Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

endokrin > endokrin aciller > Flashcards

endokrin aciller Flashcards

1
Q

Akut adrenal yetmezliğin kliniği?

A

*akut gelişen bulantı, kusma, ateş, karın ağrısı, dehidratasyon
*hipoglisemi, hipotansyion, şok
*hiperpigmentasyon olabilir, primer yetmezlik düşünürüz.
*hipotansiyona yönelik verilen pressör maddelere cevapsızlık adrenal yetmezliği düşündürmeli.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Akut adrenal yetmezliği tetikleyici faktörler?

A
  • uzun dönem steroid tdvsi sonrası adrenal atrofi gelişmiş bir hastada steroidlerin aniden kesilmesiyle ortaya çıkabilir.
  • steroid tedavisinin unutulması/atlanması
  • adrenal desteksiz cerrahi (steroid dozu arttırılmalı)
  • ciddi enfeksiyon, akut mi, svo, ciddi akut travma gibi durumlarda kortizol ihtiyacı arttığından olabilir.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Steroidlerin fizyolojik dozları?

A
  • hidrokortizon 20 mg
  • kortizon 25 mg
  • prednizon 5 mg
  • metilprednizon 4 mg
  • deksametazon 0,5 mg
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Akut adrenal yetmezlik lab ?

A
  • hiponatremi
  • hiperkalemi
  • dehidratasyon nedeniyle hiponatremi gizlenebilir.
  • rastgele serum kortizol ölçümü ciddi stres varlığında çok düşük olmadıkça (<5) yararlı değildir. >15 ise adrenal yetmezlik yok diyebiliriz.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Akut adrenal yetmezlik tanısını nasıl koyarız?

A
  • 250 mikrogram iv sentetik acth sonrası serum kortizol düzeyinin 18-20 mgr/dl nin üzerine çıkmaması ile konur.
  • altın standart: insülin hipoglisemi testi, artık pek kullanmayız.
  • görüntüleme: adrenal hemoraji, aktif tbc, metastatik maligniteyi gösterebilir.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Akut adrenal yetmezlik tedavisi?

A
  1. hidrokortizon: 100 mg iv ve sonra 50-75 mg ıv her 6 saatte bir, 24 saat süreyle. sonraki 72 saatte doz yavaşça azaltılır. hasta orali tolere edince oral tdvye geçilir. oralde ek olarak fludrokortizon da verilir.
  2. sıvı elektrolit kaybını düzelt.
  3. akut krize neden olan hastalığı araştır ve tedavi et.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Miksödem koması nedir?

A
  • tedavi edilmemiş veya yetersiz tdv edilmiş hipotiroidinin son evresidir.
  • hastanın öyküsünde geçmişte tiroid cerrahisi ve iyot tedavisi varlığı veya önceden tiroid hormon tdvsi alıp almadığı sorgulanmalıdır.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Miksödem komasını tetikleyen faktörler nelerdir?

A

*enfeksiyonlar
*akut mi
*akut soğuk maruziyeti
*cerrahi stres
*ilaçlar özellikle opioidler
yani tiroid hormonuna ihtiyacımızın arttığı durumlarda

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Miksödem koması klinik bulguları?

A
  • nörolojik: mental değişiklikler, koma, psikotik tablo, nöbetler
  • kardiyak: bradikardi, kardiyak output azalır, nabız basıncı azalır, ilk dönemde diyastolik basınç artar ama izlemde hipotansif olur, perikardiyal effüzyon
  • hiponatremi: övolemik hiponatremi olur, bilinç fonksiyonlarını azaltır
  • hipotermi: fark edilmesi zor olabilir, azalmış metabolik hızın sonucudur, mortalite ile doğrudan ilişkilidir.
  • hipoventilasyon: hiperkapni ve hipoksiye sss duyarlılığı azalmıştır.
  • hipoglisemi: glukoneogenezde azalmaya bağlı olabilir, eşlik eden adrenal yetmezliğin habercisi olabilir.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Miksödem komasında neden hiponatremi olur?

A
  • artmış vazopressin salınımı ya da renal fonksiyonda azalma sonucu ya da eşlik eden adrenal yetmezlik sonucu gelişebilir.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Kimde miksödem komasından şüphelenelim?

