H5) Parameters Algemeen En Fysische Flashcards
Wat zijn de vitale en fysische parameters?
VITALE: geeft info over levensnoodzakelijke functies
- T
- AHF
- HF
- RR
- ECG
- Pulmonaire druk
- centraal veneuze druk
- neurologische tekens
- intracraniele druk
FYSISCHE: alle lichaamsfuncties behalve levensnoodzakelijke
- lengte/gestalte
- gewicht
- de bieten lichaamsvochten
- omtrek metingen
- pijnevaluatie
- evolutie wondheling
- huidskleur
-…
SCHEMA NORMAAL WAARDES! + denk aan 3 factoren
RR: hypo(<90) - (90-139) -hypertensie ( Sys >140 en of Dia >90)
HF: bradycardie - 50-100 - tachycardie
AF: bradypnoe - 12-20 - tachypnoe
T: Hypothermie - 35 - 37.9 - Hyperthermie
Sat: Hypoxie < 95-100
Betrouwbaarheid, vergelijkbaarheid en context
Wat is het verschil lengte vs gestalte en wat is het belang? Pathologie?
Lengte = liggende meting en gestalte is rechtstaande meting
Doel:
- BMI berekenen
- vergelijken met groei tabellen bij kinderen
PATH:
- acromegalie : reusgroei
- dwerggroei
- osteoporose ( 6cm krimpen)
Wat is het doel van meten van gewicht?
- BMI ( Queteletindex) tussen 18-70j ( <18 ernstig onder / 20-25 normaal / 30-35 obesitas / >35 morbide obese)
- nagaan of therapie effect heft ( hemodialyse/ vermagerings of aanrijkingsdieet
- controlemiddel bij vocht balans ( inname vs uitgeplast)
- opsporing pathologie
- dosering medicijnen Vb narcose
Wat is homeotherm?
De mens is homeotherm: bij afwijking van de temperatuur ten opzichte van de instelwaarde on set point wordt er een correctie uitgevoerd en gestreefd naar die waarde
Hoe gebeurt warmte productie/ afgifte en opname
Productie door inwendige organen en spieren en afgifte via de huid en opname via straling /geleiding
STRALING/RADIATIE: vorm van elekmag golven van lichaam naar koude omgeving
GELEIDING/CONDUCTIE: lucht koeler dan huid
CONVECTIE/STROMING: langs de huid en versterkt geleiding/verdamping
VERDAMPING ( productie zweet)
Wat is het verschil tussen kern en schil van het lichaam
K= constant 37° romp en hoofd met vitale organen
S = huid en onderhuids weefsel, opp spieren vooral de dikte hangt af van de omgevingstemperatuur en evt inspanning
Vb: op kamertemperatuur kunnen arteriolen zowel verwijden als vernauwen is vorm van rust
Bij vasoconstrictie verkleint de schil als schil dikker is is temp huid lager
Hoe verloopt de temperatuurregulatie bij warmte / koude
1° DETECTIE: huid sensoren voelen T veranderen
2° SIGNAAL naar hypothalamus en voelt T van langsstromend bloed met Thermosensoren
3° H bepaalt setpoint en stelt effectorenmechanismen in gang
4° WARME T: en bij KOUDE T vice versa
- warmteproductie daalt
- warmteafgifte stijgt
- schil dunner
- verbranding daalt
- spieractiviteit daalt
- spierspanning daalt
- vasodilatatie
- huid doorbloeding stijgt
- eetlust daalt
- transpireren stijgt
Wat zijn fysiologische temp veranderingen?
- de pil: vrouwen zonder in 1e helft mens cyclus T onder 36
- na fysieke dag vs einde nachtrust (0,5° verschil)
- na maaltijd (0,5° verschil)
- na ernstige activiteit meer dan 38°
- huilende kinderen meer dan 38°
- ouderen lagere temp
Wat is koorts/febriele temperatuur? Wat is de oorzaak? En bijkomende klachten?
Het is een gecontroleerde stijging boven de 38° ten gevolge van een stijging van het setpoint als reactie op het binnendringen van MOs of andere lichaamsvreemde stoffen ( infecties door vir / bac, vergiftiging, traumas) die toxines en afweerstoffen produceren
KLACHTEN:
- rode warme huid
- AH en HF verhoogt (door te willen afkoelen)
- rillingen en huiveren
- pijn spier, hoofd en rug
- suf, vermoeid
- verdragen van licht, geluid
- eetlust verlaagt
- dorst gevoel
- urinedebiet en urine conc door verhoogde transpiratie
- uitdroging
Koorts klachten afhankelijk van snelheid stijging: leg uit en welke symptomen zijn herkenbaar in verschillende fases?
