H4: Het skelet Flashcards
Uit welke 3 soorten bindweefsel bestaat bot
- Botten: harde elementen waarmee we het meest vertrouwd zijn
- Ligamenten: bestaan uit dicht vezelig bindweefsel- binden de botten aan elkaar
- Kraakbeen: gespecialiseerd bindweefsel dat bestaat uit collagene en elastische vezels in een gelachtige grondsubstantie –> verschillende functies zoals verminderen van wrijving van gewrichten
Functies van het skelet
- Stelt ons samen met onze spieren in staat om rechtop te staan en te bewegen
- Omsluit onze interne organen en biedt ene structuur voor onze externe organen
- omringt en beschermt onze hersenen (controlesysteem van ons lichaam)
Wat zijn de 5 belangrijke functies van botten
- Ondersteuning
- Bescherming
- Beweging –> alle 3 zelfde als functies van skelet in het algemeen
- Vorming van bloedcellen
- Opslag van mineralen (calcium en fosfaat) –> Indien nodig voor botgroei
Compact bot
een bijna vaste structuur met centrale kanalen die zenuwen en bloedvaten bevat
Sponsachtig bot
Een rooster van harde, relatief sterke trabeculae (kleine balken)
Ligamenten ( opbouw + functie)
Functies:
- Hechten bot aan bot
- Geven kracht aan bepaalde gewrichten terwijl ze nog steeds beweging van botten ten opzichte van elkaar mogelijk maken
Opbouw:
-Bestaat uit dicht vezelig bindweefsel –> regelmatige reeks dicht op elkaar geplakte collageenvezels die allemaal in dezelfde richting zijn georiënteerd met slechts een paar fibroblasten ertussen
Kraakbeen
Bevat vezels van collageen en/of elastine in een grondsubstantie van water en andere stoffen
- Gladder en flexibeler dan bot
- Bevindt zich daar waar ondersteuning onder druk nodig is en beweging noodzakelijk is
Benoem de 3 soorten kraakbeen in het menselijk skelet
- Fibrocartilage
- Hyalien kraakbeen
- Elastisch kraakbeen
Fibrocartilage
-Bestaat voornamelijk uit collageenvezels die in dikke bundels zijn gerangschikt
–> goed bestand tegen zowel druk als spanning
–> De tussenwervelschijven tussen de wervels, en ook bepaalde schijfachtige ondersteunende structuren in het kniegewricht die menisci worden worden genoemd, zijn gemaakt van vezelig kraakbeen
Hyalien kraakbeen
- Een glad, bijna glasachtig kraakbeen van dunnen collageenvezels
–> Vormt de embryonale structuren die later de botten worden
–> Bedekt de uiteinden van volwassen botten in gewrichten, waardoor een glad, wrijvingsarm oppervlak ontstaat
Elastisch kraakbeen
-Bestaat voornamelijk uit elastinevezels (zeer flexibel)
–> Geeft structuur aan uitwendig oor en aan de epiglottis (een weefselflap die het strottenhoofd bedekt tijdens het slikken)
Chrondoblasten
Kraakbeenvormende cellen
Leg uit: de levensloop van onze botten
- Ontwikkeling foetus: rudimentaire modellen van toekomstige botten gemaakt van hyalien kraakbeen door chrondroblasten
(= kraakbeenvormende cellen)
* Chrondroblasten sterven binnen 2-3 maanden en kraakbeen lost dan op en maakt zo plaats voor bloedvaten
* Periosteum vormt zich dan ook aan het buitenoppervlak van het zich ontwikkelende bot - Bloedvaten dragen osteoblasten naar het gebied van ontwikkelde periosteum
- Osteoblasten scheiden osteoïde (mengsel van eiwitten) uit – vormt matrix voor inwendige structuur en sterkte van het bot
* Scheiden ook enzymen af die kristallisatie van harde minerale zouten van calciumfosfaat rond en tussen de osteoïde
matrix vergemakkelijken
* Hoe meer calciumfosfaat, hoe meer osteoblasten ingebed geraken in het verhardende botweefsel - Snelheid waarmee osteoblasten de osteoïde matrix produceren en de minerale afzettingen stimuleren af: neemt af
- Osteoblasten worden volwassen osteocyten ingebed in hun individuele lacunes
* Rijpe osteocyten botmatrix behouden – zonder hen zou matrix langzaam uit elkaar vallen
Lange botten blijven groeien tijdens de kindertijd en adolescentie (leg uit)
Chrondroblasten en osteoblasten blijven actief in een smalle strook kraakbeen (= groeischijf of epifysaire plaat)
–> Buitenkant van de plaat: de activiteit van de chrondroblasten (afzetting van nieuw kraakbeen)
–> Binnenkant van de plaat: de omzetting van het kraakbeenmodel naar bot door osteoblasten
Bot wordt langer naarmate de twee groeischijven uit elkaar bewegen
+ Botten groeien ook in de breedte omdat osteoblasten meer bot op het buitenoppervlak net onder het periosteum leggen.
