functionele anatomie spijsverteringsstelsel Flashcards
wat is de functie van de mondholte?
mechanische bewerking, bevochtiging, mengen met speeksel
opnemen voedsel, kauwen en fijnmalen, vermenging voedsel met speeksel, slikken
wat doet de lever?
afgeven van gal, opslag voedingsstoffen,…
wat doet de galblaas?
opslag van gal
wat is de functie van de pancreas?
exocriene cellen geven buffers en verteringsenzymen af, endocriene cellen geven hormonen af
wat doet de dikke darm?
ontrekken van water en indikken onverteerbare materialen in voorbereiding op verwijdering
wat doen de speekselklieren?
afgifte smerende vloeistof met enzymen die koolhydraten afbreken
wat doet de keelholte?
spieren stuwen het voedsel de slokdarm in
wat doet de slokdarm?
vervoer van voedsel naar de maag
wat doet de maag?
chemische afbraak van stoffen door zuur en enzymen, mechanische bewerking via spiercontracties
wat doet de dunne darm?
enzymatische vertering en opname van water, organische substraten, vitaminen en ionen
wat is het peritoneum?
buikvlies
- dun, sereus membraan (mesotheel) dat vloeistof (peritoneale vl) maakt
- soort van ballon
uit welke 2 delen bestaat een buikvlies
wat is peritoneale vloeistof?
- pariëtale peritoneum: buitenste laag, tegen lichaamswand
- viscerale peritoneum (=serosa): binnenste laag, omgeeft organen
- peritoneale vloeistof: serieuze vloeistof tussen 2 delen die voor goede smering en minder wrijving zorgt tss de organen
hoe noemen de plooien van buikvlies?
- mesenterium: als dubbel membraan van achterwand abdominale holte naar dunne darm –> transporteert vaten en zenuwen naar dunne darm
- omentum majus: schoftachtige plooi tussen maag en dikke darm
- omentum minus: dubbel membraan tss maag en lever
hoe noemen de 4 lagen van de wand van het spijsverteringskanaal?
- tunica mucosa (binnenste laag)
- meerlagig plaveiselepitheel: mondholte, keelholte,…
- eenlagig cilindrisch epitheel: maag, dunne darm,…
- lamina propria: BW
- musculaire mucosae: glad spierweefsel - tunica submucosa (middelste laag)
- Bz + bloedvaatjes
- plexus submucosus (Meissner) - tunica muscularis externa (middel)
- spierweefsel: binnenste circulaire laag, buitenste longitudinale laag
- plexus myentericus (Auerbach) - tunica adventitia (buitenste laag)
- BW
- eenlagig plaveiselepitheel: mesotheel, visceraal peritoneum
- mesenterium –> tunica serosa
door wat wordt spijsverteringsstelsel geënerveerd?
autonoom zs
- sympathisch: fight or flight
- parasympathisch: stimuleren rustactiviteit
welke 2 soorten neuronen bevat het AZS?
- pre-ganglionair
2. post-ganglionair
leg uit sympathisch pre en post ganglionair neuron
Wat zijn de effecten?
- pre-ganglionair
- tss T1-L2 in laterale grijze hoorn
- korte axonen naar ganglions - post-ganglionair
- gepaarde ganglia
- ongepaarde prevertebrale ganglia
- bijniermerg - effecten
- stimuleren zweetklieren
- vetten afgegeven
- pupillen verwijden
- doorbloeding naar lichaamswand minder
- bloedtoevoer naar skeletspieren meer
- hartslag versnelt en verwijding luchtwegen
- verminderde bloedtoevoer naar ingewanden
- vrijmaken energiereserves
leg uit parasympatisch pre en post ganglionaire neuron
wat zijn de effecten?
- pre-ganglionair
- vanuit hersenstam verbonden met craniale zenuwen (III + IV + IX + X)
- laterale grijze hoorns S2-S4
- lange axonen
- ganglia in hoofd en halsgebied - post-ganglionair
- in intramurale ganglia en ganglia in hoofd-en halsgebied
- korte axonen naar doelorgaan - effecten
- vernauwing pupillen
- verhoogde afscheiding spijsverteringsklieren
- stimulatie gladde spieractiviteit
- hartslag vertraging
- luchtwegen vernauwen
- vermindering contractiekracht hart
- -> zie afb sv p4
hoe noemt de grens tussen de wangen en lippen?
vestibulum oris
geef de verschillende onderdelen van de mondholte
- tong (lingua)
- fauces
- gehemelte
- tanden
- -> zie sv meer uitleg
Welke 3 grote speekselklieren zijn er?
- glandula submandibularis (onderkaakspeekselklier)
- glandula parotis (oorspeekselklier)
- glandula sublingualis (ondertongspeekselklier)
geef de delen van de phaynx
- nasopharynx
- verbinding neusholte - oropharynx
- verbinding mondholte - laryngopharynx
- verbinding strottenhoofd (larynx) - buis van eustachius
- verbinding middenoor - neusamandel
- nasofaryngeale tonsil - kleine slijmklieren
- tonsilaire speekselklieren
oesophagus (slokdarm)
anatomie + beschrijving
spinachtige buis beginnend bij pharynx en eindigt in maag
- locatie bij posterior mediastinum tss trachea en aorta
- bestaat uit:
1. spierweefsel
2. 2 sfincters: kringspieren
3. meerlagig plaveiselepitheel: slijm
4. abrupte overgang slokdarmslijmvlies naar maagslijmvlies
guster (maag) functies?
