H1 - Recht en gerechtigheid

Question 1

Wat zijn rechtsregels?

Answer 1

= gedragsregels die hun gezag ontlenen aan de overheid

Vastgelegd in de grondwet, in wetten, in besluiten en in het internationaal recht

Question 2

Wat is recht?

Answer 2

= het geheel van wetten en regels waarmee de mens de samenleving ordent

Question 3

Wat is codificatie?

Answer 3

= het neerschrijven van rechten in documenten die juridisch bindend zijn voor de overheid

Question 4

Wat is het canoniek recht?

Answer 4

= het rechtssysteem van de rooms-katholieke kerk dat ontstond in de 4e eeuw op basis van de Romeinse rechtsregels

Question 5

Wat is de vuurproef?

Answer 5

De beklaagde moest over gloeiende kolen lopen of een gloeiend ijzer vastnemen

Question 6

Wat is de waterproef?

Answer 6

Iemand werd in het water gegooid om te kijken of de persoon bleef drijven of zonk

Drijven: schuldig
Zonk: onschuldig

Question 7

Het recht van vandaag: kenmerken

Answer 7

• Vermoeden van onschuld
• Onafhankelijke + onpartijdige rechters
• Openbaarheid van de zitting
• Hoor en wederhoor

Question 8

4 indelingen van recht

Answer 8

• Het land waar het recht van toepassing is
• Rechtsbron
• Rechtsstelsel
• Onderwerp

Question 9

Indeling van het recht naar het land waar het recht van toepassing is (algemeen)

Answer 9

Belgisch recht
Gestemd door volksvertegenwoordigers en senatoren of door de raden van de gemeenschappen, gewesten, gemeenten, provincies

Fundamentele norm = grondrecht
Elke rechtsregel moet in overeenstemming zijn met de grondwet

Question 10

Invloed supranationale of internationale organisaties

Answer 10

Wijzigen of beïnvloeden het nationaal recht –> minder verschillen tussen de rechtssystemen van landen

Question 11

Geef de niveaus van recht

Answer 11

Internationaal recht –> grondwet –> bijzondere wetten –> wet, decreet, ordonnantie –> besluiten van de uitvoerende macht –> lokale besluiten

Question 12

Indeling van het recht naar rechtsbron

Answer 12

Gewoonterecht vs geschreven recht

Natuurrecht vs rechtspositivisme

Question 13

Wat is gewoonterecht

Answer 13

= recht dat gebaseerd is op gewoonten en mondeling wordt doorgegeven van generatie op generatie
West-Europa

Question 14

Wat is geschreven recht?

Answer 14

Rechtsregels worden neergeschreven

Angelsaksische wereld

Question 15

Wat is natuurrecht?

Answer 15

= het idee dat voor iedereen bepaalde rechten gelden, ongeacht plaats of tijd, omdat ze door de natuur zijn gegeven
aangeboren + onvervreemdbaar

Question 16

Wat is rechtspositivisme?

Answer 16

= een rechtsfilosofie die stelt dat recht en moraal gescheiden dienen te zijn en het geldende positieve recht niet op rechtvaardigheid getoetst moet worden

Question 17

Wat is positief recht?

Answer 17

= het recht dat op een bepaald tijdstip en/ of een bepaalde plaats geldt
= heersend of vigerend recht

Question 18

Wat is jurisprudentie?

Answer 18

= het geheel van uitspraken van rechten bedoeld

Question 19

Wat is casuïstiek?

Answer 19

= een redeneerwijze is waarbij getracht wordt een algemene rechtsregel af te leiden uit een of meerdere concrete gevallen

Question 20

Islamitisch recht

Answer 20

Geen wetboeken, wel sharia (= het geheel van gedragsregels voor elke moslim + religieuze plichtenleer)
Belangrijkste basisteksten: Koran, de Hadith, de Soenna, Al-Qiyas
Al-Qiyas: regels voor situaties worden afgeleid naar analogie van vergelijkbare situaties die wel beschreven zijn

Ernstige misdrijven: overspel, gokken, heffen van rente, diefstal

Question 21

Indeling van het recht naar rechtsstelsel

Answer 21

Continentaal recht vs Engels recht

Question 22

Wat is rechtsstelsel?

Answer 22

= het geheel van wetgeving, rechtspraak en rechtsleer dat geld in of meer landen op een bepaald tijdstip

Question 23

Wat is continentaal rechtsstelsel/ recht?

Answer 23

= civil law
Europese landen
Wetten en regels worden in wetboeken vastgelegd of gecodificeerd

Question 24

Wat is Engels recht?

Answer 24

= common law rechtsstelsel
Regels van het recht ontstaan uit de rechtspraak zelf
Gebaseerd op het gewoonterecht + precedentenrecht

Question 25

Wat is precedentenrecht?