Indien snel dan stadia van koortsopstotingen:
- eerst temperatuur stijgt: setpoitn veroogt en lichaam tracht het te bereiken ( koud en bleek en huid voelt koud en droog, spiertonus verhoogt, pupildilatatie( = mydriase) en pilomotorische reflex ( kippenvel) setpoint bereikt in 10-40min
- tweede temperatuur stabiel: P is warm en droog, lichte roodheid huid, dorst en eetlust daalt, pijn fotofobie en fut, urine daalt en eventueel delirium
- derde temperatuur daalt: setpoint terug naar normaal, P heeft warm, zweet en rood, urineproductie gedaalt, AH en HF daalt met koorts die daalt
Indien traag dan minder duidelijke symptomen
Wat zijn bijkomende complicaties bij febriele temperatuur?
- basaal metabolisme verhoogt ( 13%/graad) door hoge stofwisseling verhoogd energienood maar eetlus gedaalt gevolg is verzwakking en vermageren
- verhoogt 02 verbruik gevolg voor belasting cardiaal en pulmonaal
- P met hart en long: belasting hart ( infarct of ritmestoornis)
- P met longemfyseem ( 02 tekort met AH verhoogt)
- hypovolemie door zweet en zoutverlies ( val neiging ouderen)
- koorststuipen bij kinderen
- gevaar voor vochthuishouding ( uitdroging, elektrolytenbalans en blaasinf)
- decubitus door immobiliteit
- irritatie binnenwanden aderen in combo met immobiliteit gevolg is veneuze trombose
- obstipatie
Wat zijn alarm symptomen bij kinderen?
- niet drinken en eten ( braken)
- natte luiers en droge lippen ( uitdroging)
- ingevallen ogen en fontanel
- bleek en grauw
- kreunt, suf, moeilijk wakker en verward
- pijn bij aanraking en nekstijfheid en blauw rode vlekjes
Wat is de behandeling van koorts?
Eigenlijk goedaardig ( pas schade bij hoger dan 41,7 en zelden boven 41)
Klachten onderdrukken met antioyetica ( paracetamol of acetylsaliczuur ( niet kids en baby’s)
Wat is subfebriele temp? Oorzaken?
(Tussen 37,2-37,7)
Eigenlijk normaal waarde maar context is belangrijk
Oorzaak:
- endocarditis/pyelonephritis
- tumoren
- reuma
- chronisch vermoeid syndroom
- tromboflebitis
- resorbtiekoorts = na weefsel schade ontstaat afbraakproducten en dat is koortsverwekkend:
- post op
- herstel botbreuk
- resorb inwendige bloeding
- acuut hartinfarct
- crush syndroom ( zware kneuzing)
Wat is hyperthermie? Hoe vaststellen
Balans russen productie ne opname T verstoord waar T hoger dan setpoint komt
Vaststelling niet door temp te meten:
- is er voldoende circulatie? Uitdroging?
- analyse van bijkomende factoren zoals omgeving?
- bloedanalyse
Wat is hypothermie? Wat is het voorkomen?
Onder 35° ( niet meetbaar want TM niet onder 35,5°)
- ouderen door bvb langdurig op de grond ( gevolg is pneumonie) en door fysiologisch lager lichaamstemperatuur
- ondervoeding
- drenkelingen
- slechte woon en leefomstandigheden
- kunstmatig bvb hartoperaties
Wat zijn de indicaties van thermometrie en welke soorten bestaan er
- diagnose stellen
- verwikkelingen opsporen
- voor een operatie
- verloop van een ziekte
° digitale thermometer ( rectaal, axillair, oraal)
° oorthermometer/ tympanisch/auriculair (infrarode straling uitgezonden door trommelvlies)
° voorhoofdthermometer ( infrarood en nauwkeurig volgens vastgesteld algoritme KTemp)
Wat zijn de pros en cons van de meetinstrumenten in thermometrie?
DIGITAAL:
+ stevig, milieu, leesbaar
- ontregeld, R en OS nodig, mogelijks onderschatting
OOR:
+ snel en comfort, hygiënisch, nauwkeurig bij schommelingen
- breed bereik, en techniek afhankelijk ( geen controle over richting sonde), fouten bij ontst, prop en vorm
VOORHOOFD:
+ snel, comfort, hygiënisch, duurzaam
- OS kop en OS kopje want snel vettig
Wat zijn de pros en cons bij de locaties van thermometrie
RECTAAL:
+ dicht bij kernT
- R en OS en snijwondjes, onplezierig
- niet gebruiken bij lokale inf, pathologie, bloedingstijd, hemmoroiden en verlaagde weerstand
AXILLAIR:
- plaats van belang zo hoog mogelijk in oksel
- tijd soms 5min
- soms verschil L en R en beïnvloedbaar door lokale huiddoorbloeding, zweet
VOORHOOFD:
- bij hoofdwonde of hoofddoek meet onder oorlel ( afwijking max 0,2°)
+ idem vooraf
TEMPAAN:
- let op factoren zoals op oor gelegen, blootstelling warm of koud
- niet meten bij oordruppels of andere meds thv gehoorgang
- mogelijk bij verwarde personen
- niet onder 3j
