H1 - Recht en gerechtigheid Flashcards

1
Q

Wat zijn rechtsregels?

A

= gedragsregels die hun gezag ontlenen aan de overheid

Vastgelegd in de grondwet, in wetten, in besluiten en in het internationaal recht

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Wat is recht?

A

= het geheel van wetten en regels waarmee de mens de samenleving ordent

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Wat is codificatie?

A

= het neerschrijven van rechten in documenten die juridisch bindend zijn voor de overheid

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Wat is het canoniek recht?

A

= het rechtssysteem van de rooms-katholieke kerk dat ontstond in de 4e eeuw op basis van de Romeinse rechtsregels

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Wat is de vuurproef?

A

De beklaagde moest over gloeiende kolen lopen of een gloeiend ijzer vastnemen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Wat is de waterproef?

A

Iemand werd in het water gegooid om te kijken of de persoon bleef drijven of zonk

Drijven: schuldig
Zonk: onschuldig

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Het recht van vandaag: kenmerken

A
  • Vermoeden van onschuld
  • Onafhankelijke + onpartijdige rechters
  • Openbaarheid van de zitting
  • Hoor en wederhoor
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

4 indelingen van recht

A
  • Het land waar het recht van toepassing is
  • Rechtsbron
  • Rechtsstelsel
  • Onderwerp
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Indeling van het recht naar het land waar het recht van toepassing is (algemeen)

A

Belgisch recht
Gestemd door volksvertegenwoordigers en senatoren of door de raden van de gemeenschappen, gewesten, gemeenten, provincies

Fundamentele norm = grondrecht
Elke rechtsregel moet in overeenstemming zijn met de grondwet

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Invloed supranationale of internationale organisaties

A

Wijzigen of beïnvloeden het nationaal recht –> minder verschillen tussen de rechtssystemen van landen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Geef de niveaus van recht

A

Internationaal recht –> grondwet –> bijzondere wetten –> wet, decreet, ordonnantie –> besluiten van de uitvoerende macht –> lokale besluiten

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Indeling van het recht naar rechtsbron

A

Gewoonterecht vs geschreven recht

Natuurrecht vs rechtspositivisme

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Wat is gewoonterecht

A

= recht dat gebaseerd is op gewoonten en mondeling wordt doorgegeven van generatie op generatie
West-Europa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Wat is geschreven recht?

A

Rechtsregels worden neergeschreven

Angelsaksische wereld

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Wat is natuurrecht?

A

= het idee dat voor iedereen bepaalde rechten gelden, ongeacht plaats of tijd, omdat ze door de natuur zijn gegeven
aangeboren + onvervreemdbaar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Wat is rechtspositivisme?

A

= een rechtsfilosofie die stelt dat recht en moraal gescheiden dienen te zijn en het geldende positieve recht niet op rechtvaardigheid getoetst moet worden

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Wat is positief recht?

A

= het recht dat op een bepaald tijdstip en/ of een bepaalde plaats geldt
= heersend of vigerend recht

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Wat is jurisprudentie?

A

= het geheel van uitspraken van rechten bedoeld

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Wat is casuïstiek?

A

= een redeneerwijze is waarbij getracht wordt een algemene rechtsregel af te leiden uit een of meerdere concrete gevallen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Islamitisch recht

A

Geen wetboeken, wel sharia (= het geheel van gedragsregels voor elke moslim + religieuze plichtenleer)
Belangrijkste basisteksten: Koran, de Hadith, de Soenna, Al-Qiyas
Al-Qiyas: regels voor situaties worden afgeleid naar analogie van vergelijkbare situaties die wel beschreven zijn

Ernstige misdrijven: overspel, gokken, heffen van rente, diefstal

21
Q

Indeling van het recht naar rechtsstelsel

A

Continentaal recht vs Engels recht

22
Q

Wat is rechtsstelsel?

A

= het geheel van wetgeving, rechtspraak en rechtsleer dat geld in of meer landen op een bepaald tijdstip

23
Q

Wat is continentaal rechtsstelsel/ recht?

A

= civil law
Europese landen
Wetten en regels worden in wetboeken vastgelegd of gecodificeerd

24
Q

Wat is Engels recht?

A

= common law rechtsstelsel
Regels van het recht ontstaan uit de rechtspraak zelf
Gebaseerd op het gewoonterecht + precedentenrecht

25
Q

Wat is precedentenrecht?

A

Uitspraken worden grotendeels gebaseerd op andere uitspraken

26
Q

Indeling van het recht naar onderwerp

A

Privaatrecht vs publiekrecht

27
Q

Wat is privaatrecht?

