diğer Flashcards
Hiperkalsemi neden olur?
Toplumda en sık neden primer hiperparatiroididir. (sporadik olabilir, familyal olabilir, renal tx sonrası olabilir.)
Hastanede yatan hastalarda en sık neden: maligniteler.
Diğer:
*sarkoidoz ve diğer granülomatöz hastalıklar
*endokrinopatiler (tirotoksikoz, adrenal yetmezlik, feokromasitoma.)
*ilaçlar (d vit ve a vit intoksikasyonu, tiazidler, lityum.)
immobilizasyon
*akut renal yetmezlik
Hiperkalsemi semptom ve bulguları?
*halsizlik, konsantrasyon bozuklığu, depresyon, uykuya meyil, DTR de azalma, baş ağrısı.
*Kısa QT, aritmi, HT, bradikardi
*Nefrokalsinozis, nefrolitiazis, poliüri, polidipsi, GFR düşer, böbreğin konsantre etme yeteneği bozulur.
*bulantı kusma, peptik ülser, pankreatit, konstipasyon
*kemik ağrısı, osteopeni, kemik kırıkları, proksimal kas güçsüzlüğü
*gözde bant keratopati, konjunktival kalsifikasyon
Hiperkalsemi tedavisi?
Acil: 5-10 litre 0.9 luk NaCl ver (250-500 ml/saat) volüm açığını düzelt çünkü hasta dehidratedir. Sonrasında idrarla kalsiyum atılımını arttırmak için furosemid yani loop diüretiği verebilirsin.
Kronik: oral 10-30 mg prednizolon ver.
Ayrıca kalsitonin, bifosfonatlar kullanılabilir.
GFR nin çok düştüğü renal yetmezliğin olduğu ciddi hiperkalsemilerde diyaliz kullanılır.
Cushing sendromu ve Cushing hastalığı nedir?
Cushing, kortikosteroidlerin artmış düzeyi ile karakterize bir tablodur.
-hiperkortizolemi ve klinik bulgular: cushing sendromu
-ACTH salgılayan hipofiz adenomu var ise: Cushing hastalığı
Cushing sendromunun en sık nedeni nedir?
İyatrojenik
Cushing sendromunun en sık endojen nedeni?
Cushing hastalığıdır.
Cushing sendromunun semptom ve bulguları nelerdir?
*obezite (genellikle abdominal obezite, ekstremiteler zayıftır.)
*aydede yüz
*HT
*supraklaviküler yağ artışı, buffalo hörgücü
*kırmızımsı, mor stria
*cillte incelme, hiperpigmentasyon
*hirşütizm, akne
*hipokalemik alkaloz
*hiperkalsiüri
*ödem
*anormal glukoz toleransı/diyabet gelişimi
*proksimal kas güçsüzlüğü
*amenore
*impotans
*osteoporoz
Cushing sendromu tanısını nasıl koyarız, tarama testleri neler?
Tarama testleri:
*24 saatlik idrarda serbest kortizol
*plazma kortizolü
*diürnal ritim
*gece tükürük kortizolü
*düşük doz deksametazon supresyon testi (bu test ile NORMALDE kortizol baskılanır.)
Eğer bu tarama testlerinden en az ikisi pozitifse Cushing var diyebiliriz.
Cushing için ayırıcı tanı testleri?
acth ** (ayırıcı tanıda ilk istediğimiz) acth eğer 15 in üzerindeyse acth bağımlı deriz;hipofiz adenomu, ektopik acth salgısı olabilir. 5 in altındaysa; acth bağımsızdır; adrenal bez kaynaklı aşırı kortizol üretimi vardır adrenal adenom karsinom olabilir.
*yüksek doz deksametozon supresyon testi
*petrosal sinüs örneklemesi
*görüntüleme
*crh stimülasyon testi
Cushing hastalığı tedavisi?