A
  • koma ya da mental durumda bozukluk ve şu bulgular:
  • hipotermi
  • hiponatremi
  • hiperkapni
  • tiroidektomi skarı
  • radyoaktif iyot alma öyküsü
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Miksödem lab bulguları?

A
  • t3 t4 düşüktür
  • kan gazında: hipoksi, hiperkapni, asidoz
  • elektrolitler: hiponatremi
  • kortizol bak (eşlik eden adrenal yet?)
  • kan şekeri: hipoglisemi
  • renal fonksiyonları kontrol et
  • ekg bak
  • ayrıca: anemi, hiperkolesterolemi, LDH ve CPK yüksekliği gözlenir
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Miksödem koması tedavisi?

A
  • acil tft sonuçları beklenmeden tdv edilmeli!!!
  • hipotiroidi tdvsi: parenteral levotiroksin ver. yükleme dozu 300-400 mikrogram iv, idame dozu 50-100 mcg/gün iv. eğer parenteral bulamazsan ezip nazogastrik, dil altı, rektal olarak verebilirsin hasta toparlanınca orale geç
  • eşlik eden adrenal yetmezlik dışlanana kadar 8 saatte bir 100 mcg hidrokortizon başlanır. eğer başlangıç serum kortizonu 30 un üzerindeyse devam etmeye gerek yoktur.
  • destek tedavi: solunum desteği, pasif ısıtma, hiponatremi için sıvı kısıtlaması yapılır, aşırı sıvı yükünden kaçınırız iv dekstroz tercih ederiz.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Tiroid fırtınası nedir?

A
  • tirotoksikozun hayatı tehdit eder şekilde akut alevlenmesidir. nadir görülür. tedavi edilmemiş hipertiroidi durumunda görülebilir, ama genellikle tetikleyen bir şey sonrası gelişir.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Tiroid fırtınası tetikleyen faktörler?

A
  • cerrahi (özellikle tiroid cerrahisi, tiroide dokunmak bile hormon salınımını arttırır. iyot içeren sterilizasyon malzemelrine dikkat!)
  • travma
  • enfeksiyon
  • akut iyot alımı (amiodaron kullanımı)
  • doğum
  • antitiroid ilacın ani kesilmesi
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Tiroid fırtınası klinik bulguları?

A
  • > 40 derece yüksek ateş
  • kardiyak: sıklıkla atrial fib ile birlikte taşikardi, kalp yetm
  • nörolojik: ajitasyon, anksiyete, deliryum, psikoz, koma
  • hepatik: kc fonksiyon anormallikleri
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Tiroid fırtınası lab bulguları?

A
  • t4 t3 yüksek
  • hafif hiperglisemi: insülin salınım bozukluğu, glukoneogenezde artış
  • hafif hiperkalsemi: hemokonsantrasyon, kemik yıkımında artış
  • kcft anormallikleri
  • lökositoz/lökopeni
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Tiroid fırtınası tedavisi?

A
  • propranolol 4x40-80 mg po (non selektif beta blokördür, periferde t4 ün t3 e dönüşümünü engeller.)
    *PTU 4x150 mg veya metimazol 3x20mg (po, ng sonda ile veya rektal) (ptu yu tercih ederiz çünkü t4 ün t3 e dönüşümünü bozar ve kısa etkilidir.)
    *iyot solüsyonu
    *t3 t4 bağlayıcı reçineler: kolestiramin veya kolestipol (20-30 gr/gün)
    *sıvı, elektrolit replasmanı, oksijen tdvsi)
    *soğutma
    *asetaminofen ver. aspirin kontrendikedir çünkü t4 ün tiroksin bağlayıcı globuline bağlanmasını azaltır.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Hiperkalsemik kriz?

A
  • ciddi hiperkalsemi: serum ca >14 mg/dl
  • kalsiyumda ani bir yükselme ya da hiperkalsemiye eşlik eden sss bulguları.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Hiperkalsemi nedenleri?

