Deel 2: Pathologie van het oog Flashcards
1
Q
Wat is de anatomische plaats van het oog?
A
in oogkas (= orbita) met achteraan doorgang voor oogzenuw, n. opticus
2
Q
Waaruit bestaat de oogbol?
A
- 3 lagen of oogrokken: sclera, choroidea en retina (= netvlies)
- oogbol gevuld met geleiachtige vloeistof, corpus vitreum -> zorgt voor vorm
- afbeelding p26
3
Q
Op welke niveaus worden de symptomen en klinische tekenen van pathologie van het oog gedetecteerd?
A
- veranderingen gezichtsvermogen
- veranderingen uitzicht van oog
- veranderingen gevoelswaarneming van ogen
4
Q
Welke aandoeningen van het ooglid zijn er?
A
- ectropion
- entropion
- ptosis
5
Q
Wat is ectropion?
A
- naar buiten gedraaid ooglid
- kan zowel bovenste als onderste ooglid
- meestal onderste ooglid
- veroorzaakt klachten en is cosmetisch storend
6
Q
Wat zijn de mogelijke oorzaken van ectropion?
A
- leeftijd
- Huidziekten en littekens (cicatricieel ectropion)
- Verlammingen (paralytische ectropion)
- Mechanisch (mechanische ectropion)
- Aangeboren afwijkingen (congenitale ectropion)
7
Q
Waardoor wordt ectropion veroorzaakt op later leeftijd?
A
- meestal veroorzaakt door veroudering van weefsels van ooglid -> horizontale verslapping
8
Q
Waardoor kunnen huidziekten en littekens veroorzaakt worden die ectropion veroorzaken?
A
- littekens veroorzaakt door chemische verbrandingen, ongevallen of chronische ontstekingen -> ontstekingen gevolg van huidziekten (bv. rosacea, atopische/eczemateuze dermatitis, herpes …) en zwelling als gevolg van infectie of tumor
9
Q
Hoe kan verlamming zorgen voor ectropion?
A
spieren van oogleden worden aangestuurd door 7de hersenzenuw -> tijdelijke of permanente uitval zenuw -> functioneren oogleden niet meer goed
-> knipperen of sluiten oog moeizaam
10
Q
Hoe ontstaat mechanisch ectropion?
A
Door het gewicht van ooglidgezwel kan onderooglid naar beneden gaan hangen
11
Q
Wat zijn de symptomen van ectropion?
A
- Een tranend oog
- Roodheid en geïrriteerdheid
- belemmering van gezichtsvermogen
12
Q
Hoe komt het dat het oog traant bij ectropion?
A
- onderooglid voert traanvocht af naar traanafvoersysteem <-> bij ectropion -> onderooglid werkt niet goed -> traanvocht niet afgevoerd naar afvoerkanaaltje
- afvoerkanaaltje (de traanpunt) maakt geen contact meer met oog. => tranend oog
13
Q
Wat is de behandeling van ectropion?
A
- geen hinder -> geen behandeling
- erge irritatie -> chirurgische correctie -> meest voorkomende operatietechniek: lateraal inkorten van het ooglid
14
Q
Hoe verloopt het lateraal inkorten van het ooglid bij ectropion?
A
- plaatselijke verdoving
- horizontale incisie onder ooglidrand
- onderooglid wordt in buitenooghoek verticaal ingeknipt
- onderooglid wordt vastgehecht in buitenooghoek
- hechting met niet-resorbeerbare
15
Q
Welke andere operatietechnieken bestaan er bij ectropion?
A
- retropunctale diamandexcisie
- Wigexcisie of pentagonaal blok
- Verwijderen tumor en reconstructie
- Transplantaat en reconstructie
16
Q
Wanneer wordt retropunctale diamandexcisie gebruikt bij ectropion?
A
ectropion aan de binnenzijde (neuszijde) van het onderooglid -> traanpunt niet goed tegen oogbol -> traanvocht niet goed afgevoerd
17
Q
Wat zijn de mogelijke complicaties bij ectropion?
A
- zelden problemen na operatie
- mogelijke bijwerkingen:
- hematoomvorming
- afscheiding (ingedroogd wondvocht)
- gevoeligheid
- ondercorrectie
- problemen met de wondgenezing
- kleurverschillen
18
Q
Wat entropion?
