Główne teorie moralności i ich psychologiczne tło Flashcards
Teoria cnót
jakimi ludźmi powinniśmy być, jakie cechy charakteru (cnoty) powinniśmy posiadać, jak je rozwijać, jak stawać się lepszymi. Podstawą jest nawyk wykształcony wedle wskazówek rozumu; ważną rolę odgrywa odpowiednie doświadczenie emocjonalne
Utylitaryzm (konsekwencjonalizm) Bentham, Mill
jak maksymalizować korzyści; maksymalizować przyjemność i minimalizować przykrość. Podstawą jest rozum dokonujący kalkulacji potencjalnych konsekwencji czynów czy zasad
Deontologia
jakie powinności mamy wobec innych rozumnych istot; jakie zasady nas obowiązują; normy moralne są określone przez rozum, a działania motywowane wolą wypełnienia obowiązku
Poglądy Platona
- człowiek to uwięziona w ciele dusza, która ma nad nim władzę
- najwyższą wartością jest cnota
- cnota: harmonia duszy, wówczas człowiek działa sprawiedliwie
- cnotą duszy rozumnej jest mądrość
- cnotą duszy impulsywnej jest męstwo
- cnotą duszy pożądliwej jest panowanie nad sobą
- epistema: wiedza
- doksa: zbiór słusznych przekonań
Poglądy Arystotelesa
- cnota: trwała dyspozycja do postępowania wedle nakazów rozumu (zasada złotego środka), które prowadzi do osiągnięcia szczęścia - najwyższego dobra i ostatecznego celu człowieka
- czyny niegodziwe - nie można wskazać złotego środka
Poglądy Jeremiego Benthama (utylitaryzm)
- cel działania: doświadczanie przyjemności i unikanie bólu
- działanie jest oceniane w kategoriach jego konsekwencji
- konieczne jest przeprowadzenie rachunku szczęśliwości
- czyn jest dobry, gdy prowadzi do maksymalnefo szczęścia maksymalnej liczby ludzi
Poglądy Immanuela Kanta
- dobra jest jedynie wola spełnienia obowiązku
- działania motywowane przyjemnością nie mają wartości moralnej
- etyka formalna: imperatyw kategoryczny
- człowieczestwo celem samym w sobie
Typy etyk
- antropocenryczne
- patocentrtczne (istoty zdolne do odczuwania bólu)
- biocentryczne (organizmy żywe)
- holistyczne
Etyka badań naukowych
- grunt: zasady metodologii
- podstawa: prawda/dobro