*transsfenoidal hipofiz cerrahisi
*hipofiz ışınlaması
*ilaçlar (metirapon, ketokonazol, mitotan)
*bilateral adrenalektomi
Ektopik ACTH sendromunda tedavi?
*primer tümor tedavisi
*ilaçlar (metirapon, ketokonazol, mitotan)
*bilateral adrenalektomi
Adrenal adenom varsa nasıl tedavi edilir?
Cerrahi
Adrenal karsinom varsa nasıl tedavi edilir?
*cerrahi
*mitotan
*radyoterapi
Hasta geliyor, hiperkalemisi ve hiperpigmentasyonu var. Ne düşünürsün?
*hiperpigmentasyon ACTH fazlalığı düşündürür.
*hiperkalemi aldosteron eksikliği düşündürür.
*ikisi birlikte: primer adrenal yetmezlik (addison hastalığı)
Hasta geliyor, hiperpigmentasyonu ve hipokalemisi var ne düşünürsün?
*hiperpigmentasyon acth fazlalığı düşündürür.
*hipokalemi aldosteron fazlalığı düşündürür.
*ikisi birlikte: nelson sendromu, cushing hastalığı, ektopik cushing sendromu olabilir.
Nelson sendromu nedir?
Kontrol edilemeyen acth salgılan adenom tedavisi için bilateral sürrenalektomi yapılan hastalarda gelişen tablodur. Sürrenalektomi sonrasında hipofizer adenomu hızla büyür ACTH salgısı artar.
Primer adrenal yetmezliğin en sık nedeni?
Otoimmünite
Diğer nedenler:
*enfeksiyonlar
*tbc, cmv, hiv
*malignite metastazları, lenfoma
*adrenal kanama
*iyatrojenik (cerrahi, steroid sentez inhibitörleri)
Sekonder adrenal yetmezliğin en sık nedeni?
Uzun süreli steroid kullanımının aniden kesilmesi
Diğer:
*hipotalamohipofizer hastalıklar
*ekzojen glukokortikoid kullanımı
Primer adrenal yetmezlik belirti ve bulguları?
*halsizlik, iştahsızlık, bulantı kusma, karın ağrısı, ishal.
*tuz açlığı
*baş dönmesi, kas güçsüzlüğü, spazmlar
*hiperpigmentasyon.
*kilo kaybı.
*hipotansiyon
*vitiligo (otoimmünite mevcutsa)
Primer adrenal yetmezlik lab bulguları?
*elektrolit bozuklukları (hiponatremi, hiperkalemi, hiperkalsemi)
*hipoglisemi
*azotemi (dehidratasyona bağlı)
*anemi (normositik normokrom)
*nötropeni, eozinofili, rölatif lenfositoz
*metabolik asidoz
Adrenal yetmezlikte tanı testleri?
*serum kortizol ölçümü
*acth stimülasyon testi
*plazma acth ölçümü (primer sekonder ayrımında kullanılır)
*insülin hipoglisemi testi
Adrenal yetmezlik idame tedavisi?
*Hidrokortizon sabahları 10 mg, saat 16 17 gibi 10 mg alınır.
*Stres durumunda (travma, enf, cerrahi, gebelik) doz arttırılmalı.
*Fludrokortizon 0,05 mg - 0,1 mg: mineralokortikoid replasmanı için.
*Hasta eğitimi ve klinik takip önemli: kilo, kan basıncı takip edilmeli.
Adrenal kriz tedavisi?
*Hidrokortizon 100 mg iv ver.
*Sonra 50-75mg iv (her 6 saatte bir toplam 24 saat)
*Sonraki 72 saat içinde ilacın dozunu yavaşça azalt.
*Oral alımı tolere edince oral replasman tedaviye geçilir. Sıvı elektrolit kaybı düzeltilir. Orale geçince primer adrenal yetmezlikli hastanın fludrokortizona da ihtiyacı olur.
Hipofizde makroadenom varsa ne olabilir?
> 1cm ise makroadenom deriz.