Answer 25

Uitspraken worden grotendeels gebaseerd op andere uitspraken

Question 26

Indeling van het recht naar onderwerp

Answer 26

Privaatrecht vs publiekrecht

Question 27

Wat is privaatrecht?

Answer 27

Regelt de verhouding tussen burgers onderling en omvat onder andere het burgerlijk recht, het handelsrecht, het sociaal recht en het privaatrechtelijke procesrecht

Question 28

Geeft de onderverdeling van privaatrecht?

Answer 28

Burgerlijk recht, handelsrecht, sociaal recht, privaatrechtelijke procesrecht

Question 29

Wat is het burgerlijk recht?

Answer 29

Regelt de verhoudingen tussen burgers | Gaat over het statuut van de persoon

Question 30

Wat is het handelsrecht?

Answer 30

Regelt het statuut van de handelaren en de handelsactiviteiten

Question 31

Wat is het sociaal recht?

Answer 31

2 delen: arbeidsrecht + sociaal zekerheidsrecht

Question 32

Wat is het arbeidsrecht?

Answer 32

Regelt de verhouding tussen werkgevers en werknemers

Question 33

Wat is het sociaal zekerheidsrecht?

Answer 33

Handelt over de verplichte sociale verzekeringen voor werknemers eerder publiek recht

Question 34

Wat is het publiekrecht?

Answer 34

Regelt de verhouding tussen burgers en overheid, de interne organisatie van de overheid en de verhouding tussen staten Het omvat het grondwettelijk recht, het administratief recht, het fiscaal recht, het strafrecht en het strafprocesrecht

Question 35

Wat is het grondwettelijk recht?

Answer 35

Legt de basisregels van de inrichting van de staat en de grondrechten van burgers vast

Question 36

Wat is het administratief recht?

Answer 36

Regelt de inrichting en de werking van de administratie

Question 37

Wat is het fiscaal recht?

Answer 37

= belastingsrecht | Bepaalt hoe de belastingen worden gevormd en geïnd

Question 38

Wat is het strafrecht?

Answer 38

Regelt welke handelingen strafbaar zijn en bepaalt de straffen die daarvoor gelden

Question 39

Wat is het strafprocesrecht?

Answer 39

Regelt de inrichting, de bevoegdheid en de procedure van de strafgerechten

Question 40

Wat is de Hoge Raad voor de Justitie?

Answer 40

Helpt de Belgische justitie beter functioneren door een beslissende rol te spelen in de selectie en de benoeming voor magistraten door externe controles 44 leden die een mandaat van 4 jaar uitoefenen Staat buiten het parlement, de regering en de rechterlijke orde

Question 41

Wat is het federaal parket?

Answer 41

Opgericht om efficiënter te kunnen optreden tegen misdrijven die de bevoegdheid van plaatselijke parketten overstijgen Bevoegd voor: het hele Belgische grondgebied + kan in het hele land misdrijven opsporen en vervolgen ernstige inbreuken op het internationaal humanitair recht Bestaat uit federale magistraten onder leiding van een federale procureur Staat onder het enkele en rechtstreekse toezicht van de Minsiter van Justitie

Question 42

Hink-Stap-Sprong

Answer 42

Hink: hervorming gerechtelijk landschap 27 --> 12 Stap: justitie efficiënter Sprong: de wetboeken van strafrecht en strafuitvoering moderniseren

Question 43

Middeleeuws recht (J)

Answer 43

Justiniaans Romeins recht Codex Justinianus: verzameling Romeinse wetten Veel principes vandaag nog toegepast: verhouding Romeinse burgers onderling, verhouding burgers en staat, aangelegenheden betreffende bezit

Question 44

Middeleeuws recht (S)

Answer 44

Salische wet Na verval van West-Romeinse Rijk Bepalingen met betrekking tot diefstal, geweldpleging, moord en erfenissen

Question 45

Veel voorkomende straffen in de Middeleeuwen

Answer 45

Schandstraffen, lijfstraffen, doodstraf

Question 46

Recht in de nieuwe tijd

Answer 46

17e eeuw: afschaffing van bedevaart als straf Misdrijven = inbreuken op de openbare rust en vrede Belangrijke rol overheid: publieke strafvervolging ipv wraak

Question 47

Recht in de moderne tijd

Answer 47

1804: Codex Napoleon (inspiratie Romeins recht) Grote invloed op alle latere national wetgevingen Belangrijke bepalingen: - Iedereen gelijk voor de wet - Vrijheid van godsdienst - Scheiding tussen kerk en staat - Geen stemrecht voor vrouwen - Rechtsvorming op centraal niveau

Question 48

Recht vandaag

Answer 48

Belangrijke principes: - Vermoeden van onschuld - Hoor en wederhoor - Openbaarheid van de zitting - Onafhankelijke en onpartijdige rechters