epi molekul Flashcards
1
Q
Biomarkery ekspozycji
A
są to obecne wewnątrz organizmu
mierzalne egzogenne substancje lub ich metabolity lub też produkty
interakcji między czynnikiem szkodliwym i docelowymi komórkami lub
cząsteczkami.
2
Q
Biomarkery skutków
A
w to mierzalne biochemiczne, fizjologiczne,
behawioralne i inne zmiany zachodzące wewnątrz organizmu, które - w
zależności od wielkości – mogą być rozpoznawane jako łączące się z już
obecnymi lub mogącymi się pojawić później zaburzeniami zdrowotnymi i
chorobami.
3
Q
•Biomarkery wrażliwości
A
są wskaźnikami wrodzonej lub nabytej
zdolności organizmu do odpowiedzi wywołanej ekspozycją na
specyficzny czynnik szkodliwy.
4
Q
biomarkery dawki wewnętrznej:
A
- pomiar stężenia substancji egzogennej lub jej metabolitów w poszczególnych tkankach (krew, mocz, mleko, płyn nasienny, tkanki uzyskane za pomocą biopsji ) ocena ekspozycji
Biomarkery dawki wewnętrznej uwzględniają indywidualne różnice w adsorpcji, metabolizmie, bioakumulacji czy wydalaniu badanego związku w organizmie lub odpowiednich tkankach. Jakkolwiek ich okresy pół-trwania różnią się znacząco i wynoszą od kilku godzin do kilkudziesięciu lat
Przykłady:
• Poziom kotyniny w surowicy lub moczu – narażenie na dym tytoniowy
• Poziom aflatoksyny B1 w moczu – pochodzącej ze źródeł żywieniowych
5
Q
• biomarkery dawki biologicznie skutecznej
A
- oznaczanie adduktów substancji egzogennych lub ich
metabolitów z białkami lub DNA (krew, tkanki uzyskane
za pomocą biopsji, złuszczone komórki płuc)
• addukty z białkami – brak systemów naprawczych -nie ulegają naprawie: - głównie hemoglobina (erytrocyt żyje ~120 dni) - wskaźnik narażenia skumulowanego; identyfikacja za pomocą chromatografii gazowej z detekcją masową (GC-MS)
- albuminy (~ 28 dni) metody immunochemiczne lub hydroliza przyłączonych związków
• addukty z DNA – charakter przedmutacyjny, mogą zostać naprawione lub dać początek mutacjom