afweer en immuniteit Flashcards
welke 2 categorieën afweer zijn er?
- specifiek afweer: verworven afweer
- niet specieke afweer: aangeboren
wat doen lymfeknopen?
filteren van de lymfe en een rijpingsplaats voor lymfocyten
welke plaatsen hebben hoger aantal knopen?
- cervicaal
- axillair
- tracheobronchiale
- mesenterisch
- inguinale
welke verschillende lymfatische weefsels zin er?
- milt
- filteren bloed - thymus
- T-cellen rijpen hier - mucosa-geassocieerde lymfatische weefsels
- vernietigen vreemd lichaamsweefsel
- onderdelen:
Peyer patches: clusters lymfeknopen in distale dunne darm
appendix
amandelen: palatine, pharyngeale en linguale amandelen
welke functies heeft het lymfevatenstelsel?
- productie, onderhoud en transport lymfocyten
- regulatie vochtbalans
- overschot vocht
- plasma-eiwitten ontsnappen - absorptie vetten
welke aangeboren afweersystemen hebben we?
- huidepitheel
- keratine mechanische barrière
- haar beschermd
- talgproducten en zweet reinigen huid - slijmvliesepitheel
- vangen lichaamsvreemde stoffen in slijm op - lichaamssecretie
- wegwassen micro-organismen
- tranen, speeksel, zweet - bepaalde reflexen
- verwijderen van pathogenen uit lichaam
- overgeven, diarree, niezen, hoesten,…
wat zijn fagocyten?
waakzame cellen die lichaamsvreemde cellen detecteren en deze elimineren door fagocytose
wat zijn de 2 soorten fagocyten?
- microfagen
- neutrofielen en eosinofielen
- in bloedbaan - macrofagen
- grote fagocyterende cellen
- in bloedbaan, soms weefsels
hoe werkt fagocytose?
- chemotaxis
- macrofagen en macrofagen worden aangetrokken naar plaats van de infectie door cytokines of uitgescheiden bacteriële stoffen - fagocyten
- verlaten bloedbaan en gaan naar infectieplaats doordat ze zich tussen de bloedvatwand en endotheelcellen heen dringen = diapedese - infectieplaats
- fagocyten eten de pathogeen via endocytose op - fagosoom
- versmelt met lysosoom - pathogeen
- in fagolysosoom wordt afgebroken tot kleine fragmenten die op manieren weg kunnen
- exocytose: buiten cel brengen
- fragmenten op celmembraan gepresenteerd dmv membraanreceptoren
Wat zijn Nk-cellen en wat doen ze?
- bevatten toll like receptoren en andere receptoren
- non selectief vernietigen van cellen wiens membraan afwijkend zijn door perforines af te staan die plasmamembraan zal afbreken
- zit in lymfknopen, milt, beemerg en bloed
- NK cellen sterven niet na een aanval
wat zijn cytokinen?
elektrische signaalstoffen die worden afgegeven door weefselcellen of cellen van het immuunsysteem
- ze coördineren plaatselijke en systematische activiteiten
welke cytokinen zijn er?
- interleukinen
- verhogen gevoeligheid T-cellen voor specifieke antigenen na antigeenpresentatie
- stimulatie B-cellen tot differentiatie naar plasmacellen en antilichaamproductie
- bevorderen ontstekingsreactie - interferon
- vertragen verspreiding virus doordat geïnfecteerde cellen gezonde cellen zullen stimuleren om antivirale eiwitten te maken die replicatie virussen tegengaan
- stimuleren NK-cellen en macrofagen - tumornecrosefactoren
- vertragen tumorgroei en doden gevoelige tumorcellen
- stimuleren productie van neutrofiele, eosinofiele en basofielen
wat is het complementsysteem?
systeem dat 11 speciale complementeiwitten bestaan die werking van immuunsysteem op meerde manieren helpt
- herkenbaar maken fagocyten
geef de werking van complementsysteem
- complementeiwitten actief
- binden aan antilichamen of aan bacteriële celwand van lichaamsvreemde stoffen - geactiveerde complementeiwitten hebben effecten
- fagocyten herkennen en verzwelgen
- vernietigen van indringers door membraan aanval complex te doen
- ontsteking stimuleren door vasodilatatie en verhoging permeabiliteit capillairen en venulen voor eiwitten door te laten
- stimuleren chemotaxis
wat is een ontstekingsreactie?
een plaatselijke, niet-specifieke reactie op weefselschade
welke 5 symptomen geven ontsteking?
