demografia Flashcards
Demografia def
Nauka o prawidłowościach rozwoju ludności
w konkretnych warunkach gospodarczych
i społecznych badanego terytorium.
`
demografia Zajmuje się
1) statystyczno-analitycznym opisem stanu i struktury
ludności
2) badaniem i oceną zmian wynikających z
dotychczasowego i przewidywanego ruchu naturalnego
i wędrówkowego
Podstawowe obszary
zainteresowania demografii
• cechy populacji (płeć, wiek, stan cywilny, przynależność
do kohorty, miejsce zamieszkania, wykształcenie,
aktywność zawodowa);
• zdarzenia lub zjawiska ludnościowe (zawarcie
małżeństwa, rozwiązanie małżeństwa, ciąża, poród,
urodzenie żywe, zgon, napływ migracyjny, odpływ
migracyjny, przyrost ludności);
• procesy demograficzne (starzenie się populacji,
urbanizacja, małżeńskość, rozrodczość, umieralność,
mobilność terytorialna, reprodukcja ludności);
• wzajemne oddziaływanie procesów demograficznych i
społeczno-ekonomicznych
Badania demograficzne def
analiza prawidłowości w procesach zachodzących w całej
zbiorowości (lub jej wyraźnie wyodrębnionej częścipodzbiorowości/subpopulacji)
Źródła informacji w bad demogr
• Powszechne spisy ludności
• Rejestracja bieżąca (urodzeń, zgonów, zmian stanu
cywilnego oraz miejsca zamieszkania)
• Specjalne badania metodą reprezentacyjną
• Specjalne badania monograficzne
• Materiały wtórne
Ewidencja bieżąca z czego sie sklada
• Księgi stanu cywilnego – ruch naturalny ludności
(od 25.09.1945 -świeckie)
- małżeństwa - USC lub konkordatowe
(obowiązuje od 15.11.1998r, 5 dni na zgłoszenie faktu)
- urodzenia – zgłoszenie do 14 dni w USC w gminie,
w której ten fakt nastąpił
- zgony - zgłoszenie udokumentowane kartą zgonu do 3 dni
• Księgi meldunkowe•
- zmiana miejsca stałego pobytu w kraju
- imigracja na pobyt stały
- emigracja na pobyt stały
- zameldowania na pobyt czasowy
badania
a) pełne
b) metodą anamnestyczną
a) (obejmujące wszystkie jednostki statystyczne
badanej zbiorowości
b)(uzyskiwanie subiektywnej
informacji o zdarzeniach demograficznych za dłuższy okres w drodze
wywiadu lub ankiety
piramida wiekowa
Jest
to wykres, w którym na osi poziomej
przedstawiono liczbę (odsetek) mężczyzn oraz
kobiet, na osi pionowej wiek.
Liczba ludności Polsk
=38 433 tys. (31 XII 2016)
38 434 tys. (31 XII 2017)
Liczba osób w wieku 65+ =
16,4% (6,3 mln) w 2016
13,5% w 2010; 12,4% w 2000
Wskaźnik feminizacji
liczba kobiet
przypadająca na 100 mężczyzn
• Wskaźnik maskulinizacji
– liczba mężczyzn
przypadająca na 100 kobiet
• Przyrost naturalny
– różnica pomiędzy liczbą
urodzeń a liczbą zgonów w badanym okresie, na
danym terytorium (w liczbach bezwzględnych).
Przyrost rzeczywisty
suma przyrostu naturalnego
i salda migracji w badanym okresie, na danym
terytorium (w liczbach bezwzględnych).
Współczynnik przyrostu naturalnego
różnica
pomiędzy współczynnikiem urodzeń a
współczynnikiem zgonów w badanym okresie, na
danym terytorium (wyrażone na 1000 osób)
Rodność
• Natężenie urodzeń w badanej populacji w
określonym czasie.
Współczynnik płodności:
Wu =
liczba urodzeń żywych
liczba kobiet w wieku15-49 w połowie badanego okresu
*C
Współczynnik urodzeń (rodności):
Wpł. =
liczba urodzeń żywych
liczba ludności w połowie badanego okresu
Płodność
Natężenie urodzeń w badanej populacji kobiet,
będących w wieku reprodukcyjnym (w Polsce 15 – 49
lat) w badanym okresie.
Dzietność
oznacza średnią liczbę dzieci, jaką urodziłaby
kobieta w ciągu całego okresu rozrodczego
(w Polsce 15 – 49 lat), przy stałym wzorcu
płodności, w danym roku.
Współczynnik reprodukcji brutto
średnia
liczba żywo urodzonych dzieci płci żeńskiej
przypadający na jedną kobietę w wieku
rozrodczym.
Współczynnik reprodukcji netto
– średnia liczba
żywo urodzonych dzieci płci żeńskiej, które
dożyją wieku swoich matek przypadający na
jedną kobietę w wieku rozrodczym– średnia liczba
żywo urodzonych dzieci płci żeńskiej, które
dożyją wieku swoich matek przypadający na
jedną kobietę w wieku rozrodczym
Teoria H. Leibensteina
Typy użyteczności zostały sformułowane następująco:
1.Użyteczność dziecka rozważanego jako „dobro konsumpcyjne”,
jako źródło osobistej radości dla rodziców,
2.Użyteczność dziecka rozważanego jako dziecko-producent —po
pewnym czasie dziecko przystąpi do pracy zarobkowej i przyczyni
się do wzrostu dochodów rodziny,
3.Użyteczność przyszłego dziecka jako potencjalnego źródła
zabezpieczenia, np. na starość
Koszty posiadania dodatkowego dziecka :
1.Bezpośrednie, tj. bieżące wydatki na utrzymanie dziecka aż do
chwili, kiedy samo zacznie zarabiać (mieszkanie, wyżywienie,
odzież),
2.Pośrednie, tj. utracone możliwości w następstwie urodzenia
kolejnego dziecka (utracone zarobki w okresie ciąży, mniejsza
mobilność rodziców itp.)
eoria i hipoteza Easterlina
Osoby urodzone w wyżu demograficznym
dostrzegają niekorzystne skutki ekonomiczne i
społeczne powodowane dużą liczbą
rówieśników i mają mniej dzieci
Współczynnik umieralności ogólnej (surowy):
Liczba zgonów do
Liczba osób narażonych na ryzyko zgonu
W 2016r zmarło ponad 388tys osób, współczynnik umieralności wyniósł 10,1‰
w miastach było nieco wyższe i wyniosło 10,2‰, a na wsi 9,9‰
Oczekiwana długość życia
=przeciętne trwanie życia w wieku 0
Oczekiwana długość życia dla danego roku
kalendarzowego oznacza przeciętną liczbę lat,
jaką potencjalnie przeżyje osoba urodzona w
danym roku
Współczynnik starośc
= liczba osób w wieku
starszym/liczby ludzi ogółem *100
Indeks starosci
liczba osób w wieku starszym
w badanym okresie/ liczby osób w wieku 0-14
lat w badanym okresie
Społeczeństwo jest określane mianem starego
gdy osoby w wieku starszym (65+) stanowią
• wg ONZ : powyżej 15%
• Wg. E Rosset’a: powyżej 12% populacji
• Wg S.Klonowicza (faza właściwej starości: 10-
13%, faza zaawansowanej starości: >13%)
Współczynnik obciążenia demograficznego
• Liczba ludności w wieku nieprodukcyjnym na 100
osób w wieku produkcyjnym
• Wiek produkcyjny mężczyźni 18—64 lata, kobiety
18—59 lat (nadal do obliczeń)