A
- naar binnen gedraaide rand van onderooglid -> oogharen rollen met onderooglid mee naar binnen
- soms niet continu aanwezig maar alleen bij dichtknijpen ogen
19
Q
Wat gebeurd er wanneer de oogharen mee naar binnen draaien bij entropion?
A
oogharen schuren tegen hoornvlies -> hoornvlies beschadigen
20
Q
Wat zijn de mogelijke oorzaken van entropion?
A
- Leeftijd (involutioneel entropion)
- Littekens (cicatrieel entropion)
- Krampachtig knijpen (spastisch entropion)
- Aangeboren afwijking (congenitale entropion)
21
Q
Op welke manier kan entropion veroorzaakt worden door leeftijd?
A
- meestal gevolg van veroudering van weefsels van onderooglid -> horizontale en verticale verslapping
- horizontaal: te veel ooglid
aanwezig - verticale: spier, die onderooglid naar beneden trekt => uitgerekt = desinsertie onderooglidretractoren
- horizontaal: te veel ooglid
- enopthalmus aanwezig -> door vermindering vetweefsel door veroudering
22
Q
Wat zijn de symptomen van entropion?
A
- soms weinig klachten
- meestal krassen haartjes tegen cornea: pijn, irritatie, roodheid, lichtschuwheid en een zandgevoel + beschadigd hoornvlies: het zien blijvend verslechterd
23
Q
Waaruit bestaat de behandeling van entropion?
A
=> chirurgische ingreep: wimpers
terug in de normale positie
24
Q
Welke operatietechnieken kunnen gebruikt worden bij de meest voorkomende vorm van entropion (involutionele entropion)?
A
- Everterende hechtingen
- Opspannen van de onderooglid-retractoren (onderooglid retractor plicatie)
- Opspannen van het onderooglid aan de buitenzijde van het ooglid (de rand van de oogkas)
25
Wat doet men bij een everterende hechtingen (entropion)?
hechtingen in onderooglid -> kantelen ooglid naar buiten -> meestal tijdelijk effect
26
Wat doet men bij opspannen van de onderooglid-retractoren?
bindweefselplaat gehecht aan spier die onderooglid naar beneden trekt
27
Wat doet men bij opspannen van het onderooglid aan de buitenzijde van het ooglid?
= het lateraal inkorten van het onderooglid met verterende hechtingen
- horizontale en verticale slapte van onderooglid corrigeren
28
Wat zijn de mogelijke complicaties van entropion?
- weinig risico's
- bijwerkingen:
* hematoomvorming
* afscheiding (ingedroogd wondvocht)
* gevoeligheid
* overcorrectie
* zwelling
29
Wat is ptosis?
- hangen van één of beide oogleden
- Als spier, die bovenooglid omhoogtrekt, niet goed functioneert -> laagstand van bovenooglid
- ooglidspleet wordt kleiner -> minder oogwit zichtbaar
- rand van bovenooglid lager dan normaal
30
Wat is dermatochalasis?
een overschot aan huid, die over de oogwimpers kan hangen
31
Hoe wordt het bovenooglid geopend?
- contractie van 2 levatorspier en Müllerse spier in bovenooglid
- levatorspier: belangrijkst heffer ooglid, loopt vanuit top van oogkas naar bovenooglid
- Müllerse spier: kan ooglid in geringe mate heffen +- 2mm
32
Welke vormen van ptosis zijn er?
- Aponeurogene of involutionele ptosis
- Myogene ptosis
- Neurogene ptosis of ptosis paralytica
- Mechanische ptosis
33
Wat is Aponeurogene of involutionele ptosis?
- komt meest voor
- levatorspier werkt goed, maar verbinding tussen spier en ooglid verslap
34
Wat is Myogene ptosis?
verstoorde functie van levatorspier -> kan door aangeboren afwijking en bij bepaalde spierziekten
35
Wat is Neurogene ptosis of ptosis paralytica?
- hierbij werkt de 3de hersenzenuw, die de levatorspier aanstuurt niet goed -> oog meestal gesloten
- vaak meerdere afwijkingen: afwijkende oogstand en
een verwijde pupil (mydriasis)
- kan na CVA
36
Hoe kan mechanische ptosis ontstaan?
