Gwrthryfeloedd Tuduraidd 1509-1569 Flashcards

1
Q

Pererindod Gras - Achosion Crefyddol

A
  • Gwrthwynebiad amlwg i’r Protestaniaeth oedd yn cael ei gysylltu gyda Thomas Cromwell
  • Crefydd a ffydd yn ganolog i fywyd yn yr adeg yma - arwain at deimladau cryf iawn
  • Diddymu’r mynachlogydd oedd prif sbardun y gwrthryfel
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Pererindod Gras - Gwrth-ddadl crefydd

A
  • Achosion economaidd a chymdeithasol yn bwysicach yn ol rhai haneswyr
  • Rhan clerigwyr yn y gwrthryfel wedi cael ei orliwio Rhai efallai wedi bygwth cymryd rhan
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Pererindod Gras - Achosion Economaidd a Chymdeithasol

A
  • Llywodraeth yn ceisio codi trethi yn y gogledd - cael ei weld yn gwbl ddi-angen
  • Cyfnod o gynaefau gwael yn y gogledd ac yn achosi tlodi a’r angen am fwyd
  • Proses o gau tiroedd yn ffactor pwysig
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Pererindod Gras - Gwrth-ddadl Economaidd a Chymdeithasol

A
  • Cynaeafu gwael yn eithaf cyffredin
  • Nid oedd cau tiroedd yn digwydd ar raddfa eang
  • Rhan fwyaf o gwynion yn ymwneud a’r bonedd a’r uchelwyr
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Pererindod Gras - Achosion Gwleidyddol

A
  • Rhai uchelwyr yn y llys yn colli allan wrth i’r cydbwysedd grym symud tuag at Anne Boleyn a’i chefnogwyr
  • Drwg deimlad tuag at gynghorwyr y brenin - Thomas Cromwell. Syr Richard Riche
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Pererindod Gras - Gwrth-ddadl Gwleidyddol

A
  • Anhebygol fod gymaint wedi cymryd rhan yn y gwrthryfel oherwydd rhwystredigaeth rhai uchelwyr
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Pererindod Gras - Digwyddiadau

A
  • Gwrthryfel yn dechrau yn Swydd Efrog o dan arweinyddiaeth Robert Aske
  • Pererinion gyda 50,000 o ddynion
  • Gwrthod y newidiadau i’r Eglwys, nid gwrthod y frenin ei hun
  • Dug Norfolk yn cael ei ddewis i drafod gyda’r pererinion. Wedi gaddo i Robert Sake ei fod o am roi eu gorchmynion i’r frenin a bydd nhw’n cael pardwn
  • Gwrthryfelwyr wedi darganfod na fydd Harri VIII yn cytuno i’w gofynion a ymosodant ar gestyll Hull, Beverley a Scarborough
  • Canslodd y frenin y pardynnau a chrogi arweinwyr y gwrthryfel - Robert Aske, Lord Darcy, Francis Bigod
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Gwrthryfel y Gorllewin - Achosion Crefyddol

A
  • Gwrthryfelwyr eisiau gweld y Chwe Erthygl yn cael ei adfer
  • Gwrthryfelwyr yn ymosod ar y Llyfr Gweddi a Deddf Unffurfiaeth 1549
  • Eisiau gweld yr Offeren (mass) yn cael ei chynnal yn Lladin
  • Eisau dychwelyd at y ddull traddodiadol o addoli, y dull Catholig
  • Gofyn am ddychweliad Cardinal Reginald Pole i Loegr ac eisiau iddo fo gael lle yn y Cyfrin Gyngor
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Gwrthryfel y Gorllewin - Gwrth-ddadl Crefyddol

A
  • Efallai fod yna or-bwyslais ar faint y cwynion crefyddol
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Gwrthryfel y Gogledd - Achosion Economaidd

A
  • Gwrthwynebiad i’r dreth arfaethedig ar ddefaid a brethyn
  • Yr ofn bod y llywodraeth am rwystro cau tiroedd
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Gwrthryfel y Gorllewin - Achosion Gwleidyddol

A
  • Gwrthwynebiad tuag at Edward Seymour, Dug Somerset (Amddiffynnydd a Phrif Gynghorydd Edward VI)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Gwrthryfel y Gorllewin - Digwyddiadau

