DM Flashcards
Diabetes mellitus belirti ve bulguları?
Poliüri, noktüri, polidipsi, polifaji.
Ağız kuruluğu, susama.
Kilo kaybı.
Sık enfeksiyon, yara iyileşmesinde gecikme.
Ciltte kaşıntı.
Ayaklarda ve ellerde iğne batması, üşüme, ağrı, yanma hissi.
Vücutta insülin direnci göstergesi olan, kasıkta koltuk altında ve diğer deri kıvrımlarında görülen hiperpigmentasyonlar?
Akantozis nigrikans.
DM tanı kriterleri?
**AKŞ 126 mg/dL ya da daha yüksek olmalı.
**OGTT sırasında 2. saat TKŞ en az 200 mg/dL olmalı.
**HbA1C en az 6,5 olmalı.
**Klasik hiperglisemi veya hiperglisemik kriz semptomları olan hastada, rastgele plazma glukozu en az 200 mg/dL olmalı.
Prediyabet tanı kriterleri?
** AKŞ 100 ile 125 arasında olmalı.
** OGTT sırasında 2. saat TKŞ 140 ile 199 arasında olmalı.
** HbA1C 5.7 ile 6.4 arasında olmalı.
DM sınıflaması?
*Tip 1 DM (immün olan ve idyopatik olan var.)
*Tip 2 DM
*Gestasyonel diyabet
*Diğer: beta hücre fonksiyonunda genetik bozukluklar, insülin etkisinde genetik bozukluklar, endokrinopatiler, enfeksiyonlar…
DM tedavisinin ana bileşenleri nelerdir?
- Diyet ve egzersiz
- Oral antidiyabetik tedavi
- İnsülin tedavisi
Oral antidiyabetik ilaç grupları neler?
- insülin etkisini arttıranlar: biguanidler ve tiazolodindionlar
- insülin sekresyonunu uyaranlar: sülfonilüreler ve glinidler
- karbonhidrat absorbsiyonunu azaltanlar: akarboz (alfa glukozidaz inh)
- insülinomimetikler (glp1 analogları, dpp4 inhibitörleri)
- glikozüriyi ayarlayanlar (sglt2 inhibitörleri): canagliflozin, dapagliflozin
Hepatik glukoz üretimini azaltan oral anti diyabetik ilaç grubu ve en sık kullanılanı hangisi?
Biguanidler, metformin.
İnsülin salgılatıcı oral anti diyabetikler?
Sülfonilüreler, meglitinidler.
Alfa glukozidaz inhibitörü örneği?
Akarboz
DPP 4 inhibitörleri say?
Sitagliptin, vildagliptin, saxagliptin, linagliptin
SGLT 2 inhibitörleri say?
canaglifloxin, empagliflozin, dapagliflozin
DM ta ilk sıra oral anti diyabetik nedir?
Metformin
Metformin nasıl çalışır?
Kc de artan glukoneogenezi inhibe eder, kas glukoz alımını ve yağ asidi oksidasyonunu arttırır. Ayrıca barsaklarda glukoz emilimini azaltır, insülin duyarlılığını arttırır.
Metformin doz aralığı ve yan etkileri nelerdir?
Doz aralığı: 500 - 2550 mg, yemekle birlikte veya tok karna alınmalı.
Yan etkiler: gaz, şişkinlik, karın krampları, ishal, ağızda metalik tat, uzun süreli kullanımda b12 eksikliği. Çok nadir ama tehlikeli olan da laktik asidozdur.
Sülfonilüreler nasıl çalışır?
Beta hc plazma zarındaki ATP kanallarını kapatarak insülin sekresyonunu arttırırlar. Pankreastan insülin salınımını uyarırlar.
Sülfonilürelere bir örnek ver?
Glipizid, Glimeprid.
Sülfonilüre ve glinidlerin kontrendikasyonları?
*tip 1 dm
*büyük cerrahi, travma, ciddi enfeksiyonlar
*hipoglisemiye yatkınlık
*gebelik laktasyon
*akut metabolik dekompansasyon (ketoasidoz, hoperosmolar nonketotik koma, laktik asidoz)
*dekompanse kc ve sdby
Sülfonilürelerin yan etkileri?
Hipoglisemi
Kilo alımı
Alerji
Deri döküntüleri
Pioglitazon hipoglisemi yapar mı?
YAPMAZ
Metformin hipoglisemi yapar mı?
YAPMAZ
SGLT 2 inhibitörleri nasıl çalışır?
Böbreğin proksimal tübüllerindeki SGLT2 reseptörlerini inhibe ederler, idrarla glukoz atılır bu sayede emilmez yani.
SGLT 2 inhibitörlerine örnek ver?
Empagliflozin, dapagliflozin.
GLP 1 analoglarına örnek ver?