- ongeval t.h.v. ooglid kan ptosis veroorzaken door verlittekening of
door verscheuring van levatorspier
- tumoren, ontstekingen, overtollige huid aan de oogleden of voorste oogkas-aandoeningen -> gewicht -> ptosis
37
Wat zijn de symptomen van ptosis?
- bovenooglid kan zo sterk afhangen dat het pupilopening bedekt
- zv spant voorhoofdspieren aan -> wenkbrauwen optrekken + voorhoofd gefronst
- soms hoofd naar achter houden
38
Wat is de behandeling van ptosis?
operatieve correctie van het ooglid -> soort ingreep afhankelijk van vorm en oorzaak van de ptosis
39
Welke afwijkingen van het oog zijn er?
- leeftijdsgebonde maculadegeneratie (LMD)
- diabetische retinopathie
- anterieure ischemische opticusneuropathie (AION)
- Glaucoom
- Cataract
- Presbiopie
- conjunctivitis
- retinaloslating
40
Hoe werkt het oog?
- retina = binnenbekleding oog -> beelden worden hier op geprojecteerd
- scherp zicht op centrale deel netvlies achter in oog = macula (gele vlek) -> grootste concentratie aan contrastcellen en kegeltjes
- beelden opgevangen door: fotoreceptoren op retina
41
Waaruit bestaat de macula?
- enkele mm groot
- 2 soorten lichtcellen: kegeltjes
=> kleurwaarneming, staafjes => zien in duister
42
Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie?
oogaandoening waarbij er schade ontstaat aan macula => veranderingen waardoor normale functie aangetast wordt
43
Wat gaat er mis bij maculadegeneratie?
complexe multifactoriële aandoening van macula, gekenmerkt door progressie (veroudering) van fotoreceptoren en overige netvlieslagen -> kan leiden tot vermindering van gezichtsscherpte
44
Wanneer komt leeftijdsgebonden maculadegeneratie voor?
begint over het algemeen na het 50ste levensjaar
45
Welke factoren spelen een rol bij het ontwikkelen van leeftijdsgebonden maculadegeneratie?
* Demografische kenmerken
* Erfelijkheid
* Omgevingsfactoren
* Overige factoren
46
Welke demografische kenmerken hebben invloed op het ontwikkelen van r leeftijdsgebonden maculadegeneratie?
o leeftijd
o etniciteit: kans groter bij blanke bevolking
o geslacht: vrouw boven 75 2X meer kans dan man -> laag oestrogeenspiegel
47
Welke omgevingsfactoren hebben invloed op het ontwikkelen van leeftijdsgebonden maculadegeneratie?
o roken: hoeveelheid beschermende antioxidanten in het lichaam neemt af -> bescherme, netvlies
o voeding
48
Hoe heeft voeding invloed op het ontwikkelen van maculadegeneratie?
- kegeltjes van macula zijn wrs gevoelig voor beschadiging door bepaalde elektrisch geladen O2moleculen
- schadelijk effect vrije radicalen -> tegengegaan door antioxidanten, alcohol onttrekt antioxidanten uit lichaam
- hoge concentraties van verzadigde vetten en cholesterol mogelijk betrokken
49
Welke overige factoren hebben invloed op het ontwikkelen van leeftijdsgebonden maculadegeneratie?
o mogelijk associatie met hypertensie, alcoholgebruik en
blootstelling aan overmatig zonlicht
o minder goed bewezen risicofactoren zijn een verminderde inname van omega-3 vetzuren en luteïne inname
50
Welke klachten komen voor bij maculadegeneratie?
* minder goed of wazig zien (vaak korte tijd);
* het zien van een vlek in het centrum (centraal scotoom);
* een vervorming van het beeld (metamorfopsie);
* andere klachten zoals witte centrale lichtverschijnselen (fotopsieën)
- centraal zicht neemt af, perifeer in tact
- vervorming van beeld (metamorfopsie)
51
Welke vormen van leeftijdsgebonden maculadegeneratie zijn er?
- droge maculadegeneratie
- natte maculadegeneratie
52
Wat gebeurd er bij droge maculadegeneratie?
= meest voorkomende vorm
- vorming drusen en/of atrofische vlekjes
53
Wat zijn drusen?
