Evaporittar - Eksamenspørsmål. Flashcards
Kva er evaporittar, og kva består dei mest vanlege maritime evaporittane av?
Dette er avsettingar samansatt av mineraler som blir utfellt frå saline løsningar ved fordaping. Maritime evaporittar består hovedsakeleg av gips, anhydritt og halitt.
Beskriv korleis evaporittar blir danna i eit sabha miljø.
Marine sabkhaer er kystnære, svart saline flater. Evaporittar blir danna under overflata når marint grunnvatn fordampar. Fordamping og kontinuerleg tilførsel av sjøvatn frå eit svingande grunnvanspeil fører til konsentrasjon av salktlake nær overflata. Dannelsen av evaporittar er eit resultat frå disse spesielle forholda som berre finnast i den supratidale sona, berre noken cm frå deg høgaste tidevannsgrensa. Desse områda får også tilført sjøvatn minst to gangar i månaden ved springflo.
Kva er typisk morfologi for gips som har vokse på bunnen av ein marin lagune?
Typisk for desse er at to gipskrystallar veks inn i kvarandre og dannar tvillingkrystallar som liknar ein svalehale.
Kva er typisk morfologi for ein anhydritt som veks i eit sabkha miljø?
Typisk morfologi for ein sik anhydritt, er noduler som er omringa av eit tynt lag med vertssediment. Dette gjev ein struktur som liknar hønsenetting.
Kva for mineral har størst løseligheit av gips, steinsalt, sylvitt og kalsiumkarbonat? Dersom sjøvatn blir dampa ut, kva for rekkefølgje vil desse minerala fellast ut?
Sylvitt har størst løseligheit.
Dersom sjøvann fordampar vil minerala fellst ut i følgjande rekkefølgje:
1.Kalsiumkarbonat.
2.Gips.
3.Steinsalt
4.Sylvitt.
Korleis kunne ein få avsatt over 2 km tjukke evaporittar i Middelhavet i Miocene tid?
Grunnen til at ein kunne få avsatt så mektige evaporitt avsettingar i middelhavet er at middelhavet på eit tidspunkt har blitt isolert frå Atlanterhavet. Dette skjedde i Miocene tid ved lukkinga av passasjen ved Gibraltarstredet. Middelhavet blei då eit lukka havbasseng der høge temperaturar og ingen eller liten tilførsel av vann har ført til høg rate av fordamping av sjøvatnet. Dette er likevel ikkje nok til at avsettingane kan ha blitt så tjukke. Middelhavet må derfor ha fått tilført sjøvatn i periodar gjennom passasjen. Det nye tilførte vantnet har også fordampa og gjort at meir avaporittar fellast ut.
Korleis blir klastisk gips danna?
Det blir danna ved at utfellingar blir omarbeida av havstraumar til å bli klastiske korn. Utfellingane kan også omarbeidast og nedbrytast til mindre partiklar av gravitasjonsstrømmer som slumping eller turbidittstraumar, som fører til resedimentering.
Kva for sedimentære gips avsettingar indikerar relativt djupmarine forhold?
Laminert gips og godt utviklar gipskrystallar tyder på akkumulering i eit basseng som er djupt nok til at dei ikkje blir påverka av bølgjer og havstraumar. Resedimentert gips frå turbeditt avsettingar er også ein indikator på eit djuptmarint miljø.
Kva er årsaken til at store mengder evaportittar kunne bli avsatt i perm tid?
Den ujevne fordelinga av marine evaportitar gjennom geologisk tid er i stor grad ein funksjon av variasjonar i global paleogeografi og klima.
I Perm var kimaet varmt og tørt. Dette fører til minimal avrenning frå kontinenta og høg fordampingsrate.
Kva er årsaken til at store mengder evaportittar kunne bli avsatt i Syd-Atlanteren i Kritt tid?
Kritt var ein periode prega av rifting, og dette førte til åninga av marginale basseng, som Syd-Atlanteren. Det gjorde at ein kunne få avsatt store mengder evaporittar, da liten grad av innstrømming førte til at fordampinga dominerte.
Sjå spørsmål 47-8-9-50