A

*pth aracılı: sporadik (adenom, karsinom, hiperplazi), MEN, hiperparatiroidi, familyal hipokalsiürik hiperkalsemi
* maligniteler: humoral hiperkalsemi (PTHrP aracılıklı), lokal osteolizis (sitokin, kemokin)
* vit d aracılı: granülomatoz hst (sarkoidoz, tbc, ibh, lenfomalar), vit d intoksikasyonları
* endokrin hastalıklar: tirotoksikoz, adrenal yetmezlik, feokromasitoma
* ilaçlar: lityum, vit a, parathormon tdvsi, milk alkali sendrom
* diğer: akut renal yet, renal tx, immobilizasyon

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Hiperkalsemi klinik bulguları?

A
  • poliüri
  • polidipsi
  • nokturi
  • susama hissi
  • sss bulguları: uyku hali, stupor, koma, depresyoni konfüzyon
  • kardiyak: bradiaritmiler, kalp bloğu. pr uzar, qt kısalır.
  • iştahsızlık, bulantı, kusma, karın ağrısı
  • ayrıca anemi yapar
22
Q

Hiperkalsemik kriz lab?

A
  • tanı total ve iyonize Ca ölçümü ile konur.
  • d vit ölçebilirsin
23
Q

Akut hiperkalsemi tdv?

A
  1. SF
  2. loop diüretikleri
  3. bifosfonatlar (zolendronat ve pamidronat) (etki süreleri uzun, kemik rezorbsiyonunu engelliyorlar)
  4. diyaliz
  5. kalsitonin
24
Q

Akut hipokalsemi?

A
  • pth veya vit D sentez veya etkisini bozan hastalıklarda görülebilir.
  • en önemli sebepi hipoparatiroididir.
25
Q

Hipokalsemi semptom ve bulguları?

A
  • perioral uyuşşma
  • distal ekstremitelerde parestezi
  • hiperrefleksi
  • kas krampları
  • karbopedal spazm
  • laringospazm
  • nöbet, koma
  • tetani (chovstek ve trousseau bulgusu)
  • hipotansyion
  • bradikardi
  • uzamış qt
  • aritmiler
26
Q

Akut hipokalsemi tdv?

A
  • 10 ml kalsiyum glukonat 10 dk da iv olarak verilir, gerekirse tekrarlanır.
  • ciddi durumlarda 10 dk içinde 200 mg elementer Ca verilebilir.
  • akut durum geçince bazı hastalarda kronik replasman gerekebilir: elementer kalsiyum ve d vit veririz.
27
Q

Diyabetin akut komplikasyonları?

A
  • diyabetik ketoasidoz
  • hiperozmolar hiperglisemik durum
  • laktik asidoz
  • hipoglisemi
28
Q

Diyabetik ketoasidoz?

A
  • hiperglisemi, ketonemi, asidoz
  • genelde tip 1 diyabetlilerde
  • mutlak insülin eksikliği ve kontrinsüler hormonlarda artış olur
  • kc de glukoneogenez, glikojenoliz, keton cisim sentezi artar
  • yağ dokulardan serbest yağ asidi salınımı artar
29
Q

DKA a neden olan faktörler?

A
  • enfeksiyonlar
  • insülin tdvsinin atlanması
  • yeni başlayan tip 1 dm
  • MI
  • alkol kullanımı
  • pankreatit
  • karbonhidrat metabolizmasını bozan endokrin hastalıklar (hipertiroidi, akromegali, feokromositoma, cushing)
30
Q

DKA semptomları?

A
  • halsizlik
  • iştahsizlik
  • bulantı kusma
  • karın ağrısı
  • nefes darlığı
  • kilo kaybı
  • bilinç bulanıklığı
  • poliüri, polidipsi, noktüri
31
Q

DKA FM bulguları?

A
  • taşikardi
  • mükoz membranlarda kuruluk, deri turgorunda azalma
  • sıcak ve kuru cilt
  • dehidratasyon, hipotansiyon
  • takipne, kussmaul solunumu
  • batında hassasiyet
  • ağızda keton kokusu
  • letarji, koma
  • ateş ya dahipotermi
32
Q

DKA da plazma glukozunun kaç olması beklenir?

A
  • 250 ila 500 arasında olması beklenir.
  • HHD da 600 ün üzerinde olmasını bekleriz
33
Q

DKA tedavisi?