= gelige vlekjes t.h.v. macula
- ontstaan door opstapeling van afbraakproducten van cellen van netvlies
54
Wat zijn atrofische vlekjes?
witte vlekjes t.h.v. macula
- ontstaan door plaatselijke
verdunning van netvlies
55
Wat is natte maculadegeneratie?
- komt minder voor
- risico op ernstig visusverlies is groter
- abnormale, lekkende bloedvaatjes in macula -> veroorzaken uitsijpelen vocht en soms bloed
56
Waaruit bestaat de behandeling van leeftijdsgebonden maculadegeneratie
- preventieve oogonderzoeken -> lasertherapie nodig?
- nieuwe techniek bij natte maculadegeneratie: VEGF-injectie toegediend in het aangedane oog -> eerste 3 maand elke maand 1 injectie -> stof blokkeren: vasculaire endotheliale groeifactor-A (VEGF-A)
57
Welke oogheelkundige problemen kunnen er ontstaan bij diabetis mellitus?
* Een wisselende gezichtsscherpte
* Netvliesafwijkingen
58
Waardoor ontstaat een wisselende gezichtsscherpte bij diabetes mellitus?
- glucosespiegel in het bloed en de ooglens wisselt -> breking van ooglens is medebepalend voor brilsterkte
- glucosespiegel in ooglens verandert -> verandert brekend vermogen van ooglens
- vooral bij slechte instelling glucose
59
Wat is diabetische retinopathie?
- T.g.v. diabetes kunnen er beschadigingen optreden aan bloedvaatjes in oog
- kan zonder klachten
- Wanneer schadelijke afwijkingen niet tijdig worden onderkend en behandeld kan dit blindheid tot gevolg hebben
60
Wat doet de bloed-retina-barrière?
In een normale situatie zijn de bloedvaatjes in het netvlies niet doorgankelijk voor bepaalde stoffen zoals vetten
61
Wat gebeurd er in de beginfase van diabetische retinopathie?
- in beginfase subtiele veranderingen in netvlies, zoals bloeddoorstroming en verhoogde doorlaatbaarheid van capillairen -> kan leiden tot uitval van capillairen
- nog geen afwijkingen in oog vastgesteld
62
Wanneer zijn de eerste tekenen van diabetische retinopathie zichtbaar?
kan 5 tot 20 jaar kan duren voordat iemand met diabetisch zichtbare klinische netvliesafwijkingen ontwikkelt
63
Wat gebeurd er in de tweede fase van diabetische retinopathie?
- wanden van capillairen slechtere kwaliteit -> bloedvaatjes trekken uit (microaneurysmata) -> lekkage (vocht, vetten, bloed) mogelijk
64
Hoe wordt retinopathie ingedeeld?
Afhankelijk van de hoeveelheid en de ernst van de lekkage -> licht, matig, ernstig of zeer ernstig.
65
Wat gebeurd er in de derde fase van diabetische retinopathie?
volledige netvlies krijgt te weinig O2 -> netvlies als reactie hierop nieuwe capillairen (neovascularisaties) aanmaken -> broze bloedvaatjes -> kunnen netvlies en glasvocht veroorzaken
66
Wat doen de nieuwe bloedvaten die gevormd worden in de derde fase van diabetische retinopathie?
- kunnen gevormd worden op oogzenuw, in netvlies en op iris
- Langs nieuwe bloedvaten kan ook littekenweefsel groeien (fibrovasculaire proliferaties)
- Door contractie van dit weefsel en trekkrachten -> kan netvliesloslating (tractie ablatio retinae)
67
Waarop is de behandeling gericht van natte maculadegeneratie?
voorkomen dat de nieuwe capillairen ontstaan, of als ze al aanwezig zijn, ze te doen verminderen
68
Welke risicofactoren voor diabetische retinopathie waar de arts geen invloed op heeft zijn er?
* type en duur van de diabetes
* aanwezigheid van reeds bestaande retinopathie
* overige: resterende β-celfunctie van pancreas en eventuele insulineresistentie, mogelijk ook erfelijkheid
69
Welke risicofactoren voor diabetische retinopathie waar de arts wel invloed op heeft zijn er?
