functionele anatomie spijsverteringsstelsel

Question 1

wat is de functie van de mondholte?

Answer 1

mechanische bewerking, bevochtiging, mengen met speeksel

opnemen voedsel, kauwen en fijnmalen, vermenging voedsel met speeksel, slikken

Question 2

wat doet de lever?

Answer 2

afgeven van gal, opslag voedingsstoffen,…

Question 3

wat doet de galblaas?

Answer 3

opslag van gal

Question 4

wat is de functie van de pancreas?

Answer 4

exocriene cellen geven buffers en verteringsenzymen af, endocriene cellen geven hormonen af

Question 5

wat doet de dikke darm?

Answer 5

ontrekken van water en indikken onverteerbare materialen in voorbereiding op verwijdering

Question 6

wat doen de speekselklieren?

Answer 6

afgifte smerende vloeistof met enzymen die koolhydraten afbreken

Question 7

wat doet de keelholte?

Answer 7

spieren stuwen het voedsel de slokdarm in

Question 8

wat doet de slokdarm?

Answer 8

vervoer van voedsel naar de maag

Question 9

wat doet de maag?

Answer 9

chemische afbraak van stoffen door zuur en enzymen, mechanische bewerking via spiercontracties

Question 10

wat doet de dunne darm?

Answer 10

enzymatische vertering en opname van water, organische substraten, vitaminen en ionen

Question 11

wat is het peritoneum?

Answer 11

buikvlies

• dun, sereus membraan (mesotheel) dat vloeistof (peritoneale vl) maakt
• soort van ballon

Question 12

uit welke 2 delen bestaat een buikvlies

wat is peritoneale vloeistof?

Answer 12

• pariëtale peritoneum: buitenste laag, tegen lichaamswand
• viscerale peritoneum (=serosa): binnenste laag, omgeeft organen
• peritoneale vloeistof: serieuze vloeistof tussen 2 delen die voor goede smering en minder wrijving zorgt tss de organen

Question 13

hoe noemen de plooien van buikvlies?

Answer 13

• mesenterium: als dubbel membraan van achterwand abdominale holte naar dunne darm –> transporteert vaten en zenuwen naar dunne darm
• omentum majus: schoftachtige plooi tussen maag en dikke darm
• omentum minus: dubbel membraan tss maag en lever

Question 14

hoe noemen de 4 lagen van de wand van het spijsverteringskanaal?

Answer 14

1. tunica mucosa (binnenste laag)
   - meerlagig plaveiselepitheel: mondholte, keelholte,…
   - eenlagig cilindrisch epitheel: maag, dunne darm,…
   - lamina propria: BW
   - musculaire mucosae: glad spierweefsel
2. tunica submucosa (middelste laag)
   - Bz + bloedvaatjes
   - plexus submucosus (Meissner)
3. tunica muscularis externa (middel)
   - spierweefsel: binnenste circulaire laag, buitenste longitudinale laag
   - plexus myentericus (Auerbach)
4. tunica adventitia (buitenste laag)
   - BW
   - eenlagig plaveiselepitheel: mesotheel, visceraal peritoneum
   - mesenterium –> tunica serosa

Question 15

door wat wordt spijsverteringsstelsel geënerveerd?

Answer 15

autonoom zs

• sympathisch: fight or flight
• parasympathisch: stimuleren rustactiviteit

Question 16

welke 2 soorten neuronen bevat het AZS?

Answer 16

1. pre-ganglionair

2. post-ganglionair

Question 17

leg uit sympathisch pre en post ganglionair neuron

Wat zijn de effecten?

Answer 17

1. pre-ganglionair
   - tss T1-L2 in laterale grijze hoorn
   - korte axonen naar ganglions
2. post-ganglionair
   - gepaarde ganglia
   - ongepaarde prevertebrale ganglia
   - bijniermerg
3. effecten
   - stimuleren zweetklieren
   - vetten afgegeven
   - pupillen verwijden
   - doorbloeding naar lichaamswand minder
   - bloedtoevoer naar skeletspieren meer
   - hartslag versnelt en verwijding luchtwegen
   - verminderde bloedtoevoer naar ingewanden
   - vrijmaken energiereserves

Question 18

leg uit parasympatisch pre en post ganglionaire neuron

wat zijn de effecten?

