Etyka zawodu psychologa (Brzeziński) Flashcards
Ingerencja badacza w ludzką psychikę może być rozpatrywana na dwóch poziomach
- specjalne traktowanie osoby w badaniu
- specjalne traktowanie osoby poza badaniami, w celu podporządkowania ich
Rodzaje skutków etycznych w badaniach
- naruszenie autonomii osoby w trakcie badania, narażenie na dyskomfort
- stronnicze wyniki służące pseudouprawomocnieniu hipotez badawczych
Świadoma zgoda: warunki
- wyrażona na piśmie
- osoba poinformowana o możliwych negatywnych skutkach
- wyjaśnienie celu, procedury, ryzyka
- wyjaśnienie sposobu doboru grupy
- informacja o sponsorze
- tożsamość badaczy
- techniki zbierania danych
- długie badania - informacja o postępach
- zgoda na odtwarzanie materiałów wideo
- możliwość odmowy udziału
- mozliwość rezygnacji
- brak przymusu
Kodeks postępowania etycznego w naukach społecznych: Paul Reynolds
Prywatność, poufność, anonimowość
Anonimowość
badacze nie mają możliwości identyfikacji badanych (np. ankieta pocztowa)
Poufność
badacz może zidentyfikować badanego, ale obiecuje tej informacji nie ujawniać (np. wywiad)
Dlaczego nie powinno się prowadzić badań na studentach/pacjentach?
- asymetryczność relacji (koncepcja lęku przed oceną Rosenberga)
- osoba, która nie ufa badaczowi lub chce mu się przypodobać może próbować fałszować wyniki (Orne - dobra osoba badana)
Argumenty za stosowaniem instrukcji maskujących
- świadomość bycia badanym może zaburzyć wyniki
- po badaniu dojdzie do odkłamania
Argumenty przeciw stosowaniu instrukcji maskujących
- nieetyczna manipulacja społeczna
- można znaleźć inne rozwiązania
- odkłamanie nie musi zniwelować złego wrażenia wywołanego manipulacją
- istnieją długotrwałe psychologiczne skutki manipulacji
- ryzyko utraty zaufania społecznego
APA ETHICAL PRINCIPLES IN THE CONDUCT OF RESEARCH WITH HUMAN PARTICIPANTS: Zasada A
Badacz przed badaniem musi dokonać całościowej oceny jego etyczności
APA ETHICAL PRINCIPLES IN THE CONDUCT OF RESEARCH WITH HUMAN PARTICIPANTS: Zasada B
Badacz przed badaniem musi rozważyć czy udział w nim stanowi minimalne czy znaczące zagrożenie i stosownie do tego postępować
APA ETHICAL PRINCIPLES IN THE CONDUCT OF RESEARCH WITH HUMAN PARTICIPANTS: Zasada C
Badacz ponosi odpowiedzialność za etyczność badania
APA ETHICAL PRINCIPLES IN THE CONDUCT OF RESEARCH WITH HUMAN PARTICIPANTS: Zasada D
Nie można wywierać nacisku na udział w badaniu, należy informować o wszystkich aspektach badania i odpowiedzieć na wszystkie pytania
APA ETHICAL PRINCIPLES IN THE CONDUCT OF RESEARCH WITH HUMAN PARTICIPANTS: Zasada E
Jeśli procedura wymaga utajnienia to powinno się rozważyć alternatywne rozwiązania
APA ETHICAL PRINCIPLES IN THE CONDUCT OF RESEARCH WITH HUMAN PARTICIPANTS: Zasada F
Szanowanie prawa do odmowy i prawa do wycofania się
APA ETHICAL PRINCIPLES IN THE CONDUCT OF RESEARCH WITH HUMAN PARTICIPANTS: Zasada G
Ochrona przed dyskomfortem
APA ETHICAL PRINCIPLES IN THE CONDUCT OF RESEARCH WITH HUMAN PARTICIPANTS: Zasada H
Po badaniu należy wyjaśnić jego naturę i odpowiedzieć na pytania
APA ETHICAL PRINCIPLES IN THE CONDUCT OF RESEARCH WITH HUMAN PARTICIPANTS: Zasada I
jeśli udział w badaniu może spowodować negatywne skutki, to badacz musi zrobić wszystko co by je zniosło
APA ETHICAL PRINCIPLES IN THE CONDUCT OF RESEARCH WITH HUMAN PARTICIPANTS: Zasada J
Zachowanie dyskrecji, anonimowości
Eksperyment Salomona Ascha 1951
- badanie nad konformizmem
- ocena długości linii, po tym jak podana została błędna odpowiedź
- wyniki: 1/3 ulegała naciskowi
Eksperyment Stanleya Milgrama 1961
- badanie nad posłuszeństwem
- instrukcja maskująca
- wiesz ocb
Obowiązki psychologa jako badacza
- rzetelne przedstawienie danych
- informowanie o źródłach
- szanowanie praw autorskich
- bezstronność w formułowaniu ocen
Efektem złej nauki jest zła etyka
Robert Rosenthal
Kiedy gasną prawa autorskie?
Po 70 latach:
* od śmierci twórcy
* jeśli autor nie jest znany - od daty rozpowszechnienia
* kiedy prawa autorskie przysługują komuś innemu, a nie twórcy - od daty rozpowszechnienia
Zasady dobreh praktyki badań naukowych
- zabezpieczenie i przechowywanie wyników badań
- przestrzeganie zasad autorstwa:
-więcej niż 1 autor - jeden bierze odpowiedzialność za całość publikacji
-współautorstwa honorowe są niedopuszczalne
-Strelau: pierwsza osoba to ta o największym wkładzie merytorycznym
APA - cytaty
- <40 słów: cudzysłów
- > 40 słów: wyodrębnienie w specjalnym bloku bez cudzysłowia
- wskazanie autora, daty, źródła i strony
- opuszczenia w tekście: (…)
- > 500 słów / >1 tabela: uzyskanie zgody
Zmyślanie
preparowanie wyników nieuzyskanych
Fałszowanie
manipulowanie zebranymi danymi
Zasady prowadzenia dokumentacji z badań
- raporty publiczne
- dokładny opis z procedurami badawczymi
- pełna interpretacja danych
- wskazanie sponsora i celu badań oraz badaczy
- opóźnienie publikacji w przypadku zagrożenia niebezpieczeństwem]
- badania międzykulturowe publikowane w magazynach danej kultury
- uhonorowanie wszystkich stron badania
- subkultury - opisy w terminach zrozumiałych dla uczestników
- dane surowe udostępniane na prośbę badaczy
- muszą być opublikowane
Krytyka naukowa: badacz powinien
- być kompetentny metodologicznie
- znać paradygmat badania
Syndrom cech dobrego wychowania w sferze krytyki naukowej
- adekwatna samoocena własnych kompetencji
- postawa tolerancji
- odporność na pokusy
- unikanie konfliktu interesów