* controle van glucosespiegel in het bloed
* regelen van bloeddruk
* vetspectrum
* lichaamsgewicht
* overgang van orale behandeling naar inspuitingen
* overschakeling van insuline-injecties op insulinepomp
70
Wat zijn de mogelijke symptomen van diabetische retinopathie?
* wazig of vervormd zicht;
* bewegende vlekken of slierten zien;
* vermoeide ogen
71
Welke onderzoeken kunnen helpen bij het vaststellen van diabetische retinopathie?
* onderzoek van gezichtsscherpte
* spleetlamponderzoek
* oogfundusonderzoek
* fluorescentieangiografie (FAG)
72
Wat gebeurd er bij een spleetlamponderzoek?
hiermee kan oogarts voorste deel van oog in detail bekijken
73
Wat gebeurd er bij een oogfundusonderzoek?
=> m.b.v. oogspiegel onderzoekt oogarts binnenkant van oog
- Door lenzen in oogspiegel kan oogarts lichtgevoelige netvlies, bloedvaten in netvlies, uiteinde van oogzenuw en geleiachtige glasvocht dat achterkant van oog vult onderzoeken
74
Wat gebeurd er bij een fluorescentieangiografie (FAG)?
fotografisch beeld van netvlies. Men maakt gebruik van contraststof, die IV toegediend wordt, waardoor bloedvaten in oog in beeld gebracht worden
75
Waaruit kan de behandeling van diabetische retinopathie bestaan?
* Algemene behandeling
* Laserbehandeling
* Injecties in het oog: toediening van medicatie in glasvochtruimte
* Cryo-behandeling
* vitrectomie
76
Waaruit bestaat de algemene behandeling van diabetische retinopathie?
behandelen van de diabetes mellitus en de risicofactoren
77
Waaruit bestaat de laserbehandeling van diabetische retinopathie?
Argon-laser -> bijzondere lichtstralen richten op netvlies -> afwijkingen van netvlies vertragen, tot stilstand brengen en zo
mogelijk verminderen
78
Wanneer is toediening van medicatie in de glasvochtruimte nodig bij diabetische retinopathie?
Wnr bij matige tot ernstige vorm diabetisch macula-oedeem -> niet mogelijk/zinvol om laserbehandeling uit te voeren -> te veel vocht in netvlies
79
Waaruit bestaat de behandeling met toediening van medicatie in de glasvochtruimte bij diabetische retinopathie?
- geneesmiddelen omvatten VEGF-remmers en corticosteroïden -> verminderen vochtlekkage in netvlies waardoor laserbehandeling in later stadium
eventueel beter uitvoerbaar is
- bloedvoorziening van netvlies minder snel verslechtert of verbeteren of herstellen
80
Wanneer is een cryo-behandeling noodzakelijk?
- Wnr in zeldzame gevallen lasertherapie onvoldoende is -> groei van nieuwe, slechte capillairen gaat gewoon door
- cryocoagulatie van randen van netvlies nodig om nieuwe capillairen te laten verdwijnen
81
Hoe vind cryo-behandeling plaats bij diabetische retinopathie?
kan poliklinisch plaatsvinden, maar kan ook onderdeel zijn van glasvochtoperatie
82
Wanneer wordt een vitrectomie uitgevoerd bij diabetische retinopathie?
Soms ontstaat er bij neovascularisaties bloeding in glasvocht. Hierdoor neemt gezichtsvermogen plots af. Als de bloeding na bepaalde periode niet voldoende opheldert -> diabetische retinopathie
83
Wat is een vitrectomie?
operatieve ingreep waarbij het glasvocht met bloed verwijderd wordt. Het glasvocht wordt meestal vervangen door water
84
Wat is anterieure ischemische opticusneuropathie (AION)?
infarct in de oogzenuw en komt voor bij zv met arterieel vaatlijden
85
Wat is de nervus opticus?
= de oogzenuw
- Achter in het oog
- informatie- of elektriciteitskabel die oog verbindt met hersenen
- beelden die we zien worden doorgestuurd van oog naar hersenen
86
Wat is de papil?
= kop van de oogzenuw
= blinde vlek -> geen zintuigcellen -> niet mee kijken
- plek waar de oogzenuw vast zit aan de oogbol
- Alle zenuwen, afkomstig van staafjes en kegels, komen samen in papil: 1,4 miljoen zenuwvezels
87
Waar bevind de nervus opticus zich?