Answer 18

1. pre-ganglionair
   - vanuit hersenstam verbonden met craniale zenuwen (III + IV + IX + X)
   - laterale grijze hoorns S2-S4
   - lange axonen
   - ganglia in hoofd en halsgebied
2. post-ganglionair
   - in intramurale ganglia en ganglia in hoofd-en halsgebied
   - korte axonen naar doelorgaan
3. effecten
   - vernauwing pupillen
   - verhoogde afscheiding spijsverteringsklieren
   - stimulatie gladde spieractiviteit
   - hartslag vertraging
   - luchtwegen vernauwen
   - vermindering contractiekracht hart
   - -> zie afb sv p4

Question 19

hoe noemt de grens tussen de wangen en lippen?

Answer 19

vestibulum oris

Question 20

geef de verschillende onderdelen van de mondholte

Answer 20

1. tong (lingua)
2. fauces
3. gehemelte
4. tanden
   - -> zie sv meer uitleg

Question 21

Welke 3 grote speekselklieren zijn er?

Answer 21

1. glandula submandibularis (onderkaakspeekselklier)
2. glandula parotis (oorspeekselklier)
3. glandula sublingualis (ondertongspeekselklier)

Question 22

geef de delen van de phaynx

Answer 22

1. nasopharynx
   - verbinding neusholte
2. oropharynx
   - verbinding mondholte
3. laryngopharynx
   - verbinding strottenhoofd (larynx)
4. buis van eustachius
   - verbinding middenoor
5. neusamandel
   - nasofaryngeale tonsil
6. kleine slijmklieren
   - tonsilaire speekselklieren

Question 23

oesophagus (slokdarm)

anatomie + beschrijving

Answer 23

spinachtige buis beginnend bij pharynx en eindigt in maag

• locatie bij posterior mediastinum tss trachea en aorta
• bestaat uit:
  1. spierweefsel
  2. 2 sfincters: kringspieren
  3. meerlagig plaveiselepitheel: slijm
  4. abrupte overgang slokdarmslijmvlies naar maagslijmvlies

Question 24

guster (maag) functies?

Answer 24

• mechanische afbraak
• enzymatische afbraak
• tijdelijke opslag voedsel
• productie intrinsieke factors

Question 25

benoem anatomie van de maag

Answer 25

• curvature major/minor
• schuine spieren: kneden
• rugae: maag inkrimpen en uitzetten door deze plooien
• foveolae gastricae gescheiden door aerolae gastricae
• hoek van His: scherpe hoek tss slokdarm en maag

Question 26

4 delen van de maag

Answer 26

1. cardia (maagingang)
   - bevat oesophagale sfincter
2. fundus
   - bovenste uitpuilende gedeelte onder diafragma
3. corpus
   - maaglichaam die fundus en antrum pyloricum bevat
4. pylorus
   - maaguitgang
   - bevat polyrussfincter

Question 27

secretie van de maagklieren door 5 cellen welke?

Answer 27

1. slijmnapcellen
   - productie slijm, beschermd epitheel tegen zure maaginhoud
   - productie HCO3-
2. mukeuze halscellen
   - productie slijm, beschermd epitheel tegen zure maaginhoud
   - productie H+
3. wandcellen of pariëtale cellen
   - productie HCL die ph verlagen tot 2
   - zymogene cellen activeren
   - micro-organismen doden
   - opname B12
4. zymogene cellen of hoofdcellen
   - prodcutie lipase en pepsinogeen actief bij HCL
5. entero-endocriene cellen
   - productie gastrine (hormoon)

Question 28

wat is chymus?

Answer 28

voedsel dat gehele verteringsporces in maag heeft doorlopen

Question 29

absorberende oppervlak van de dunne darm kan op 3 manieren vergroot worden welke?

Answer 29

1. plicae circulares/plooien van kerckring
   - permanente, dwarse plooien van mucosa
2. vilii
   - kleine uitstulpingen lamina propria bekleed met epitheel
3. borstel of staafjes zoom: brush border
   - microvilii op resorberende cellen darmepitheel

Question 30

dunne darm heeft 3 delen welke?

Answer 30

1. duodenum/ 12vingerige darm
   - hoefijzervormig met uitholling naar links die caput van pancreas omvat
   - bulbus duodeni –> bovenste deel
   - pars descendens met papilla duodeni major
   - pars inferior met hoek treitz
2. jejunum/nuchtere darm
   - grootste gedeelte vertering en absorptie voedingsstoffen laten gebeuren
   - duodenijejunale junctie: overgang duodenum naar jejunum
3. ileum/kronkeldarm
   - overgang ileum naar caecum: valva ileocaecalis: kringspier

Question 31

de wand van de dikke darm bestaat uit?