- mechanische afbraak
- enzymatische afbraak
- tijdelijke opslag voedsel
- productie intrinsieke factors
benoem anatomie van de maag
- curvature major/minor
- schuine spieren: kneden
- rugae: maag inkrimpen en uitzetten door deze plooien
- foveolae gastricae gescheiden door aerolae gastricae
- hoek van His: scherpe hoek tss slokdarm en maag
4 delen van de maag
- cardia (maagingang)
- bevat oesophagale sfincter - fundus
- bovenste uitpuilende gedeelte onder diafragma - corpus
- maaglichaam die fundus en antrum pyloricum bevat - pylorus
- maaguitgang
- bevat polyrussfincter
secretie van de maagklieren door 5 cellen welke?
- slijmnapcellen
- productie slijm, beschermd epitheel tegen zure maaginhoud
- productie HCO3- - mukeuze halscellen
- productie slijm, beschermd epitheel tegen zure maaginhoud
- productie H+ - wandcellen of pariëtale cellen
- productie HCL die ph verlagen tot 2
- zymogene cellen activeren
- micro-organismen doden
- opname B12 - zymogene cellen of hoofdcellen
- prodcutie lipase en pepsinogeen actief bij HCL - entero-endocriene cellen
- productie gastrine (hormoon)
wat is chymus?
voedsel dat gehele verteringsporces in maag heeft doorlopen
absorberende oppervlak van de dunne darm kan op 3 manieren vergroot worden welke?
- plicae circulares/plooien van kerckring
- permanente, dwarse plooien van mucosa - vilii
- kleine uitstulpingen lamina propria bekleed met epitheel - borstel of staafjes zoom: brush border
- microvilii op resorberende cellen darmepitheel
dunne darm heeft 3 delen welke?
- duodenum/ 12vingerige darm
- hoefijzervormig met uitholling naar links die caput van pancreas omvat
- bulbus duodeni –> bovenste deel
- pars descendens met papilla duodeni major
- pars inferior met hoek treitz - jejunum/nuchtere darm
- grootste gedeelte vertering en absorptie voedingsstoffen laten gebeuren
- duodenijejunale junctie: overgang duodenum naar jejunum - ileum/kronkeldarm
- overgang ileum naar caecum: valva ileocaecalis: kringspier
de wand van de dikke darm bestaat uit?
- opeenvolging halstra coli en pica semiulnaris
- taenicae coli = lange banfen glad spierweefsel dat longitudinale spierlaag van de tunica muscularis externa is
- appendices epiploïcae = vetkwabbetjes
er zijn 3 grote delen in de dikke darm welke?
- blinde darm/caecum
- overgang ilieum naar dikke darm
- valva ileocaecalis: sluit doorgang
- appendix: wormvormig aanhangsel - colon
- colon ascendens
- colon transfersum
- colon descendens
- colon sigmoideum –> s-vormig deel - endeldarm/rectum
- rectum met uitgezet deel ampulla
- anaal kanaal en anus
- begint bij linea anorectalis en eindigt met ano-cutanea
hepar?
lever
lever heeft 4 lobben welke?
- lobus dexter
- lobus sinister
- lobus caudatus
- lobus quadratus
wat markeert de grens tussen linker en rechter lever lob
lig. falciforme hepatis
werking portale circulatie lever?
- bloed lever in door:
- v. porta
- a. hepatica propria - samen met tak galblaas
- portaal gebied
- 1 leverlobje, 6 portalen gebieden met takjes van v. porta - bloed uit portaal
- door leverlobje langs hepatocyten
- centrale veen - alle centrale venen verenigen
- v. hepatica
- v. cava inferior
tegelijk met portale ciculaltie speelt gal ook een rol welke?
- levercellen maken galvloeistof deze worden afgegeven aan intralobulaire galcapillairen
- gal van ductus hepaticus communis naar ductus choledochus
- via papil van vater naar duodenum
- gecontroleerd door sfincter van oddi
- sfincter gesloten dan via ductus cysticus naar galblaas
pancreas bestaat uit 3 delen welke?
- caput
- corpus
- cauda
pancreas bevat 2 afvoergangen welke?
- ductus pancreaticus
- uitmonding papilla duodeni major
- omgeven door sfincter van oddi - ductus pancreaticus accessorius
- uitmonding papilla duodeni minor
werking slikken (deglutitie)?
- orale fase
- tongpunt beweegt naar gehemelte
- duwt voedsel met golfbeweging naar achter - pharyngeale fase
- slikreflex wordt getriggert: tong stuwt voedsel verder de keelholte in en pharnyx helpt door knijpbeweging te maken
- sluit de ingang naar neusholte af met zacht gehemelte
- larynx trekt omhoog (epiglottis sluit) - oesophagale fase
- oesophagus staat open en voedsel verdwijnt hierin
- oesophagus gebruikt peristaltische bewegingen om voedsel naar omlaag te duwen
leg de werking van vertering in de maag uit
- motorische functies
- secretie
- vertering
- resorptie
- -> zie sv p14
leg de regeling van de activiteit in de maag uit
- cefalische fase
- gastrische fase
- intestinale fase
- -> zie sv
fysiologie dunne darm?
motorische functies - segmentatiecontracties -peristaltische golven secretie - exocrien - endocrien vertering - enzymen absorptie -v. porta - vetten
fysiologie pancreas?
secretie
- exocrien
- endocrien
fysiologie galblaas?
functie
bestaan uit
werking galverloop
functie - opslag gal bestaan uit - bilirubine, water, ionen, cholesterol en galzouten werking galverloop
fysiologie van de lever?
- productie stoffen
- opslag stoffen
- regulering samenstelling bloed
fysiologie dikke darm?
functies
motorische functies -transport - opslag secretie - slijm afgeven vertering - / absorptie - water en elektrolyten - galzouten - rectaal toegediende medicatie - vitamine aanmaak - colon - darmbacteriën breken overgebleven peptide af
