM + cytotrofoblast + syncytiotrofblast
Waarom breken de vliezen
gereed maken voor geboorte
Plooivorming
Ectoderm groeit om de navelring heen (ontstaan plooien)
> Endoderm wordt een kier binnenin en plooi die het geheel omsluit
> Buitenste omsluiting is het ectoderm en mesoderm blijft de massa binnenin.
>Afsnoering buis van de ectoderm blijft in het mesoderm zitten (beginsel CNS). In het mesoderm vormen ook holten die door de plooien worden gevormd.
Hartbeginsel
Crainiaal in de schijf (hoofdbeginsel), door plooing naar binnen en van binnen buitenlangse kromming komt het op juiste positie.
Highlight college: functie GluA1 en GluA3
GluA1: maken herinnering
GluA3: ophalen herinnering
In de hippocampus
