Etifeddiaeth- Gerallt Lloyd Owen

Question 0

Cynnwys (1)

Answer 0

Rhywbeth y mae rhywun yn ei gael ar ôl rhywun arall yw etifeddiaeth. Yr hyn sydd dan sylw gan Gerallt Lloyd Owen yn y gerdd hon yw’r traddodiadau yr ydym ni fel cenedl wedi ei hetifeddu o’n cyndadau a beth wnaethom gyda’r etifeddiaeth yna wedyn.

Question 1

Mesur y gerdd - benrhydd ar gynghanedd

Answer 1

dim patrwm odli
dim yr un nifer y sillafau
dim yr un nifer o llinellau ymhob pennill
cynghanedd ymhob llinell

Question 2

Cynnwys (2)

Answer 2

Yn y tri pennill cyntaf pwysleisia’r bardd yr hyn yr ydym ni wedi cael gan ailadrodd “cawsom” - dywed “cawson wlad i’w chadw”. Mae’r ffaith i ni gael gwlad ac etifeddiaeth yn brawf o’n bodolaeth. Mae’r darn o dir yma sef Cymru yn “dyst ein bod wedi mynnu byw”

Question 3

Cynnwys (3)

Answer 3

Hefyd “cawson genedl o genhelaeth i genhedlaeth” Mae ein cenedl wedi ei meithrin gan ein cyndadau ac wedi drosglwyddo ar hyd y canrifoedd ac wedi parhau. Wrth gyfeirio at y ffaith ein bod wedi cael “anadlu ein hanes ni ein hynain” mae’r bardd yn awgrymu bod ein gorffenol yn rhan ohonom.

Question 4

Cynnwys (4)

Answer 4

Sonia’r bardd wedyn am yr iaith -“a chawsom iaith, er na cheisiem hi” Nid oedd gennym dewis a oeddem am ei dysgu hi a’i peidio roedd hi’n rhan o’r ddaear a gawsom hi yw un o ueithoedd hynaf Ewrop
“Oherwydd ei hias oedd yn y pridd eisioes
A’i grym annidig ar y mynyddoedd”

Question 5

Cynnwys (5)
Yn ail hanner y gerdd, mae’r bardd yn dweud beth a wnaethom gyda’n hetifeddiaeth. Yma eto, cawn dri gisodiaf yn ateb yr tri gosodiad cyntaf.

Answer 5

Mae’r bardd yn ei beirniadu am ddifetha tir Cymru i adeiladu ffactrioedd sy’n hagru harddwch tirlun Cymru.

“Troesom ein tir yn simneiau tân
A phlannu coed a pheilonau cadarn
Lle nad oedd llyn”

Question 6

Cynnwys (6)

Answer 6

Mae simneiau tân, coed a pheilonau yn symbolau o ymyrraeth dyn ac mae’r cronfeydd a llynoedd dŵr yn artiffisial. Mae’r cyfeiriad at lyn yn ein hatgoffa am cwm Tryweryn lle chawlwyd pentef cyfan ar gyfer darparu dŵr i dinas Lerpwl.

Question 7

Cynnwys (7)

Answer 7

Ceir hefyd y teimlad o atgasedd wrth iddo’n beirniadunam droi “ein cenedl i genhedlu estroniaid heb ystyr i’w hanes” Nid oes gan y genhedlaeth ifanc syniad am hanes Cymru ac am y frwydr gan ein cyndadau i sicrhau parhad

Question 8

Cawsom wlad i’w chadw
Darn o dir yn dist
Ein bod wedi mynnu byw

Answer 8

Cawsom genedl o gehedlaeth
I genhedlaeth, ac anadlu
Ein hanes ni ein hunain

Question 9

A chawsom iaith er na cheisiem hi
Oherwydd ei hias oedd yn y pridd eisioes
A’i grym annidig ar y mynyddoedd

Answer 9

Troesom ein tir yn simneiau tân
A phlannu coed a pheilionau cadarn
Lle nad oedd llyn

Question 10

Ystyriwch a oed dirheb

A ddwed gwirionedd hwn

Answer 10

Gwerth cynnydd yw gwarth cenedl

A’i hedd yw ei hangau hi

Question 11

Cawsom

Answer 11

A chawsom iaith, er ❌ cheisiem hi

oherwydd ei hias oedd yn y

Question 12

Troesom ein tir yn

Answer 12

Troemsom ein genedl i

Question 13

A throesom iaith yr oesau

Yn iaith ein

Answer 13

Ystyriwch a oes ddiheb
A ddwed y gwirionedd hwn
gwerth cynydd yw gwarth cnedl
A’i ✌️ yw ei hangau hi

Question 14

Trosiad - gwymon o ddynion

Answer 14

Llwyddir yma i greu delwedd effeithiol o ddynion ddi-asgwrn cefn, sy’n cael ei cario gan y llif. Mae hyn felly’n feirniadaeth o Cymru heddiw sy’n amahrod i ymladd i amddifyn a etifeddiaeth. Mae gwymon yn blanhigyn llipa sy’n gael ei gario gan y môr ac felly mae Gerallt Lloyd Owen yn gweld ddynion Cymru.

Question 15

Ailadrodd - “cawsom” a “throesom”

Answer 15

Mae’r bardd yn ail adrodd “cawsom” yn yr tri pennill cyntaf o’r gerdd, i trio pwysleisio cymaint yw cyfoeth ein etifeddiaeth yr ydym ni wedi’u dderbyn - gwlad, iaith a cenedl. Drwy ailadrodd “cawsom” mae’n dangos pa mor lwcus ydym ni o dderbyn yr holl bethau hyn. Ond yn yr un modd, drwy ailadrodd “troesom” mae’n dangos nad ydym wedi parchu yr hyn wnaethom eitifeddu a chadw’r anrhegion drud yma yn eu stâd gwreiddiol. Rydym wedi llygru pethau a dderbinwyd ac mae hynny’n dangos ein amharch, ac mae’r bardd yn ceisio gwneud ni i teimlo’n ddiog.

Question 16

Cyferbyniad - “a throwsom iaith yr oesau y. Iaith ein cywilydd ni”

Answer 16

Mae “iaith yr oesau” yn cyfeirio at oedran yr iaith Gymraeg - yr iaith hynaf Ewrop. Mae hynny’n rhywbeth i fod yn falch ohono. Ond yn anffodus mae llawer o bobl ifanc yn teimlo cywilydd o siarad yr iaith Gymraeg yr dyddiau yma ac eisioes wedi troi i’r saesneg, mae nhw yn difethar iaith drwy’r fratiaith ac yn ei gwneud yn sathredig. gelly er mai iaith i fod yn falch ohono yw’r Gymraeg, erbyn heddiw mae pobl yn teimlo gormod o gywilydd i’w siarad.

Question 17

Ansoddair “a’i grym ANNIDIG ar y mynyddoedd”

Answer 17

Mae’r ansoddair hwn yn cyfeirio at rym yr iaith Gymraeg. Ceir y syniad fod yr iaith Gymraeg yn rhan o dir daearyddol Cymru, wedi dayblygu’n organig o’r pridd, Ac er bod pwer gan yr iaith, mae’r pwer hwnnw’n aflonydd ac eisiau lledaennu o’r mynyddoedd i wahanol rannau o’r wlad er mwyn dod yn mwy pwerus.