A
  • Wedi para 4 mis - o mis Mai tan mis Awst
  • Arweinwyr - Humphrey Arundell (tirfeddianwr) a Robert Welsh (offeiriad)
  • Gwrthryfel wedi dechrau yng Nghernyw
  • Gwrthryfelwyr wedi gosod camp yn Bodmin ac yna yn gorymdeithio i Defon
  • 2,000 o wrthryfelwyr o Gernyw a Defon yn gorymdeithio i Exeter
  • Arglwydd Russell a’i 8,000 o filwyr yn mynd i ymosod ar y gwrthryfelwyr yn mis Awst 1549. 4,000 ohonynt yn cael eu lladd
  • Dienyddwyd Robert Welsh a Humphrey Arundell
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Gwrthryfel Kett - Achosion Crefyddol

A
  • Awyddus i wella ansawdd yr Eglwys a gwell clerigwyr
  • Galw am yr hawl i gynulleidfaoedd dewis eu hoffeiriaid eu hunain
  • Gwrthryfelwyr am weld Eglwys mwy Brotestannaidd yn cael ei sefydlu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Gwrthryfel Kett - Gwrth-ddadl Crefyddol

A
  • Anodd gweld crefydd fel prif achos y gwrthryfel
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Gwrthryfel Kett - Achosion Economaidd a Chymdeithasol

A
  • Gwrthwynebiad mawr i’r broses o gau tiroedd
  • Chwyddiant uchel yn y cyfnod yn creu gwrthwynebiad
  • Cwyno am rhenti uchel ar adeg pan oedd chwyddiant yn uchel
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Gwrthryfel Kett - Gwrth-ddadl Economaidd a Chymdeithasol

A
  • Problemau yma wedi bodoli er amser hir
  • Yn Nwyrain Anglia, roedd cau tiroedd wedi bod yn digwydd ers o leiaf 20 mlynedd
17
Q

Gwrthryfel Kett - Achosion Gwleidyddol

A
  • Polisiau Somerset - Pobl yn credu nad oedd ganddo gydymdeimlad tuag at eu cwynion
  • Dadrithiad gyda llywodraeth rhanbarthol Dwyrain Anglia - erthyglau’n ymosod ar y fonedd ac Ynadon Heddwch lleol
18
Q

Gwrthryfel Kett - Gwrth-ddadl Gwleidyddol

A
  • Aelodau eraill o’r llywodraeth wedi gor-bwysleisio’r achosion gwleidyddol er mwyn cael gwared o Somerset
19
Q

Gwrthryfel Kett - Digwyddiadau

A
  • Gwrthryfelwyr yn cael eu arwain gan Robert Kett
  • Gorymdeithio 10 milltir i Norwich, casglu ar Mousehold Heath gan ddenu cefnogaeth pobl dlotach Norwich
  • 15,000 o wrthryfelwyr wedi dechrau brwydro yn erbyn grymoedd y llywodraeth yn Norwich. Wedi arwain at greisis cenedlaethol
  • Byddin o 13,000 o ddynion (gorchymyn Iarll Warwick) yn gorfodi’r gwrthryfelwyr yn mynd yn ol i’r rhos
  • Cannoedd o werin bobl wedi cael eu lladd a 300 ohonynt wedi cael eu dienyddio
  • Kett yn cael ei garcharu ac yna yn cael ei grogi
20
Q

Gwrthryfel Wyatt - Achosion Crefyddol

A
  • Wyatt a’i gefnogwyr yn poeni byddai Diwygiad Protestannaidd teyrnasiad Edward VI yn cael ei chwalu gan Mari
  • Mari wedi cyflwyno Statud Diddymu ac ildio ei theitl fel Pennaeth yr Eglwys
21
Q

Gwrthryfel Wyatt - Gwrth-ddadl Crefyddol

A
  • Nid oedd y gwrthryfelwyr i gyd yn cymryd rhan oherwydd rhesymau crefyddol
  • Llywodraeth yn awyddus i bortreadu’r gwrthryfel fel un crefyddol i dynnu sylw i ffwrdd o wrthwynebiad i’r briodas frenhinol
22
Q

Gwrthryfel Wyatt - Economaidd a Chymdeithasol

A
  • Rhai o’r gwrthryfelwyr cyffredin wedi eu cymell gan ddirywiad economaidd y diwydiant brethyn yng Nghaint
23
Q