- loopt in oogkas naar achteren en gaat door opening in schedelbasis naar hersenen
- kruist daarna gedeelte van zenuwvezels van rechter- en linkeroog elkaar = chiasma opticum
- Alle signalen uit linker gezichtsveld van beide ogen gaan naar ziencentrum rechts in hersenen
88
Waaruit bestaat de bloedvoorziening in het oog?
- arteriën: bloed aanvoeren
- venen: bloed afvoeren
- deel van bloedvoorziening van netvlies en oogzenuw loopt door oogzenuw heen
- bij bloedvatafsluiting krijgt netvlies of oogzenuw te weinig bloed en O2 -> oog minder goed functioneren
89
Wat gebeurd er bij Anterieure ischemische opticusneuropathie?
- Bij infarct van nervus opticus komt er te weinig O2 in zenuw (ischemie) -> functioneren
zenuwvezels niet goed (neuropathie)
- Bij anterieure ischemische opticusneuropathie is papil gezwollen, soms met bloedingen
90
Wat zijn de mogelijke oorzaken van anterieure ischemische opticusneuropathie?
* Arteriosclerose (aderverkalking)
* Arteritis temporalis (bloedvatontsteking)
* Stollingsstoornissen
* Overige zeldzame aandoeningen:
* bindweefselaandoeningen
* reumatische aandoeningen
91
Wat zijn de risicofactoren voor anterieure ischemische opticusneuropathie?
* hogere leeftijd;
* hypertensie;
* risico op trombosevorming;
* vrouwelijk geslacht;
* doorgemaakte bloedafsluiting in netvlies;
* diabetes mellitus
92
Wat zijn de symptomen van anterieure ischemische opticusneuropathie?
* Pijn in oog;
* diplopie (dubbelzien);
* vermindering gezichtsvermogen;
* hoofdpijn;
* gestuwde en pijnlijke arteria temporalis;
* kaakpijn bij eten (kaakclaudicatio);
* pijn bij kammen van haar;
* nekpijn;
* algemene malaise
93
Welke tekenen worden er gezien bij een uitgebreid onderzoek bij anterieure ischemische opticusneuropathie?
oogzenuw is gezwollen en soms worden kleine bloedingen en vernauwde bloedvaten gezien rondom oogzenuw
94
Welke onderzoeken worden er gedaan om de diagnose van anterieure ischemische opticusneuropathie te stellen?
- uitgebreid oogheelkundig onderzoek
- bloedonderzoek
- gezichtsveldonderzoek
- fluorescentie angiogram (contrastonderzoek)
- soms biopsie van arteria temporalis
95
Wat is de behandeling van anterieure ischemische opticusneuropathie?
- veroorzaakt door vaatontsteking (arteritische vorm): hoge dosis corticosteroiden -> onderdrukken ontsteking in arterie
- veroorzaakt door arteriosclerose: oorzaak behandelen -> kans op verbetering klein -> beschadiging nervus opticus onherstelbaar
96
Wat is glaucoom?
= groene staar
- vaak trage, sluipende oogziekte, bestaat ook acute vorm
- oogaandoening die gepaard gaat met verhoogde druk in oog -> oogzenuw beschadigd
97
Wat gebeurd er bij glaucoom?
- oogzenuwcellen sterven langzaam af
- Schade van oogzenuw veroorzaakt uitval kleine gedeelten van gezichtsveld -> steeds wazigere en donkerder wordende vlekken => progressief gezichtsverlies
98
Wat zijn de symptomen van glaucoom?
- beginfase: vlekken vooral aan perifere gezichtsveld
- verder gevorderd: uitval in het centrale gezichtsveld
- kan leiden tot snel verlies van
gezichtsscherpte en later zelfs tot volledige blindheid
99
Welke soorten glaucoom zijn er?
- chronische vorm of open hoek glaucoom
- acute vorm of gesloten hoek glaucoom
- secundair open hoek glaucoom
100
Wat gebeurd er bij de chronische vorm van glaucoom?