A

Regelt de verhouding tussen burgers onderling en omvat onder andere het burgerlijk recht, het handelsrecht, het sociaal recht en het privaatrechtelijke procesrecht

28
Q

Geeft de onderverdeling van privaatrecht?

A

Burgerlijk recht, handelsrecht, sociaal recht, privaatrechtelijke procesrecht

29
Q

Wat is het burgerlijk recht?

A

Regelt de verhoudingen tussen burgers

Gaat over het statuut van de persoon

30
Q

Wat is het handelsrecht?

A

Regelt het statuut van de handelaren en de handelsactiviteiten

31
Q

Wat is het sociaal recht?

A

2 delen: arbeidsrecht + sociaal zekerheidsrecht

32
Q

Wat is het arbeidsrecht?

A

Regelt de verhouding tussen werkgevers en werknemers

33
Q

Wat is het sociaal zekerheidsrecht?

A

Handelt over de verplichte sociale verzekeringen voor werknemers
eerder publiek recht

34
Q

Wat is het publiekrecht?

A

Regelt de verhouding tussen burgers en overheid, de interne organisatie van de overheid en de verhouding tussen staten
Het omvat het grondwettelijk recht, het administratief recht, het fiscaal recht, het strafrecht en het strafprocesrecht

35
Q

Wat is het grondwettelijk recht?

A

Legt de basisregels van de inrichting van de staat en de grondrechten van burgers vast

36
Q

Wat is het administratief recht?

A

Regelt de inrichting en de werking van de administratie

37
Q

Wat is het fiscaal recht?

A

= belastingsrecht

Bepaalt hoe de belastingen worden gevormd en geïnd

38
Q

Wat is het strafrecht?

A

Regelt welke handelingen strafbaar zijn en bepaalt de straffen die daarvoor gelden

39
Q

Wat is het strafprocesrecht?

A

Regelt de inrichting, de bevoegdheid en de procedure van de strafgerechten

40
Q

Wat is de Hoge Raad voor de Justitie?

A

Helpt de Belgische justitie beter functioneren door een beslissende rol te spelen in de selectie en de benoeming voor magistraten door externe controles
44 leden die een mandaat van 4 jaar uitoefenen
Staat buiten het parlement, de regering en de rechterlijke orde

41
Q

Wat is het federaal parket?

A

Opgericht om efficiënter te kunnen optreden tegen misdrijven die de bevoegdheid van plaatselijke parketten overstijgen

Bevoegd voor:
het hele Belgische grondgebied + kan in het hele land misdrijven opsporen en vervolgen
ernstige inbreuken op het internationaal humanitair recht

Bestaat uit federale magistraten onder leiding van een federale procureur
Staat onder het enkele en rechtstreekse toezicht van de Minsiter van Justitie

42
Q

Hink-Stap-Sprong

A

Hink: hervorming gerechtelijk landschap 27 –> 12
Stap: justitie efficiënter
Sprong: de wetboeken van strafrecht en strafuitvoering moderniseren

43
Q

Middeleeuws recht (J)

A

Justiniaans Romeins recht
Codex Justinianus: verzameling Romeinse wetten
Veel principes vandaag nog toegepast: verhouding Romeinse burgers onderling, verhouding burgers en staat, aangelegenheden betreffende bezit

44
Q

Middeleeuws recht (S)

A

Salische wet
Na verval van West-Romeinse Rijk
Bepalingen met betrekking tot diefstal, geweldpleging, moord en erfenissen

45
Q

Veel voorkomende straffen in de Middeleeuwen

A

Schandstraffen, lijfstraffen, doodstraf

46
Q

Recht in de nieuwe tijd

A

17e eeuw: afschaffing van bedevaart als straf
Misdrijven = inbreuken op de openbare rust en vrede
Belangrijke rol overheid: publieke strafvervolging ipv wraak

47
Q

Recht in de moderne tijd

A

1804: Codex Napoleon (inspiratie Romeins recht)
Grote invloed op alle latere national wetgevingen

Belangrijke bepalingen:

  • Iedereen gelijk voor de wet
  • Vrijheid van godsdienst
  • Scheiding tussen kerk en staat
  • Geen stemrecht voor vrouwen
  • Rechtsvorming op centraal niveau
48
Q

Recht vandaag

A

Belangrijke principes:

  • Vermoeden van onschuld
  • Hoor en wederhoor
  • Openbaarheid van de zitting
  • Onafhankelijke en onpartijdige rechters