Sıklık sırasına göre:
*prolaktinoma
*nonfonksiyonel adenom
*GH salgılayan adenom
*ACTH salgılayan adenom
*TSH salgılayan adenom (en az)
Hiperprolaktinemi nedenleri?
*prolaktin normalde 20 nin altında olmalı.
Nedenleri:
*prolaktinoma (en sık)
*gebelik
*laktasyon
*ilaçlar
*hipotiroidi (TRH artışı olur bu da prolaktin salgılatır.)
Hiperprolaktinemi yapan ilaçlar?
*dopamin antagonistleri (alfa metildopa, nifedipin, verapamil, östrojenler, opioidler.)
Hiperprolaktinemi belirtileri?
*Kadında: galaktore, amenore
*Erkekte: libido azalması ve bası bulguları (baş ağrısı, görme bozuklukları: bunlar erkeklerde daha sıktır.)
Hiperprolaktinemi tedavisi?
*ilk sıra tercihimiz dopamin agonistleri: bromokriptin, kabergolin
*transsfenoidal cerrahi
*radyoterapi
GH salgılayan hipofiz tümörü sonucu ne olur?
Akromegali.
GH fazlalığının etkileri?
*yumuşak doku proliferasyonu
*el ve ayakta büyüme
*kaba yüz hatları
*prognatizm
*dilde büyüme
*diş aralarının açılması
*terleme, sıcak intoleransı
*yağlı cilt, akne, akantozis nigrikans
*kilo alma
*organomegaliler
*baş ağrısı
*görme alanında ve keskinliğinde bozulma
*hiperinsülinmemi, glukoz intoleransı, DM, HT
*parestezi, artrit
*uyku apnesi
GH salgılayan hipofiz tümörü tanısı nasıl konur?
*GH yüksekliği
*IGF 1 yüksekliği
*OGTT ile GH baskılanamaması
*MR da hipofiz adenomu
Hipofizde GH salgılayan tümörün tedavisi?
*Cerrahi ilk tercih.
*Medikal tedavi: somatostatin analogları (aktreotid), dopamin agonistleri (kabergolin, bromokriptin, L-dopa), GH reseptör antagonistleri (pegvisomant: IGF 1 düzeyini düşürür GH ı etkilemez.)
Osteoporoz yapan endokrin hastalıklar?
*glukokortikoid fazlalığı
*hipogonadizm
*primer hipoparatiroidizm
*hipertiroidi
*hiperprolaktinemi
*tip 1 dm
Osteoporoz nedir?
*Osteoporoz hastayı artan kırık riskine maruz bırakacak düzeyde kemik gücünde azalma ile karakterize bir iskelet hastalığıdır. Kemik gücü: kemik yoğunluğu + kemik kalitesi
Primer osteoporoz nedir?
Tip 1 yani postmenopozal osteoporoz, tip 2 yani senil osteoporoz ve juvenil osteoporoz.
Sekonder osteoporoz nedenleri?
*Endokrin nedenli
*GİS nedenli (kronik kc hst, malnutrisyon)
*Malign hastalıklar (multipl myelom, lösemi, lenfoma, meme kc ve prostat metastazları)
Osteoporoz kliniğinde en sık ne görülür?
*Kalça kırığı
*Vertebra kırığı
*El bileği kırığı
Osteoporoz tanısında ne kullanılır?
*Tanıda T skoru kullanılır. DEXA ile ölçülür.
Osteomalazi nedir?
D vit eksikliği, hipokalsemi, hipofosfatemi ile seyredebilen kemik mineralizasyon bozukluğudur. Kemik kitlesi azalmaz. En sık nedeni D vit eksikliğidir.
Nedenleri:
*D vit biyoyararlanımında azalma
*D vit anormal metabolizması
*D vit e anormal hedef organ yanıtı
*İlaca bağlı
*Primer kemik matriks hastalıkları
*Fosfor düşüklüğü ile giden hastalıklar