- komt meest voor
- productie van kamervocht is te hoog of de afvoer is te laag
- Dit geeft verhoging van druk t.h.v. oogzenuw
101
Wat gebeurd er bij de acute vorm van glaucoom?
- plotse oogdrukstijging, doordat afvoer van inwendige oogvocht plots totaal blokkeert
- uitgesproken pijn, rood oog en algemene misselijkheid
- snel behandelen anders ernstig verlies aan gezichtsvermogen
102
Wat gebeurd bij secundair open hoek glaucoom?
Hierbij is de oogdrukstijging gevolg is van lokale of algemene aandoening of van gebruik van medicatie (zoals cortisone)
103
Welke factoren spelen een rol bij het ontwikkelen van glaucoom?
* onvoldoende afvoer inwendig oogvocht via de afvoerkanaaltjes;
* stress
* gebruik van cortisone
* slechte doorbloeding van oog
* roken
* te lage bloeddruk
104
Welke onderzoeken kunnen de diagnose van glaucoom bevestigen?
* oogdrukmeting;
* oogfundus: controle van de binnenzijde van het oog om de toestand van de oogzenuw
na te gaan
* gecomputeriseerd gezichtsveldonderzoek: om beginnende uitval en vroegtijdige blinde zones in gezichtsveld op te sporen
105
Waaruit bestaat de behandeling van glaucoom?
* laserbehandeling
* operatie
* medicatie
106
Wat doet men bij een laserbehandeling van glaucoom?
microscopische kleine gaatjes gemaakt in afvoerkanaaltjes, zodat oogvocht beter weg kan
107
Wat doet men bij operatie van glaucoom?
opening in de oogbol, waarlangs het teveel aan oogvocht kan ontsnappen naar bloedbaan
108
Welke medicatie kan gegeven worden bij glaucoom?
o β-blokker en koolzuuranhydrase-inhibitor (bv. Betoptic®, Timolol® … ) -> productie oogvocht remmen
o cholinometica en prostaglandine (bv. Pitocarpine®, Glaucocare® …)
afvoer oogvocht vergemakkelijken
o α-sympathicomimetica beïnvloeden productie en afvoer oogvocht
109
Wat is cataract?
= grijze staar
- oogaandoening waarbij lens in oog geleidelijk aan meer troebel
110
Wat gebeurd er bij cataract?
- normaal: ooglens helder + lens
-> focussen van binnenvallende lichtstralen op netvlies, lens bestaat uit eiwitten -> transparant
- cataract: zicht doorheen troebele lens -> steeds waziger, binnenvallende licht wordt
kriskras verspreid en kan niet meer gefocust worden, eiwitten takelen af -> vermindert transparantie lens
111
Welke factoren kunnen invloed hebben op het ontwikkelen van cataract?
* leeftijd (ouderdomscataract)
* slechte stofwisseling in de lens
* ongezonde leefgewoonten
* roken
* diabetes
* glaucoom
* hypertensie
* corticoïden
* erfelijkheid
* langdurige blootstelling UV-licht
* alcohol
* trauma
112
Wat zijn de symptomen van cataract?
* verkleuring van de lens
* wazig zicht
* dubbel zien
* lichtschuw
* verminderd scherptezicht
113
Welke onderzoeken worden er gedaan om cataract vast te stellen?
* uitgebreid oogonderzoek
* lensmeting
114
Waaruit bestaat de behandeling van cataract?
- beginstadium: starten met aanpassen van brilglazen
- later stadium: verwijdering van vertroebelde lens en plaatsen van kunstlens
115
Wat is presbyopie?
= ouderdomsverziendheid
- verminderde of afwezige vermogen van oog om voorwerpen op korte afstand scherp in beeld te brengen
- meestal rond 40ste levensjaar
116
Wat is conjunctivitis?
ontsteking van het bindvlies van het oog (ontstoken slijmvlies) gaat vrijwel altijd rood oog
117
Waardoor wordt het oog rood bij conjunctivities?
oogwit bedekt door slijmvlies (conjunctiva) -> bevat heel dunne bloedvaatjes -> Bij irritatie zetten deze vaatjes op => rood oog
118
Wat is Seizoensgebonden allergische rhino-conjunctivitis?
= 'hooikoorts'
recidiverende allergische aandoening die zich vooral manifesteert in slijmvliezen van neus of ogen
119
Wat zijn mogelijke oorzaken van conjunctivitis?