Answer 31

1. opeenvolging halstra coli en pica semiulnaris
2. taenicae coli = lange banfen glad spierweefsel dat longitudinale spierlaag van de tunica muscularis externa is
3. appendices epiploïcae = vetkwabbetjes

Question 32

er zijn 3 grote delen in de dikke darm welke?

Answer 32

1. blinde darm/caecum
   - overgang ilieum naar dikke darm
   - valva ileocaecalis: sluit doorgang
   - appendix: wormvormig aanhangsel
2. colon
   - colon ascendens
   - colon transfersum
   - colon descendens
   - colon sigmoideum –> s-vormig deel
3. endeldarm/rectum
   - rectum met uitgezet deel ampulla
   - anaal kanaal en anus
   - begint bij linea anorectalis en eindigt met ano-cutanea

Question 33

hepar?

Answer 33

lever

Question 34

lever heeft 4 lobben welke?

Answer 34

1. lobus dexter
2. lobus sinister
3. lobus caudatus
4. lobus quadratus

Question 35

wat markeert de grens tussen linker en rechter lever lob

Answer 35

lig. falciforme hepatis

Question 36

werking portale circulatie lever?

Answer 36

1. bloed lever in door:
   - v. porta
   - a. hepatica propria
2. samen met tak galblaas
   - portaal gebied
   - 1 leverlobje, 6 portalen gebieden met takjes van v. porta
3. bloed uit portaal
   - door leverlobje langs hepatocyten
   - centrale veen
4. alle centrale venen verenigen
   - v. hepatica
   - v. cava inferior

Question 37

tegelijk met portale ciculaltie speelt gal ook een rol welke?

Answer 37

1. levercellen maken galvloeistof deze worden afgegeven aan intralobulaire galcapillairen
2. gal van ductus hepaticus communis naar ductus choledochus
   - via papil van vater naar duodenum
   - gecontroleerd door sfincter van oddi
   - sfincter gesloten dan via ductus cysticus naar galblaas

Question 38

pancreas bestaat uit 3 delen welke?

Answer 38

1. caput
2. corpus
3. cauda

Question 39

pancreas bevat 2 afvoergangen welke?

Answer 39

1. ductus pancreaticus
   - uitmonding papilla duodeni major
   - omgeven door sfincter van oddi
2. ductus pancreaticus accessorius
   - uitmonding papilla duodeni minor

Question 40

werking slikken (deglutitie)?

Answer 40

1. orale fase
   - tongpunt beweegt naar gehemelte
   - duwt voedsel met golfbeweging naar achter
2. pharyngeale fase
   - slikreflex wordt getriggert: tong stuwt voedsel verder de keelholte in en pharnyx helpt door knijpbeweging te maken
   - sluit de ingang naar neusholte af met zacht gehemelte
   - larynx trekt omhoog (epiglottis sluit)
3. oesophagale fase
   - oesophagus staat open en voedsel verdwijnt hierin
   - oesophagus gebruikt peristaltische bewegingen om voedsel naar omlaag te duwen

Question 41

leg de werking van vertering in de maag uit

Answer 41

1. motorische functies
2. secretie
3. vertering
4. resorptie
   - -> zie sv p14

Question 42

leg de regeling van de activiteit in de maag uit

Answer 42

1. cefalische fase
2. gastrische fase
3. intestinale fase
   - -> zie sv

Question 43

fysiologie dunne darm?

Answer 43

motorische functies
- segmentatiecontracties
-peristaltische golven 
secretie
- exocrien
- endocrien
vertering
- enzymen
absorptie
-v. porta
- vetten

Question 44

fysiologie pancreas?

Answer 44

secretie

• exocrien
• endocrien

Question 45

fysiologie galblaas?
functie
bestaan uit
werking galverloop

Answer 45

functie
- opslag gal 
bestaan uit
- bilirubine, water, ionen, cholesterol en galzouten 
werking galverloop

Question 46

fysiologie van de lever?

Answer 46

• productie stoffen
• opslag stoffen
• regulering samenstelling bloed

Question 47

fysiologie dikke darm?

functies

Answer 47

motorische functies
-transport
- opslag 
secretie
- slijm afgeven
vertering
- /
absorptie 
- water en elektrolyten
- galzouten
- rectaal toegediende medicatie
- vitamine aanmaak
- colon
- darmbacteriën breken overgebleven peptide af