Diagnoza zaburzeń funkcji językowych - afazje Flashcards
Funkcje językowe lewopółkulowe to m.in.
produkcja mowy, ekspresja werbalna, rozumienie słów - kompetencje jęz. związane z komunikowanem się
Funkcje językowe prawopółkulowe to m.in.
rozumienie kontekstu społecznego wypowiedzi, wnioskowanie, odczytywanie humoru
prozodia
brzmieniowe właściwości mowy nakładające się na głoskowy, sylabiczny i wyrazowy ciąg wypowiedzi. Należą do nich akcent, intonacja i iloczas.
prozodia emocjonalna → rozpoznawanie kontekstu emocjonalnego
prozodia językowa → rozpoznanie, czy to twierdzenie, pytanie, czy rozkaz
RHLB - PL
Bateria Testów do Badania Funkcji Językowych i Komunikacyjnych Prawej Półkuli Mózgu
Do czego służy RHLB?
Służy do badania zaburzeń językowych i komunikacyjnych, wynikających z
prawostronnych uszkodzeń mózgu
FUNKCJE PRAWEJ PÓŁKULI MÓZGU
➢ Przetwarzanie złożonych informacji wzrokowo przestrzennych - określnie odległości między bodźcami, ocena ich wielkości kształtu, kierunku
➢ Zdolność orientacji topograficznej
➢ Orientacja w przestrzeni osobistej (reprezentacja i poczucie własnego ciała)
➢ Świadomość własnego stanu zdrowia
➢ Zdolność rozpoznawania twarzy w tym swojej własnej
➢ Rozpoznawanie dźwięków niejęzykowych (np. muzyka)
➢ Kontrola emocji negatywnych
➢ Przetwarzanie emocji - rozpoznawanie wyrazu emocjonalnego twarzy
➢ Udział w procesach uwagi oraz procesach poznawczych
➢ Rozumienie metaforycznego, symbolicznego znaczenia słów oraz wyszukiwanie połączeń między nimi
➢ Rozumienie żartów
➢ Logiczna poprawność wypowiedzi oraz jej ciągłość
➢ Poprawne rozumienie i wykorzystanie elementów prozodycznych mowy
SKUTKI USZKODZENIA PRAWEJ PÓŁKULI MÓZGU
Apraksja konstrukcyjna - trudności w manipulowaniu obiektami na
płaszczyźnie lub w przestrzeni
➢ Apraksja topograficzna - nierozpoznanie dróg, budynków
➢ Zespół pomijania stronnego - chory nie reaguje na bodźce czuciowe, ruchowe,
słuchowe po lewej stronie
➢ Anozognozja - chory nie widzi u siebie trudności np. jakiekolwiek problemy w
funkcjonowaniu to wina leków
➢ Prozopagnozja - niezdolność do rozpoznawania twarzy lub emocji wyrażonych
na twarzy
➢ Trudności w rozpoznawaniu emocji ujawniających się w mimice twarzy
rozmówcy
➢ Zaburzenia percepcji głębi i perspektywy - pacjent nie dostrzega wzajemnego
położenia przedmiotów wobec siebie
➢ Dosłowna interpretacja przysłów i metafor
➢ Nieumiejętność dostosowania formy wypowiedzi do sytuacji - chory nie
zawsze wie co i do kogo wypada powiedzieć
➢ Zaburzenia rozumienia humoru
➢ Zaburzenia prozodii - cicha, powolna, monotonna oraz pozbawiona intencji
mowa lub nadmierne akcentowanie i przyśpieszone tempo mowy. Chory może
mieć również problem z rozpoznaniem zabarwienia emocjonalnego wypowiedzi
osoby, z którą rozmawia
RHLB składa się z:
- Test Wnioskowania
- Test leksykalno-semantyczny
- Test humoru
- Test Komentarzy
- Test Metafor Rysunkowych
- Test Metafor Pisanych
- Test Wyjaśnień Metafor Rysunkowych
- Test Wyjaśnień Metafor Pisanych
- Test Prozodii Emocjonalnej
- Test Prozodii Językowej
- Analiza dyskursu