Gwrthryfel Wyatt - Gwleidyddol

A
  • Gwrthwynebiad mawr i’r briodas Sbaenaidd arfaethedig
  • Ofni bydd Sbaen yn domiwnyddu Prydain
  • Dylanwad Phillip yn arwain at newidiadau o fewn y llywodraeth ac felly’n peryglu eu gyrfaoedd
24
Q

Gwrthryfel Wyatt - Digwyddiadau

A
  • Arweinwyd y gwrthryfelwyr gan Thomas Wyatt, Syr Peter Carew, Syr James Croft a Dug Suffolk
  • Cynllun - Tair gwrthryfel yn cymryd lle yn Kent, Canolbarth a Gorllewin Lloegr. Llynges Ffrengig yn mynd i warchae y Sianel Saesneg gyda 80 o longau i wneud yn siwr nad oedd y Hasburgs yn gallu helpu Mari
  • Cynllun wedi methu
  • Wyatt a’i fyddin wedi gorymdeithio i Lundain
  • Mari yn digon bryderus i gynnig i drafod - os fysa’r gwrthryfelwyr yn mynd yn ol adrem ond wnaeth Wyatt wrthod
  • Llundain yn cefnogi Mari
25
Q

Gwrthryfel Wyatt - Rhesymau dros fethiant y gwrthryfel

A
  • Dim yn wrthryfel poblogaidd
  • Pobl Llundain dal i gefnogi Mari
  • Tywydd oer - dim lloches i’w gael felly oedd o’n anodd iddynt orymdeithio
  • Llywodraeth gyda llawer o rym - aros i’r gwrthryfelwyr trio cymryd drosodd y ddinas
26
Q

Gwrthryfel y Gogledd - Achosion Crefyddol

A
  • Siroedd y gogledd yn draddodiadol Gatholig ac wedi bod yn araf yn derbyn Protestaniaeth - DIM yn hoffi newidiadau crefyddol teyrnasiad Edward VI ac yn ofn bysa’r un peth yn digwydd yn ystod teyrnasiad Elisabeth I
  • Gwrthwynebiad i bolisi’r llywodraeth o gefnogi Protestaniaeth yn Sbaen. Cyfeilgarwch gyda nhw yn syniad gwell
  • Ymddangosiad Mari Stiwart yn Lloegr yn 1568 - pobl eisiau iddi hi fod yn frenhines yn lle Elisabeth
27
Q

Gwrthryfel y Gogledd - Gwrth-ddadl Crefyddol

A
  • Eglwys Elisabeth yn gymedrol iawn
  • Nid oedd pawb o’r cynllwynwyr yn Gatholigion
28
Q

Gwrthryfel y Gogledd - Economaidd a Chymdeithasol

A
  • Traddodiad ffiwdal a theyrngarwch ffiwdal - pobl yn cymryd rhan oherwydd teyrngarwch i’w harglwyddi lleol
29
Q

Gwrthryfel y Gogledd - Gwrth-ddadl Economaidd a Chymdeithasol

A
  • Rhaid cynnig arain i rai o’r gwrthryfelwyr er mwyn eu perswadio i gymryd rhan
30
Q

Gwrthryfel y Gogledd - Achosion Gwleidyddol

A
  • Gwrthwynebiad tuag at William Cecil, prif gynghorydd Elisabeth - Llawer o uchelwyr y gogledd yn casau y dylanwad oedd ganddo
  • Gwrthwynebiad i bolisi gwrth-Sbaenaidd Cecil
31
Q

Gwrthryfel y Gogledd - Gwrth-ddadl Gwleidyddol

A
  • Anhebygol bod cymaint o bobl gyffredin yn y gogledd wedi eu cymell gan achosion gwleidyddol
32
Q

Gwrthryfel y Gogledd - Digwyddiadau

A
  • Tachwedd 1569 - Dechreuad y gwrthryfel. Ieirll gwrthryfelgar yn ymgynnull eu lluoedd yng Nghastell Bracepeth
  • Meddiannu Durham ar ddiwedd Tachwedd 1569. Wnaethon nhw adfer yr Offerenc Gatholig yn Eglwys Gadeiriol Durham, gan nodi’r hyn a fwriadwyd ganddynt fel dychweliad symbolaidd o Gatholigaeth
  • Diddymu’r gwrthryfel yng nghanol mis Tachwedd - Gwrthryfel yn dechrau ymbafalu yn wyneb lluoedd y Frenhines Elisabeth
33
Q
A