H6 - De staat van de welvaartsstaat Flashcards
Wat is een nachtwakerstaat?
Synoniem: minimale staat
= een staat die zich beperkt tot het garanderen van veiligheid, orde en rust aan zijn inwoners
Wanneer? 19e eeuw
Rijke burgerij aan de macht –> economie is domein van ondernemers
Minimale staatsinmenging
Wat is een verzorgingsstaat?
= een samenleving waarin de overheid via wetgeving en financiële middelen zorgt voor het sociaal-economisch welzijn van de burgers
Wanneer? Eind 19e - begin 20ste eeuw
Opkomst socialisten/ arbeidsbewegingen –> roep om sociale wetgeving
Grotere staatsinmenging
Wat is een welvaartsstaat?
Wanneer? Na WO II
Focus op wederopbouw van het land
- Lonen bleven laag, maar er kwamen sociale voorzieningen voor iedereen
Staat verantwoordelijk voor de welvaart van iedereen
- Sociaal vangnet voor kwetsbare groepen
- Openstellen van economie voor (buitenlandse) handel en migranten –> embedded liberalism
Wat is een overheid?
= een grote organisatie die heel wat mensen tewerkstelt
Organiseert openbare dienstverlening waar de vrije markt faalt
Staatsinterventie = sleutel tot ontwikkeling en welvaart
Welke factoren dragen bij tot het onder druk zetten van de welvaartsstaat?
- Toenemende privatisering
- Invloed van globalisering
- Opkomst van nieuwe economische grootmachten
Wat is een welvaartsval?
Na de economische crisis van 2008 + de eurocrisis in 2009
Toenemende werkeloosheid, minder koopkracht, armoede
Sociale zekerheid moest gevolgen opvangen
- Optrekking pensioenleeftijd
- Belastingverhoging
Functie van de welvaartsstaat vroeger en nu
Vroeger: de markt corrigeren voor wie uit de boot valt
Nu: de markt ondersteunen
Minder overheidsinmenging –> meer burgermaatschappij: de driehoek
Taak burgermaatschappij: actief burgerschap en eigen kracht
Taak markt: sociaal ondernemerschap
Taak overheid naar burgermaatschappij: burgerparticipatie & zelfredzaamheid
Taak overheid naar markt: privatisering & liberalisering
Wat is het Europees Sociaal Handvest?
Verzekert de economische en sociale rechten van burgers van de betrokken staten en waarborgt onder andere het recht op werk
Wat is het recht op werk?
Een staat die het recht op werk erkent, verbindt zich ertoe om een economische en sociale situatie te ontwikkelen waarin jobs gecreëerd kunnen worden
Niet om tewerkstelling te verzekeren voor wie dat wil
Wat is een actieve welvaartsstaat?
= een staat waarbij de overheid veel middelen inzet om de bevolking aan het werk te helpen en te houden
Werkgelegenheidspolitiek
Jobcreatie, langer werken, afhankelijkheid van sociale uitkeringen verminderen
Activeringsbeleid
Jongeren, ouderen, werklozen, schoolverlaters moeten actief op zoek gaan naar werk
Ondersteunende dienstverlening
Subsidies voor werkgevers voor aanwerving van schoolverlaters, werklozen
Controle door RVA tegen misbruik van uitkeringen
Bevorderen werkgelegenheid + aandacht voor arbeidsomstandigheden, loon- en arbeidsvoorwaarden, hoe?
Via regelmatige onderhandelingen tussen regering en sociale partners over onder andere loon, werkduur
Via cao’s = overeenkomst tussen werkgevers en werknemers over arbeidsvoorwaarden binnen de sector (zonder tussenkomst van de regering)
Wat is de sociale zekerheid?
= een verzameling van sociale beschermingsmaatregelen die als doel hebben onverwachts inkomensverlies te compenseren
Geef de 4 vormen van sociale zekerheid
1 Klassieke model
2 Sociale bijstand
3 Zorgverzekering voor niet-medische hulp
4 Andere vormen zoals studietoelagen
Het klassieke sociale zekerheid model: 6 takken
Rust- en overlevingspensioen
Werkeloosheidsuitkeringen
Verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen
Kinderbijslag
Jaarlijkse vakantie
Arbeidsongevallenverzekering + Beroepsziekteverzekering
Rust- en overlevingspensioen
Federale pensioendienst (FPD) –> direct naar sociale verzekerden
Werkeloosheidsuitkeringen
Rijksdienst voor Arbeidsbemiddeling (RVA) –> HVW of ABVV, ACLVB, ACV –> sociale verzekerden
Verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen
Rijksdienst voor Ziekte en Invaliditeitsverzekering (RIZIV) –> HZIV of ziekenfondsen –> sociale verzekerden
Kinderbijslag
Federaal Agentschap voor de kinderbijslag (FAMIFED) –> kinderbijslagfondsen –> sociale verzekerden
Jaarlijkse vakantie
Rijksdienst voor Jaarlijkse Vakantie (RJV) –> vakantiekassen –> sociale verzekerden