Door wat wordt botontwikkeling gecontroleerd (+ tot wanneer)
Wordt gecontroleerd door hormonen
–> belangrijkste = groeihormoon (stimuleert de botverlengde activiteit van de groeischijven)
–> Tijdens de puberteit: geslachtshormonen testosteron en oestrogeen stimuleren ook de groeischijf (in het begin)
Rond 18j (V) en 21j (M) –> geslachtshormonen signaleren de groeischijven om te stoppen met groeien en het kraakbeen wordt vervangen door botweefsel
(groeit niet meer in de lengte maar kan wel nog in de breedte)
Wat gebeurd er wanneer je snijdt door volgroeid botweefsel
- De harde calciumfosfaatkristallen lossen op en verteren de osteoïde die ze terwijl tegenkomn
-Vrijgekomen calcium- en fosfaationen komen in bloed terecht - Nieuwe osteoblasten komen in gebied waar bot weg is en scheiden nieuwe osteoïde matrix uit en stimuleren de afzetting van nieuw calciumfosfaat
Benoem de 4 cellen die betrokken zijn bij botvorming + hun functie
- Chrondroblasten= kraakbeenvormende cellen die een model bouwen van het toekomstige bot
- Osteoblasten= jong botvormende cellen die de harde extracellulaire matrix uitscheiden om bot te ontwikkelen
- Osteocyten= rijpe botcellen die de structuur in stand houden
- Osteoclasten= botoplossende cellen
Leg uit: na verloop van tijd kan constante hermodellering van botten de daadwerkelijke vorm veranderen
–> Compressiespanning op een bot veroorzaakt kleine elektrische stroompjes in het bot en deze stimuleren de botvormende activiteit van osteoblasten
-Drukkracht en de elektrische stromen zijn het grootst bij de binnenkromming van het pijpbeen dat onder spanning staat
-Nieuw bot neergelegd in gebieden met hoge drukbelasting en bot geresorbeerd in gebieden met lage drukbelasting
–> Uiteindelijke vorm van een bot komt meestal overeen met de drukkrachten waaraan het wordt blootgesteld
–> Gewichtdragende oefeningen verhogen de algehele botmassa en kracht
Leg uit: homeostase van botstructuur
Activiteit snelheden van osteoblasten en osteoclasten op volwassen leeftijd gereguleerd door hormonen die functioneren om de calciumhomeostase te handhaven:
- Als calciumspiegels in het bloed onder een bepaald punt dalen
1. Stimuleert het bijschildklierhormoon de osteoclasten m meer botoplossende enzymen af te scheiden
2. Verhoogde activiteit van osteoclasten zorgt ervoor dat er meer bot wordt opgelost, waardoor calcium en fosfaat vrijkomen in de bloedbaan - Als calciumspiegels stijgen
1. Stimuleert het hormoon calcitonine de osteoblastactiviteit
2. Calcium en fosfaat uit het bloed verwijderd en in het bot afgezet door de verhoogde activiteiten van osteoblasten
Herstelproces van een gebroken bot
- Onmiddellijk na de breuk bloeden de bloedvaten die het bot voeden in het gebied, waardoor een massa gestold bloed ontstaat (=hematoom)
- Het herstelproces begint wanneer fibroblasten na enkele dagen naar het gebied migreren
–> Sommige worden chondroblasten en produceren een taaie vezelige kraakbeenverbinding (callus) tussen de twee gebroken uiteinde van het bot (voelt als harde, verheven ring op het punt van de breuk) - Osteoclasten arriveren en beginnen dode fragmenten van oorspronkelijke bot en bloedcellen van hematoom te verwijderen
- Osteoblasten arriveren om de osteoïdematrix af te zetten en de kristallisatie ervan te stimuleren
–> Tijdelijke verbintenis wordt terug hard (dikker dan ervoor waardoor bot minder snel terug zal breken)
Benoem de 4 soorten botten van het skelet
- Lange botten
- Korte botten: botten die ongeveer even breed als lang zijn
- Platte botten: dun, afgeplat en soms gebogen met een kleine hoeveelheid sponsachtige bot ingeklemd tussen twee lagen compact bot
- Onregelmatige botten: verscheidenheid aan vormen die niet in een categorie passen
In welke twee categorieën is het skelet georganiseerd
- Het axiale skelet
- Het appendiculaire skelet