* irritatie door mechanische prikkeling (bv. stofdeeltjes);
* irritatie door chemische middelen (bv. chloor)
* overmaat aan UV-licht (bv. in skigebieden);
* bacteriën;
* virussen;
* allergie
120
Wat zijn mogelijke symptomen van conjunctivitis?
* rood oog
* branderig gevoel in het oog
* extra afscheiding uit het oog:
o groengeel: bacteriële oorsprong
o waterig: virale oorsprong
* jeuk
* tranenvloed
* droge ogen
* soms lichtschuwheid
121
Welke onderzoeken worden gedaan om conjuctivitis vast te stellen?
* anamnese;
* bacterieel onderzoek van het traanvocht;
* klinisch onderzoek
122
Welke soorten behandeling voor conjunctivitis zijn er?
- niet-medicamenteuze behandeling
- medicamenteuze behandeling
123
Welke niet-medicamenteuze behandeling voor conjunctivitis is er?
* reinigen van de ogen met fysiologische zoutoplossing: van oogrand naar neus reinigen;
* kompressen met koud water of stoombad
124
Welke medicamenteuze behandelingen van conjunctivitis zijn er?
* antibiotica: druppels of zalf;
* anti-virale druppels (bv. Virgan®, Zovirax® …)
* ontstekingsremmende corticoïden (bv. Allergodil®, Alomide®, Emadine® …);
* antisepticum;
* kunsttranen voor droge ogen;
* H1-anithistaminicum: onderdrukt allergische reacties
125
Hoe kan men aan preventie vaan conjunctivitis doen?
Handhygiëne -> uitermate belangrijk bij conjunctivitis. Virale en bacteriële conjunctivitis zijn namelijk besmettelijk
126
Wanneer komt retina-/ netvliesloslating voor?
- kan op elke leeftijd
- kan bij retina met degeneratieve plekken, t.g.v. trauma of na oogoperatie
127
Wat zijn de symptomen van retinaloslating?
* plotse daling van de gezichtsscherpte;
* eilandjes van gezichtsvelduitval (= scotomen);
* vertekeningen door vouwen of plooien in het netvlies;
* lichtsensaties, lichtflitsen;
* donkere zwevende deeltjes;
* een gordijn dat in het oog meebeweegt
128
Hoe wordt retinaloslating vast gesteld?
De arts zal met behulp van druppels de pupil verwijden om het netvlies goed te kunnen bekijken
129
Wat zijn de mogelijke behandelingen van retinaloslating?
- laserbehandeling
- operatie
- omgordelen
- verwijderen glasvocht (= vitrectomie
130
Waaruit bestaat laserbehandeling bij retinaloslating?
scheurtjes - als ze niet te groot zijn - met de laser vastgezet, zodat ze niet verder inscheuren
131
Wat wordt er gedaan bij een operatie voor retinaloslating?
vocht onder het netvlies verwijderen
132
Wat doet men bij omgordelen ij retinaloslating?
- techniek waarbij oogbol, op plaats van scheur, aan buitenkant wordt bevroren -> littekens -> netvlies groeit terug vast aan oogwand
- Daarna bandje in siliconen/ kunststof rond oogbol aangebracht -> oogwand tegen scheur gedrukt -> netvlies kan aan oogwand vastgroeien
133
Wat doet men bij het verwijderen van het glasvocht (= vitrectomie) bij retinaloslating?
bij grote scheuren in netvlies wordt glasvocht bijna volledig verwijderd -> glasvocht wordt meestal vervangen door speciale vloeistof, gas of olie om netvlies stevig op zijn plaats te drukken
134
Wat zijn de verpleegkundige aandachtspunten bij de benadering van slechtziende of blinde personen?
* Kijk naar de persoon als je tegen hem spreekt.
* iedereen in kamer voor aan zv
* Scheer niet alle zv met visuele beperking over dezelfde kam
* Geef duidelijke aanwijzingen.
* Zeg wat je doet of zal doen.
* Leg alles op een vaste plek
* Laat geen zaken rondslingeren.
* Vermijd storende omgevingsgeluiden
* Reageer met woorden en niet met non-verbale gebaren.