TPE
test płynności ekspresyjnej
Charakteryzuj TPE
- bada płynność werbalną❗
- pracujemy na materiale werbalnym
- Składa się z dwóch zadań, oba polegają na
tworzeniu zdań, których kolejne wyrazy
zaczynają się na podane litery - wersja A jest znormalizowana, wersja B została stworzona tylko po to, żeby sprawdzić trafność wewnętrzną, nie jest używana w badaniach
- wyniki TPE korelowały na poziomie ok. 0,6 z ocenami z historii
WYNIKI TPE A ZMIENNE DEMOGRAFICZNE
- wynik ujemnie koreluje z wiekiem
- Różnice płciowe obserwuje się tylko w grupie 20 do 49 lat, wyniki kobiet są istotnie wyższe niż mężczyzn, ale różnica nie jest duża
- Najwyższe wyniki osiągają osoby z
wykształceniem wyższym, a najniższe - osoby z
wykształceniem zasadniczym i podstawowym - ## najwyższe wyniki osoby z dużych miast
ZASTOSOWANIE TPE W
DIAGNOZIE
- Narzędzie do oceny sprawności językowej, pośrednio inteligencji werbalnej
- Przy prognozowaniu powodzenia osoby
badanej w pracach wymagających dużej
biegłości w posługiwaniu się mową - do diagnozowania kreatywności
BDAE
bostoński test afazji
Co bada BDAE?
wykrywa afazję
ma na celu:
- pomóc w diagnozowaniu objawów,
- zapewnienie wskazówek dotyczących terapii
- dokonanie pomiaru wyników leczenia
Czym jest afazja?
Afazja to zaburzenie mechanizmów programujących mowę (częściowe lub całkowite) u osoby, która wcześniej opanowała już tę funkcję.
Zaburzenia mowy w ramach afazji obejmują aspekty…
- fonologiczny – dźwiękowa struktura wypowiedzi
- semantyczny – proces kojarzenia słów ze znaczeniem
- syntaktyczny – sterowanie tworzeniem i interpretowaniem wypowiedzi
Rodzaje afazji wg Weisenburga i McBrideʼa
■ afazja ekspresyjna (ruchowa) – trudności w mówieniu;
■ afazja impresyjna (czuciowa) – trudność w rozumieniu wypowiedzi;
■ afazja ekspresyjno-impresyjna (mieszana) – trudności w rozumieniu i mówieniu;
■ afazja amnestyczna – zaburzenia nazywania;
■ afazja globalną (totalna) – brak mówienia i rozumienia wypowiedzi.
BDAE składa się z pięciu części:
- ROZMOWA I OPOWIADANIE. Pewne aspekty mowy: prosta pogawędka, wyjaśnianie, opis obrazka
- ROZUMIENIE. Rozumienie słuchowe, w tym rozumienie słów, poleceń i złożonego materiału językowego
- EKSPRESJA ORALNA. Pewne rodzaje wypowiedzi ustnych, np: powtarzanie słów i zdań, Bostoński Test Nazywania (nazywanie przedmiotów na rysunkach)
- CZYTANIE. Rozpoznawanie liter i cyfr, dopasowywanie słowa do obrazka, czytanie ze zrozumieniem
- PISANIE. Np. “dyktandoˮ, pisanie nazw
MAST
MS Aphasia Screening Test
Co bada MAST?
- nazywanie, mowa automatyczna, powtarzanie → procesy zachodzące w lewej półkuli
- odpowiedzi tak/nie → oceniają rozumienie
- Rozpoznawanie obiektów → czynnik zakłócający: anomia
- Wykonywanie poleceń → to, co my mówimy osobie badanej, żeby zrobiła, bada praksję i rozumienie
- Czytanie poleceń → badany czyta polecenie, a później je wykonuje, czynnik zakłócający: leksja
*istnieje drugi test o tym samym skrócie, jest związany z badaniem uzależnienia
FAST
fast bada różne aspekty języka
fas - test fluencji słownej, bada tylko płynność