A
  1. sıvı
  2. insülin
  3. potasyum (gerekirse)
  4. altta yatan nedeni tdv et
34
Q

DKA tanı kriterleri?

A
  • plazma glukozu > 250 mg/dl
  • kan ph < 7.3
  • bikarbonat < 15 mEq
  • serum ketonu +
35
Q

DKA sıvı tedavisi?

A
  • ilk 1 saatte 1000 cc SF infüzyonu yap.
  • idrarı ve hidrasyonu değerlendir.
  • hasta hipovolemik şoktaysa 1000cc/s ten SF infüzyonuna devam et.
  • hasta kardiyojenik şoktaysa hipervolemikse monitorize et.
  • hasta hafif hipotansifse, düzeltilmiş Na hesapla: Na normal/yüksek ise %0.45 NaCL (250-500 cc/s) infüzyonundan devam et. Na düşük ise SF (250-500 cc/s) infüzyona devam et.
  • glisemi < 200 mg/dl olunca %5 dekstroz ekle.
  • hedef glisemi 150-200 mg/dl
  • 2-4 saatte bir BUN, kreatinin, elektrolitleri ve glisemiyi izle.
36
Q

DKA insülin tedavisi?

A
  • iv regüler yani kısa etkili insülin 0.10-0.15 IU/kg bolus yap.
  • daha sonra 0.1 IU/kg/s regüler insülin infüzyonuna devam et
  • ilk saatte PG yüzde 10 düşmezse klinik duruma göre insülin dozunu arttırabilirsin.
  • glisemi 200-250 nin altına düşünce %5 dekstroz ekle (150-250 cc/s). insülin infüzyonunu yarısına düşür.
  • DKA düzelinceye kadar infüzyonu sürdür. (ph>7.3 ve HCO3>15)
  • orale geçince sc insüline geç. ilk 2 saatinde infüzyona devam et.
  • altta yatan nedeni araştır ve tdv et.
37
Q

DKA potasyum replasmanı?

A
  • serum potasyumunu ölç
  • K<3.3 mEq/l ise insülin verme. 20-30 mEq/s K ver. potasyumu 3.3 ün züerine çıkart.
  • K 3.3-5.2 arasındaysa 20-30 mEq/L potasyum ver insülin ile birlikte. hedef potasyum 4-5 mEq/l.
  • K >5.2 ise K verme ancak 2 saatte bir ölç.
38
Q

Hiperosmolar hiperglisemik durum?

A
  • ketonemi, ketoüri ve asidoz olmaksızın ağır hiperglisemi, hiperosmolarite ve dehidratasyonla karakterize tablo.
  • genellikle yaşlı tip 2 diyabetlilerde görülür.
  • burada az da olsa insülin vardır
  • hiperglisemiye bağlı osmotik diürez olur ve masif sıvı kaybı vardır
39
Q

HHD da lab?

A
  • PG > 500-600 mg/dl
  • serum osmolaritesi: 330-380 mosm/kg
  • serum bikarbonatı >15 mEq/l (normak)
  • ciddi dehidratasyon sonucu prerenal abh gelişebilir.
40
Q

HHD tedavisi?

A
  • insülin olmadan da tedavi edilebilir.
  • verilecek sıvı (hastada osmolarite yüksekse hipotonik mayi, normalse izotonik mayi) nın 4-6 litresi ilk 8-10 saatte uygulanır.
  • regüler insülin iv olarak 0.10 IU/kg/s ten başla. ilk saatte glisemi 50-75 mg/dl azalmazsa infüzyon hızını arttır.
  • glisemi 250-300 e ulaştığında insülin infüzyonunu azalt.
  • hastanın mental duurumu ve hiperozmolar durum düzelene kadar, kan glukoz düzeyi 250-300 seviyesinde tutulacak şekilde dekstroz ve insülin dozları ayarlanarak devam edilir.
  • hastanın idrar çıkışı 50cc/saat olmalı!
41
Q

Hiperglisemik krizlerde en sık rastlanan komplikasyonlar?