- roodheid
- warmte
- zwelling
- pijn
- verlies functie
geef de werking van een ontstekingsreactie
- vreemd object dringt huidbarrière binnen
- weefselschade - weefselschade activeert mestcellen die prostaglandines, histamine en heparine afgeven
- histamine: vasodilatatie - verhoogde doorbloeding
- chemotaxis trekken leukocyten naar plaats weefselschade
- als leukocyten ter plaatsen zijn zullen ze via dapedese naar plaats beschadiging gaan
- verschillende effecten… - ziekteverwekkers overwonnen dan zal ontstekingsreactie afnemen en herstel beginnen
- macrofagen en neutrofielen ruimen dode celresten op - stimulatie fibroblasten om weefselherstel via collageen aanmaak + lymfevaten brengen overtollig vloeistof weg
- -> zie afb sv
wat is koorts?
lichaamstemperatuur boven 37,2 graden celsius
- temperatuurcentrum in hypothalamus gereset tot hogere temperatuur door pyrogenen
- pyrogenen zijn stoffen die lichaamstemperatuur laten stijgen
- koorts is een zelfbevorderend genezingsproces
wat is specifieke afweer?
- maakt gebruik van specifieke afweercellen
- meer tijd nodig om actief te worden
- richt zich op ziekteverwekkers
- geheugencellen blijven aanwezig en er kan daardoor een 2de contact gemaakt worden met de ziekteverwekker. Hierdoor reactie sneller
hoe verloopt een antigeenpresentatie?
- pathogenen worden afgebroken tot fragmenten
- de fragmenten binden aan membraanoppervlak
- dan wekken de antigenen een specifieke immuunrespons op bij T en B cellen
- dit zijn membraanreceptoren oftewel MHC
= major histocompatibility complex
welke 2 soorten MHC zijn er? beschrijf ze
- MHC I eiwitten
- eiwitten op membraan die antigenen bevatten
- vreemd materiaal dat op MHC I zitten in RER en gaan via Golgi-apparaat aar celmembraan divergeren waardoor ze herkend worden en vernietigd door T-cellen - MHC II eiwitten
- op membraan antigenpresenterende cellen
- pathogenen afgebroken via fagocytose
- T-helpercellen binden en brengen humorale immuniteit op gang
wat zijn CD-markers?
specifieke bindingsreceptoren op T-celmembraan
4 soorten T-cellen welke?
geef beschrijving
- cytotoxische: killer cellen
- T-helper: immuunsysteem
- T-geheugen: herkennen antigeen bij herhaalde reactie
- T-supressor: remt afweerreactie
- -> zie sv p9
wat zijn B-cellen? geef beschrijving
hoe activatie?
- specifiek afweer
- produceren antilichamen
- geven antilichamen af aan cytoplasma = humorale immuniteit
- -> activatie zie sv
wat zijn de functies van antistoffen?
- neutralisering
- agglutinatie en precipitatie
- activering complementsysteem
- aantrekken fagocyten
- stimuleren fagocytose
- stimuleren ontstekingsreactie
welke soorten immuniteit zijn er?
- verworven afweer: niet aanwezig bij geboorte, maar wordt geleidelijk aan verworven op een actieve dan wel passieve manier door blootstelling aan specifieke antigenen en toediening antilichaam
- actief: lichaam getriggerd –> hoezen, niezen, vaccin herkend in lichaam,…
- passief: geen triggering –> via moeder, via externe toediening - aangeboren immuniteit: hebben we bij geboorte
- via vaccinatie: passieve immuniteit
3 manieren voor vaccinatie toe te dienen welke?
- toediening verzwakte levende organismen
- toediening toxoïden = aangepaste verzwakte toxische stoffen die immuunproces triggeren
- toedienen recombinant DNA = DNA instaat voor specifieke ziekteantigeen
wat is een antiserum?
klaargemaakte serum dat een kortdurend effectieve bescherming bied tegen ziekteverwekkers via kunstmatige passieve immuniteit