Liraglutide, exenatide, semaglutide
DPP 4 inhibitörlerine örnek ver?
Sitagliptin
Vildagliptin
DPP 4 inhibitörlerinin temel etkileri neler?
Glukagonu düşürürler
İnsülini arttırırlar
Kan glukozunu düşürürler
HbA1c yi yüzde 0.7-1.0 düşürürler
Oral antidiyabetik tedaviye nasıl başlanır nasıl devam edilir?
1-3 ay içindeyaşam tarzı değişikliği ile glisemik kontrol sağlanamazsa oral antidiabetik başlanmalı. İlk tercihimiz metformindir.
Hedefimiz A1c nin yüzde 6,5 un altına düşmesidir.
3 ay sonunda A1c 6,5 tan yüksekse kombinasyon tedavisine geçilir.
6 ay sonunda A1c 6,5 tan yüksekse kombinasyon tedavisine insülin eklenir.
!!! Tanı sırasında A1c yüzde 9 un üstünde ise derhal kombinasyon tedavisi veya insülin başlanmalıdır.
1 ünite insülin ne demektir?
24 saat aç kalan 2 kg sağlıklı bir tavşanda kan şekerini 120 mg/dl den 45 mg/dl ye düşüren insülin miktarıdır.
İnsülin vucütta nerede yıkılır?
Karaciğerde ve böbrekte yıkılır.
İnsülinin etki mekanizması nasıldır?
Hücrelere glukoz taşınmasını uyarır.
Glikojen depolanmasını arttırır.
Hepatik glukoz çıkışını baskılar.
Periferik ve hepatik insülin duyarlılığını arttırır.
Yağ ve proteinlerin parçalanmasını engeller.
İnsülin endikasyonları?
Tip 1 DM
LADA
GDM de kan şekeri diyetle düzenlenemiyorsa
Tip 2 DM ta şu durumlarda:
*insülin içermeyen antidiyabetik ilaçlarla hedeflenen glisemik kontrolün sağlanamaması
*insülin eksikliğini düşündüren bulgular olması (aşırı kilo kaybı, aşikar hipertrigliseridemi ve ketozis)
*hiperglisemik acil durumlar
* akut MI
*major cerrahi op
*gebelik ve laktasyon
*şiddetli kc ve böbrek yetmezliği
*yüksek doz kortikosteroidlerin uzun süreli kullanımı
İnsülinin yan etkileri nelerdir?
- Hipoglisemi
- Gece hipoglisemisi (Somogy etkisi, Şafak olgusu)
- İnsülin ödemi
- Lipohipertrofi
- Lipoatrofi
- İnsülin allerjisi
- İnsülin direnci!
- Obezite ve kilo alma.
Somogy fenomeni nedir?
Akşam alınan insülinin dozunun fazla gelmesi sonucu gece hipoglisemisi oluşuyor, kontrainsülin faktörler artıyor ve sabah hiperglisemisi oluşuyor. Akşam insülin dozu azaltılmalı.
Şafak fenomeni nedir?
Akşam insülin alınır, sabah hiperglisemiktir hasta. Akşam insülin dozu arttırılmalı.
Tip 2 DM risk faktörleri nelerdir ?
- Ailede tip 2 DM Öyküsü
- Obezite (BMI>25)
- Fiziksel inaktivite
- Metabolik sendrom
- Irk
- Prediyabetikler
- Gestasyonel DM öyküsü olanlar
- HT
- HDL<35 veya trigliserid >250 olması
- PCOS
- KV hastalık öyküsü…..
MODY nedir?
Gençlerde görülen erişkin tipi diyabet. Genellikle 25 yaştan önce ortaya çıkıyor. insülin etkisinde kusur olmaksızın bozulmuş insülin sekresyonu ile karakterize. OD geçişlidir. Aile öyküsü önemli. Bu hastalar genellikle obezdir.
LADA nedir?
Erişkinde ortaya çıkan latent otoimmün DM. Tip 1 DM’a benzer. Genellikle 20 ila 50 yaş arasında ortaya çıkar. Ad acık antikorlar vardır Fakat yetmezliğin ilerleyişi yavaştır. İnsülin ihtiyacında artış gözlenir.
GDM tanısını nasıl koyarız?
Daha önce diyabet tanısı konmamış hastalarda, hasta 8 saattir açken ve 24-28. gebelik haftasındayken 1.ve 2.saatte plazma glukoz ölçümü ile 75 gram OGTT yapılır.
Açlık (0. Saat) > 92 mg/dL
1. saat > 180 mg/dL
2. saat > 153 mg/ dL
bunlardan biri olduğunda tanı konur.
DM hastalarında glisemik kontrol hedefleri?
Açlık plazma glukozu 80-130 mg/dI
TPG 140-180 mg/dI
HbA1C %6,5-7 ye düşürülmeli