A
  • aşırı insüline bağlı hipoglisemi
  • hipopotasemi
  • sıvı yüklenmesi (özellikle yaşlılarda)
  • beyin ödemi
  • cilt altı insüline başlanmadan iv infüzyonun kesilmesine bağlı hiperglisemi
  • özellikle dka tablosu düzelirken izotonik nacl nin çok verilmesine bağlı gelişen geçici hiperkloremik asidoz (anyon açığı olmayan metabolik asidoz)
42
Q

Hipoglisemi?

A
  • nondiyabetliklerde whipple triadı tanı için kullanılır:
    1. glisemi < 50 mg/dl
    2. hipoglisemi semptomlarının olması
    3. hipoglisemi düzeltilince semptomların geçmesi
  • diyabetiklerde durum böyle değil, önerilere görediyabetiklerde hipoglisemi sınırı <70 mg/dl
43
Q

Hipoglisemi belirti ve bulguları?

A
  • adrenerjik: soğuk terleme, titreme, anksiyete, bulantı, çarpıntı, acıkma
  • nöroglukopenik: baş dönmesi, baş ağrısı, halsizlik, konsantre olamama, konfüzyon
44
Q

Hipoglisemi risk faktörleri?

A
  • ciddi hipoglisemi öyküsü
  • halihazırda düşük a1c (<%6)
  • ilaçlar: insülin, etanol
  • endojen hiperinsülinizm: insülinoma gibi
  • kronik böbrek hastalığı
  • ağır egzersiz
  • enjeksiyon bölgesinde lipoatrofi
  • ciddi hepatik disfonksiyon
  • barsak rezeksiyonu içeren bariyatrik cerrahi
45
Q

Endojen ve ekzojen hipoglisemi farkını nasıl anlarız?

A

Endojen hipoglisemilerde C peptid yüksektir, ekzojende düşüktür.

46
Q

Hipoglisemi tedavisi?

A

bilinci açık hasta
* 15-20 gram glukoz (4-5 kesme şeker, 150-200 ml meyve suyu ya da limonata)
* çikolata gofret gibi yağ içerikli ürünler kullanma
bilinci kapalı hasta
* parenteral tedavi uygula
* sc, im glukagon yap
* iv dekstroz yap
* nondiyabetikse diazoksit/oktreotid

47
Q

Diyabetin kronik komplikasyonları?

A

mikrovasküler
* retinopati
* nöropati
* nefropati
makrovasküler
* aterosklerotik kalp hastalığı
* iskemik svo
* periferik arter hastalığı

48
Q

Diyabetik retinopati?

A
  • gelişmiş ülkelerde en önemli körlük nedenidir
  • risk faktörleri: diyabet süresi, glisemik kontrol, hipertansiyon, dislipidemi
  • önlemek için: öglisemi sağlanmalı, KB kontrol edilmeli, antihiperlipidemikler verilebilir, egzersiz yapılmalı
  • tip 1 diyabetlilerde tanıdan 5 yıl sonra, tip 2 diyabetlilerde tanıda göz doktoruna gidilmeli yılda 1 kontrole gidilmeli.
49
Q

Diyabetik nefropati?

A
  • taraması tip 1 diyabetlilerde tanıdan 5 yıl sonra, tip 2 diyabetlilerde tanıdan itibaren yapılmalı.
  • idarar albümin/kreatinin oranı tanı anında ve daha sonra yılda bir, KBH varsa 3-6 ayda bir tekrarlanmalı. serum kereatinini ve eGFR ölçümü yapılmalı.
  • tedavisi: glisemik kontrol (sglt2 inh, glp1 ra), KB kontrolü (ilk tercih ace arb dir), lipid kontrolü
50
Q

Diyabetik nöropati?

A
  1. simetrik diyabetik nöropeti
    * en sık distal simetrik sensorial nöropati olur.
  2. asimetrik veya fokal diyabetik nöropati
    — tip 1 diyabetlilerde tanıdan 5 yıl sonra, tip 2 diyabetlilerde tanıdan itibaren her yıl tarama yapılmalı.
    —tedavi: ağrı için antidepresan ve antikonvulzanlar ayrıca patofizyolojiye yönelik tedaviler yapılır.
51
Q

Diyabetik ayak yarası?

A

etyolojisi:
* periferik arter hastalığına bağlı en sık ayak uçlarında
* nöropatiye bağlı bası yerlerinde
* kombine olabilir

endokrin (5 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2024 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions