Deel 2: aandoeningen van het hart Flashcards
1
Q
Wat wordt er bedoeld met het hart werkt autonoom?
A
Dit wil zeggen dat het hart zelf, zonder signalen van zenuwstelsel, voor de prikkel en contractie zorgt door middel van hartspiercellen
2
Q
Uit welke fases bestaat de geleiding van de prikkel die leidt tot het samentrekken van de hartspiercellen?
A
- prikkel ontstaat in de sinusknoop (SA-knoop)
- prikkel wordt direct verspreid over beide atria
- prikkel bereikt atrio-ventriculaire knoop of AV-knoop
- AV-knoop leidt prikkel naar bundel van His in ventrikelseptum
- beide takken verspreiden zich waaiervormig over de ventrikels, met contractie tot gevolg
- het bloed wordt naar de aorta en arteria pulmonalis gestuwd
- impulsen doven uit -> hart komt in rustfase
- SA-knoop geeft weer prikkel af en begint het proces opnieuw
3
Q
Waar bevind de sinusknoop zich?
A
= SA-knoop
- in wand van rechter atrium
(zie ook afbeelding p28)
4
Q
Wat gebeurd er wanneer de prikkel wordt verdeeld over beide atria bij normale prikkelgeleiding in het hart?
A
Wanneer de prikkel de spiervezels bereikt, trekken deze automatisch samen. Op dit moment trekken beide atria op hetzelfde moment samen;
5
Q
Wat is de atrio-ventriculaire knoop?
A
= AV-knoop
- bundel zenuwcellen in onderste gedeelte van atriumseptum, ter hoogte van rechter atrium
(zie ook afbeelding p28)
6
Q
Wat gebeurd er wanneer de prikkel in normale omstandigheden in de bundel van His terechtkomt?
A
Via deze bundel loopt het signaal over in beide bundeltakken en vertakt het zo verder in de vezels van Purkinje
7
Q
Wat is de bundel van His?
A
een natuurlijke elektrische verbinding tussen de boezems en de kamers van het hart
(zie ook afbeelding p28)
8
Q
Wat is een ECG?
A
= elektrocardiogram
- Een onderzoek dat de prikkelgeleiding op papier kan registreren in de vorm van een curve
- m, hierdoor kan het hartritme nauwkeurig worden onderzocht + nagaan of hartspier normaal functioneert
9
Q
Waarvoor staat de P-top bij een ECG?
A
- In sinusknoop begint elektrische prikkel -> als golf verspreidt -> beide atria activeert;
- elektrische prikkel verspreidt zich over atria en vormt P-top op ECG;
- P-top vertegenwoordigt elektrische activiteit die tot contractie (DEPOLARISATIE) van beide atria leidt;
- prikkel bereikt daarna de AV-knoop -> 1/10 sec wordt vertraagd zodat het bloed de ventrikels in kan stromen;
- na 1/10 sec vertraging in de AV-knoop gaat de prikkel verder, door de bundel van His naar de bundeltakken
10
Q
Waarvoor staat het QRS complex bij een ECG?
A
- weergave van ventriculaire depolarisatie of contractie;
- geeft de elektrische activiteit weer van de ventrikels;
- de Purkinje-vezels geleiden de elektrische prikkel naar de hartspiercellen en geven zo aanleiding tot een gelijktijdige contractie van beide ventrikels;
- de Q-top is de eerste naar beneden gerichte top; hij wordt gevolgd door een naar boven gerichte R en een naar beneden gerichte S
11
Q
Waarvoor staat de T-golf bij een ECG?
A
- Na het QRS-complex volgt een pauze;
- dan ontstaat de T-top;
- de T-top weerspiegelt de repolarisatie van de ventrikels, die daarna weer kunnen worden geactiveerd
12
Q
Wat bedoeld men met depolarisatie?
A
Met depolarisatie bedoelt men in de biologie een verandering in de membraanpotentiaal van een cel waardoor deze potentiaal meer positief dan wel minder negatief wordt.
13
Q
Wat bedoeld men met repolarisatie?
A
Repolarisatie is het terugkeren naar de rustpotentiaal, na doortocht van een impuls doorheen de celmembraan van een zenuwcel
14
Q
Wat zijn de stappen bij het interpreteren van een ECG?
A
- beoordeel het ritme
- bereken de hartfrequentie
- beoordeel de geleidingstijd
- beoordeel de morfologie van de P-top
- beoordeel de morfologie van het QRS complex
- beoordeel het ST segment
15
Q
Wat wordt er bekeken bij het ritme van een ECG?
A
Kijk of het ritme regelmatig of onregelmatig is door naar de afstand tussen R-R: te bekijken.
Is de afstand even lang of niet?
16
Q
Wat wordt er berekend bij de hartfrequentie van een ECG?
A
Je kan de hartfrequentie berekenen door het basisgetal 300 te delen door het aantal grote vakjes tussen twee R toppen. Op onderstaande ECG is de hartfrequentie +/- 77sl./min
17
Q
Wat wordt er beoordeeld van de geleidingstijd bij een ECG?
A
Bekijk de afstand tussen P-Q (geeft aan hoe snel de prikkel door de AV knoop gaat). Normaal is de P-Q tijd tussen de 0.12 en 0.20 seconde (minder dan 5 kleine hokjes). Is de P-Q tijd normaal of verlengd?
18
Q
Wat wordt er beoordeeld van de morfologie van de P-top bij een ECG?
A
Is de P- TOP normaal < 0,12 sec (minder dan 3 kleine hokjes breed)? Bij een te grote of te brede P-top is er sprake van linker- of rechter atriumdilatatie.
19
Q
Wat wordt er beoordeeld van de morfologie van het QRS complex bij een ECG?
A
De breedte van het QRS complex geeft de snelheid aan van de samentrekking ventrikels. Normaal < 0,12 sec (minder dan 3 kleine hokjes)
20
Q
Wat wordt er beoordeeld van de morfologie van het ST segment bij een ECG?
A
We kijken naar het ST segment voor de diagnose van acute coronaire aandoeningen. Normaal valt het ST segment gelijk met de iso-electrische lijn. Een ST-elevatie wijst op een STEMI. Een ST depressie kan zowel wijzen op onstabiele angor als een NSTEMI
21
Q
Hoe ziet een Iso-elektrisch ST er uit?
A
piek omhoog, kort plat stukje op neutrale lijn, dan heuvel en terug op neutrale lijn
22
Q
Hoe ziet een ST-elevatie er uit?
A
piek die niet helemaal terug naar neutrale lijn gaat, dan direct naar fort heuveltje dan pas naar neutrale lijn
23
Q
He ziet een ST-depressie er uit?
A
piek die zakt tot onder de neutrale lijn en dan naar heuvel gaat en dan naar neutrale lijn
24
Q
Waardoor ontstaan hartritmestoornissen?
A
- door een probleem bij de elektrische activiteit van het hart
- Deze afwijkingen kunnen zowel in de prikkelvorming als in de prikkelgeleiding voorkomen
25
Wat kan het effect van een hartritmestoornis zijn?
- sneller: tachycardie,
- trager ritme: bradycardie
- kan regelmatig, onregelmatig of geheel chaotisch zijn
- kan zich continu of in aanvallen voordoen
- kan pompkracht van het hart
aantasten
- kan ook heel onschuldig zijn
26
Hoe kan je hartritmestoornissen onderverdelen?
* sinusale aritmieën
* supraventriculaire aritmieën
* ventriculaire aritmieën
* het atrioventriculair blok
* Sick sinus syndroom;
* asystolie
27
Welke sinusale aritmieën zijn er?
o sinusale bradycardie;
o sinusale tachycardie;
28
Welke supraventriculaire aritmieën zijn er?
o voorkamerextrasystole;
o supraventriculaire tachycardie;
o voorkamerfibrillatie (atriale fibrillatie)
29
Welke ventriculaire aritmieën zijn er?
o ventriculaire extrasystole;
o ventriculaire tachycardie;
o ventriculaire fibrillatie
30
Welke vormen van atrioventriculair blok zijn er?
o 1ste graads AV-blok;
o 2de graads AV-blok (type 1 - type 2);
o 3de graads AV-blok
31
Hoe wordt sinusbradycardie bepaald?
Bij sinusbradycardie daalt de hartslag lager dan 60 slagen per minuut, waarbij de prikkel nog steeds uitgaat van de sinusknoop. De prikkel wordt te traag afgevuurd vanuit de sinusknoop.
32
Wat zijn de kenmerken op een ECG van sinusbradycardie?
* De hartslagen volgen elkaar te traag op;
* elke P- top wordt gevolgd door een normaal QRS complex en T- golf;
* de hartslag is regelmatig
33
Wat zijn de oorzaken van sinusbradycardie?
* bij atleten, kinderen en jongvolwassenen in hun slaap -> geen klinische betekenis;
* pathologisch: verhoogde intracraniële druk, acuut myocardinfarct, cardiomyopathie, hypoxemie, hypothermie en bepaalde geneesmiddelen (digitalis en bètablokkers)
34
Wat zijn de symptomen van sinusbradycardie?
* Vaak asymptomatisch;
* bij extreme bradycardie:
o vermoeidheid;
o duizeligheid;
o concentratiestoornissen;
o syncope
35
Wat is de behandeling van sinusbradycardie?
* Vaak is er geen behandeling nodig;
* behandeling van onderliggende oorzaak bv. behandeling van hypothermie;
* bij extreme bradycardie:
o Atropine® (anticholinergica);
o pacemaker
36
Hoe wordt sinustachycardie bepaald?
Bij sinustachycardie klopt het hart sneller dan 100 slagen per minuut. De prikkel wordt te vlug afgevuurd vanuit de sinusknoop
37
Wat zijn de kenmerken op een ECG van sinustachycardie?
* De hartslagen volgen elkaar te snel op;
* elke P top wordt gevolgd door een normaal QRS complex en T golf;
* de hartslag is regelmatig
37
Wat zijn de mogelijke oorzaken van sinustachycardie?
Bij volwassenen ontstaat dit onder invloed van: emoties, koorts, inspanning, pijn. Andere mogelijke oorzaken zijn: anemie, hyperthyreoïdie, shock, bepaalde geneesmiddelen (atropine, adrenaline, Theofylline®), hartfalen, respiratoire insufficiëntie, ….
38
Wat zijn de symptomen van sinustachycardie?
* palpitaties;
* dyspnoe;
* duizeligheid
38
Wat is de behandeling van sinustachycardie?
* Oorzakelijke behandeling bv. behandeling van hyperthyroïdie;
* rust;
* medicatie: bv. bètablokker of calciumantagonisten
38
Hoe wordt voorkamerextrasystole/ supraventriculaire extrasystole (SVES) bepaald?
- extrasystole of extra slag -> ontstaat in voorkamer <-> komt niet van sinusknoop
- valt vroeger dan normaal verwachte sinusslag
- duid op verhoogde prikkelbaarheid van voorkamer
39
Wat zijn de kenmerken van voorkamerextrasystole/ supraventriculaire extrasystole (SVES) op een ECG?
* Het basisritme is regelmatig;
* frequentie: meestal normaal sinusritme, kan ook bij sinusbradycardie en sinustachycardie
* abnormale P- top / geen P-top die vroeger valt dan de sinusale P- top;
* een normaal QRS complex
- afbeelding p37
40
Wat zijn de mogelijke oorzaken van voorkamerextrasystole/ supraventriculaire extrasystole (SVES)?
* overmatig gebruik van : cafeïne, nicotine, alcohol, drug;
* stress, angst;
* elektrolytenstoornissen (magnesium, kalium, calcium);
* zuurstofgebrek;
* hyperthyroïdie;
* bepaalde medicatie
41
Wat zijn de symptomen van voorkamerextrasystole/ supraventriculaire extrasystole (SVES)?
* Meestal asymptomatisch;
* zeldzaam: hartkloppingen, hik, overslag
42
Wat is de behandeling van voorkamerextrasystole/ supraventriculaire extrasystole (SVES)?
* Minder dan 6 extrasystolen per minuut (< 6/min.): geen therapie;
* meer dan 6 extrasystolen per minuut (>6/min): medicatie: cardiotonica bv. Lanoxine ®,
bètablokker: bv. Bisoprolol®, calcium-antagonist bv. Amlor®;
* observatie van de patiënt.
43
Hoe wordt supraventriculaire tachycardie bepaald?
tachycardie veroorzaakt door prikkels die uitgaan van een ander punt in de voorkamer dan de sinusknoop
44
Wat zijn de kenmerken van supraventriculaire tachycardie op een ECG?
* Regelmatig ritme;
* snelle hartfrequentie, tussen 100 en 250 slagen/minuut;
* P-top niet zichtbaar;
* normaal QRS complex;
* kan van een paar seconden tot enkele uren duren
- afbeelding p38
45
Wat zijn de mogelijke oorzaken van supraventriculaire tachycardie?
* Komt meestal voor bij jonge volwassenen;
* idiopathisch (Aandoening of ziekte zonder duidelijk aanwijsbare oorzaak)
46
Wat zijn de symptomen van supraventriculaire tachycardie?
* Hartkloppingen;
* duizeligheid;
* dyspnoe
47
Wat is de behandeling van instabiele supraventriculaire tachycardie?
Synchroon defibrilleren (cardioversie) -> shock wordt toegediend op de R-top. Aanwezigheid van een QRS complex is noodzakelijk
48
Wat is de behandeling van stabiele supraventriculaire tachycardie?
o simuleren van vagusreflex -> carotismassage, druk op oogbollen, valsalvamaneuver, drinken ijs koud water,... -> prikkeld nervus vagus -> hartslag vertraagd
o medicatie: cardiotonica bv. Lanoxine®, bètablokker: bv. Bisoprolol®, calciumantagonist bv. Amlor®, anti-aritmica bv. Cordarone®;
49
Hoe behandeld men supraventriculaire tachycardie waarbij klachten blijven bestaan?
- ablatie: via katheter in hart -> ritmestoornis opheffen door verhitting (radiofrequente ablatie) of bevriezing (cryo-ablatie) -> katheters worden naar hart geleid doorheen aders die aangeprikt worden in de lies -> Door op specifieke plaatsen littekenweefsel te creëren -> hartritmestoornis geëlimineerd
50
Hoe wordt voorkamerfibrillatie/ arteriale fibrillatie (VKF) bepaald?
= meest voorkomende ritmestoornis boven 50 jaar
- atriumfibrilleren (of – VKF) -> telkens andere spiergroepjes van atria samentrekken, snel en ongecoördineerd
- hoge frequentie kan niet worden verwerkt en AV-knoop laat maar deel van prikkels door op onregelmatige wijze naar ventrikels
51
Welke vormen van VKF zijn er?
- paroxismale VKF: af en toe aanvallen
- persisterende VKF: aanval langer dan 7 dagen
52
Wat zijn de kenmerken van VKF op een ECG?
* Onregelmatig ritme
* de frequentie van de atria schommelen tussen 400 en 600 slagen/ min.;
* de frequentie van de ventrikels schommelen tussen 75 en 175 slagen / min.;
* normaal gevormde QRS complexen
* geen P-toppen, wel
fibrillatiegolfjes -> steeds andere spiergroepjes van voorkamer die ongecoördineerd en snel samentrekken
53
Wat zijn mogelijke risicofactoren van VKF?
* ouderdom;
* hypertensie;
* hartaandoeningen zoals acuut myocardinfarct, hartfalen, kleplijden;
* diabetes;
* hyperthyroïdie
* slaapapneu;
* alcoholgebruik;
* familiale voorgeschiedenis van VKF;
* ….
54
Wat zijn de symptomen van VKF?
* Hartkloppingen;
* onregelmatige pols;
* dyspnoe;
* retrosternale pijn;
* syncope;
* duizeligheid;
* vermoeidheid
55
Wat is de behandeling van VKF?
* Oorzakelijke behandeling;
* medicatie: bv. cardiotonica bv. Lanoxine®, bètablokker: bv. Bisoprolol®, calcium-antagonist bv. Amlor®, anti-aritmica bv. Cordarone® (kan ook anticoagulantia)
* cardioversie: synchroon defibrilleren;
* ablatie
56
Welke ventriculaire aritmieën zijn er?
- ventriculaire extrasystole (VES of PVC)
- ventriculaire tachycardie (VT)
- ventriculaire fibrillatie (VF)
57
Hoe wordt ventriculaire extrasystole bepaald?
- ventrikels trekken te vroeg samen
- extra hartslag -> ontstaat spontaan uit ventrikels komt meestal niet normale geleidingssysteem
-> inefficiënte slag: minder bloed rondgepompt
58
Wat zijn de kenmerken van ventriculaire extrasystole op een ECG?
* Basisritme regelmatig, meestal normaal sinusritme;
* extrasystole ontstaat in het ventrikel en toont één QRS complex die te vroeg komt in
de normale cyclus;
* QRS complex is breed en abnormaal, (ook het ST-segment en T-top zijn abnormaal van
vorm);
* lange compensatoire pauze na extrasystole;
* geen P-top aanwezig bij de extrasystole
59
Wat zijn de mogelijke oorzaken van ventriculaire extrasystole?
* VES treden doorgaans op zonder specifieke uitlokkende factoren. Sommige mensen herkennen uitlokkende factoren (bv. koffie, alcohol, bepaalde specerijen en voedingsmiddelen, weinig slaap, stress, veel sporten (duursport), koorts, ...);
* hartlijden
60
Wat zijn de symptomen van ventriculaire extrasystole?
* De slag na de extrasystole wordt meestal door patiënten ervaren als een bons. Dit wordt verwoord als “hartkloppingen” of “mijn hart slaat over”;
* een rustfase: bij het nemen van de pols merkt men na de extrasystole een lange pauze op
61
Wat is de behandeling van ventriculaire extrasystole?
* Uitlokkende factoren vermijden bv. stress, roken, gebruik van alcohol of koffie;
* indien meer dan 5 VES/minuut -> behandeling vereist -> vaak voorbode van ernstige ritmestoornissen => behandeling kan medicamenteus: toediening anti-aritmica bv. Cordarone® of ablatie
62
Wat gebeurd er bij ventriculaire tachycardie?
= VT
- versnelde hartslag veroorzaakt door prikkels die uitgaan van ventrikels zelf
- hart pompt slechter dan tijdens een normaal ritme -> RR daalt snel -> BWZ verlies
63
Tot welk ander probleem kan VT leiden?
ventrikelfibrilleren
64
Wat zijn de kenmerken van ventriculaire tachycardie op een ECG?
* Regelmatig tot licht onregelmatig ritme;
* geen P-toppen zichtbaar op ECG ( de P-toppen vervallen in de versnelde QRS-complexen);
* frequentie van ventrikels schommelen tussen 110 en 250 slagen/min
* QRS-complex is verbreed (prikkel gaat uit van een plaats in de ventrikels); lijkt op VES na elkaar
65
Wat zijn de mogelijke oorzaken van ventriculaire tachycardie?
* Acuut myocardinfarct;
* myocarditis;
* cardiomyopathie;
* ventriculair aneurysma;
* elektrolytenstoornissen: verstoord kaliumgehalte in bloed
66
Wat zijn de symptomen van ventriculaire tachycardie?
* Dyspnoe door zuurstoftekort, dit kan leiden tot een hartinfarct;
* pijnklachten door zuurstoftekort;
* hypotensie;
* bewustzijnsverlies;
* shock
67
Wat is de behandeling van ventriculaire tachycardie?
* Defibrillatie bij polsloze VT;
* gestoorde elektrolytenbalans normaliseren;
* medicatie: anti- aritmica bv. Cordarone®, Xylocard®( IV toediening en onder monitoring);
* ablatie;
* implantatie van een ICD (implanteerbare cardioverter defibrillator)
68
Wat gebeurd er bij ventriculaire fibrillatie/ ventrikelfibrilleren (VF)?
toestand waarbij spiervezels van ventrikels wel samentrekken, maar niet gecoördineerd, zodat er geen
pompfunctie bestaat
69
Wat gebeurd er bij ventrikelfibrilleren als men er niet snel genoeg bij is?
- slachtoffer verliest binnen 10 sec BWZ
- binnen 5 min onherstelbare hersenschad
- na 10 min hoogst mogelijke dood
- bij acuut myocardinfarct -> direct levensbedreigend
70
Wat zijn de eigenschappen van ventrikelfibrilleren op een ECG?
* Een onregelmatig, chaotisch ritme, golvende lijn;
* geen P toppen, QRS complex en T golf en waarneembaar
71
Wat zijn demogelijke oorzaken van ventrikelfibrilleren?
* Acuut myocardinfarct;
* ventrikeltachycardie;
* cardiomyopathie;
* hartfalen;
* elektrolytenstoornissen: verstoord kaliumgehalte in het bloed
72
Wat zijn de symptomen van ventrikelfibrilleren?
* Cardiovasculaire collaps: geen pols, geen bloeddruk, geen harttonen meer;
* de ventrikels komen niet meer in een rustfase;
* geen mechanische activiteit en hartdebiet meer;
* circulatiestilstand en de dood zal onvermijdelijk na enkele minuten intreden
73
Wat is de behandeling van ventrikelfibrilleren?
* Snel handelen is hier een absolute noodzaak: CPR en defibrilleren
* toediening van anti-aritmica bv. Xylocard®
74
Waarom gaat men defibrilleren bij ventrikelfibrilleren?
enige manier om dit te doorbreken is door elektrische schok Hier zal men asynchroon defibrilleren, aangezien er geen QRS complex meer waarneembaar is
75
Wat gebeurd er bij hartblok (AV-blok of atrioventriculaire blok)?
Het signaal uit de voorkamers gaat de AV-knoop wel binnen maar komt er aan de kamerkant niet meteen, niet altijd, of helemaal niet meer uit
76
Welke vormen van AV-blok bestaan er?
* een 1ste graads AV-blok;
* een 2de graads AV-blok ( Mobitz type 1 en Mobitz type 2);
* een 3de graads AV-blok
77
Wat gebeurd er bij een 1e graads AV-blok?
houdt prikkels van hart even vast en verspreidt die prikkels daarna over ventrikels. Bij AV-blok houdt AV-knoop elektrische prikkel langer vast dan normaal. Het hartritme wordt daardoor vertraagd
78
Wat zijn de eigenschappen van een 1e graads AV-blok op een ECG?
* Regelmatig ritme
* hartfrequentie: meestal normaal sinusritme, kan ook bij sinusbradycardie en sinustachycardie
* P-top gevolgd door QRS complex;
* verlengde PQ-tijd zonder onderbreking, elektrische prikkels afkomstig uit atria bereiken wel ventrikels, maar elke prikkel wordt fractie van seconde afgeremd in AV-knoop
79
Wat zijn de mogelijke oorzaken van een 1e graad AV-blok?
* vaak bij goedgetrainde sporters, jongvolwassenen en mensen met zeer actieve nervus vagus;
* medicatie: bv. bètablokker bv. Bisoprolol®, anti-aritmica bv. Cordarone®, digitalis bv. Lanoxine
80
Wat zijn de symptomen van een 1e graad AV-blok?
Deze ritmestoornis verloopt asymptomatisch
81
Wat is de behandeling van een 1e graad AV-blok?
* Er is geen specifieke therapie nodig;
* observatie van de patiënt, omdat dit een voorbode kan zijn voor een dreigende 2de - of 3de graads AV-blok
82
Wat gebeurd er bij een 2de graads AV-blok?
P-toppen die niet gevolgd worden door een QRS complex
83
Welke types van 2de graads AV-blok bestaan er?
* Type 1 (Mobitz I / Wenckebach);
* Type 2 (Mobitz 2).
84
Wat zijn de kenmerken van Mobitz 1 (2e graads AV-blok) op een ECG?
* Onregelmatig ritme
* hartfrequentie is meestal normaal of traag;
* het PQ-interval verlengt bij iedere slag, totdat er een QRS complex uitvalt;
* de PQ-tijd die volgt op een uitgevallen slag is het kortst;
* er is sprake van groepsvorming (bijvoorbeeld 5:4 blok, of 4:3 blok
85
Wat is de oorzaak van Mobitz 1 (2e graads AV-blok) op een ECG?
Het probleem bevindt zich in de AV knoop.
86
Wat zijn de symptomen van Mobitz 1 (2e graads AV-blok)?
* Meestal asymptomatisch;
* duizeligheid;
* syncope
87
Wat is de behandeling van Mobitz 1 (2e graads AV-blok)?
* Asymptomatisch;
* Atropine® I.V bij bradycardie;
* pacemaker
88
Wat zijn de kenmerken van Mobitz 2 (2e graads AV-blok) op een ECG?
* Onregelmatig ritme;
* hartfrequentie normaal of traag;
* onregelmatige uitval QRS-complex zonder verlenging PQ-interval
* groepsvorming bv 3 p-toppen gevolgd door QRS-complex. Men spreekt dan van 2de graads AV-block 3:1;
* dit is ook overgang van minder ernstig blok naar ernstiger blok nl. een totaal AV-blok
89
Wat is de oorzaak van Mobitz 2 (2e graads AV-blok)?
De oorzaak bevindt zich distaal (onder) de AV-knoop, dus in de His-bundel of in de bundeltakken en Purkinje vezels
90
Wat zijn de symptomen van Mobitz 2 (2e graads AV-blok)?
* Vaak asymptomatisch;
* bij ernstiger vorm: vermoeidheid, duizeligheid, retrosternale pijn, syncope
91
Wat is de behandeling van Mobitz 2 (2e graads AV-blok)?
* Regelmatige controle;
* Atropine® bij bradycardie;
* bij ernstige vorm (bradycardie): pacemaker
92
Wat gebeurd er bij een 3e graads AV-blok?
permanente en volledige onderbreking in AV impulsgeleiding tussen onderste en bovenste harthelft -> prikkel die atria doet samentrekken, geblokt door geleidingssysteem en dus niet voor de samentrekking van ventrikels kan zorgen
93
Wat is een mogelijke gevolg van 3e graads AV-blok?
n verminderde bloedstroom naar de hersenen en is de cardiac output te laag waardoor hartdecompensatie wordt bevorderd
94
Wat zijn de kenmerken van 3e graads AV-blok op een ECG?
* Onregelmatig ritme
* de hartfrequentie: traag
* P-toppen hebben geen relatie met QRS complexen;
* natuurlijke pacemaker, die onder de AV-blok ligt, zal een escape-ritme opstarten om hart kloppend te houden. Deze 'noodsituatie-hartslag' ligt echter wel lager
dan gewoon sinusritme;
* regulaire P-P interval en R-R interval
95
Wat zijn de mogelijke oorzaken van 3e graads AV-blok?
* Coronaire atherosclerose met als gevolg ischemie;
* digitalisintoxicatie;
* openhartoperatie (o.a. bij vervanging van een hartklep);
* complicatie bij of na ablatie
96
Wat zijn de symptomen van 3e graads AV-blok?
De patiënt is hemodynamisch onstabiel (bradycardie en hypotensie)
97
Wat is de behandeling van 3e graads AV-blok?
Een totale AV-blok is een dringende indicatie voor voorlopige pacing in afwachting van een definitieve pacemaker
98
Wat gebeurd er bij asystolie?
elektrische activiteit van het hart ontbreekt. Hierbij staat het hart ook altijd stil
99
Welke vormen van asystolie bestaan er?
- primaire asystolie: wel nog arteriële activiteit (P-toppen)
- secundaire asystolie: geen arteriële en geen ventriculaire activiteit meer
100
Wat zijn de kenmerken van asystolie op een ECG?
Er zijn geen contracties meer, op het ECG ziet men een vlakke basislijn
101
Wat zijn de mogelijke oorzaken van asystolie?
* Een acuut myocardinfarct;
* aritmieën;
* ernstig hartfalen;
* ernstige hartklepaandoeningen
102
Wat zijn de symptomen van asystolie?
Cardiovasculaire collaps: geen pols, geen bloeddruk, geen harttonen meer
103
Wat is de behandeling van asystolie?
* Onmiddellijk starten met CPR;
* cardio-actieve middelen bv. Adrenaline®
104
Wat gebeurd er bij sick-sinus syndroom (SSS)?
Het syndroom van ‘de zieke sinusknoop’ wordt gekenmerkt door afwisselen van verschillende ritmestoornissen zoals tachycardie en bradycardie
105
Wat is het mogelijk gevolg van sick-sinus syndroom op lange termijn?
kan met de jaren erger worden, maar dat is niet bij iedereen het geval. In de loop der tijd neemt de kans toe op voorkamerfibrillatie en kan patiënt ritmestoornis AV-blok ontwikkelen
106
Wat zijn de kenmerken van sick-sinus syndroom op een ECG?
* Onregelmatig ritme;
* snelle hartfrequentie afgewisseld met trage hartfrequenties;
* soms geen P toppen te zien op het ECG
107
Wat zijn de mogelijke oorzaken van sick-sinus ritme?
De sinusknoop kan ontregeld raken door ouderdom of door de werking van bepaalde medicijnen. Soms is de oorzaak onbekend
108
Wat zijn de symptomen van sick-sinus ritme?
* Symptomen bij tachycardie: hartbonzen, hartkloppingen, opvliegers, snelle pols;
* symptomen bij bradycardie: malaise, duizeligheid, neiging tot syncope, retrosternale pijn
109
Wat is de behandeling bij sick-sinus syndroom?
* Bij asymptomatisch verloop vaak geen behandeling;
* eventueel medicatie bv. anti-aritmica bv. Cordarone®, digoxine bv. Lanoxine®;
* bij ernstige klachten: pacemaker
110
Wat is een pacemaker?
- toestel dat onderhuids wordt ingeplant en hart via één of meerdere electroden kan stimuleren om te trage hartritmes te voorkomen
- Wanneer ritme afwijking vertoont, geeft pacemaker klein stroomstootje af -> hart trekt weer in juiste ritme samen
111
Wat zijn de functies van een pacemaker?
- detectiefunctie
- stimulatiefunctie
- rate respons functie
112
Wat is de detectiefunctie van een pacemaker?
- pacemaker ‘voelt’ wanneer hij nodig is en wanneer niet
- pacemaker voelt zelf wanneer hij aan het werk moet
113
Wat is de stimulatiefunctie van een pacemaker?
de pacemaker geeft elektrische impulsen die de pompfunctie van
het hart op gang houden
114
Wat is de rate respons functie van een pacemaker?
ingebouwd voelsysteem (sensor) registreert hoeveelheid inspanning die lichaam verricht en past hartritme daarop aan Bij verhoogde inspanning geeft de pacemaker vanzelf sneller elektrische impulsen af. In rust
geeft de pacemaker minder impulsen af.
115
Wat zijn de indicaties voor een pacemaker?
Wordt aangewend bij behandeling van bradycardieën zoals bv. sinsusbradycardie, sinusarrest, 2de en 3de graads AV- blok en sick sinus-syndroom
116
Hoe werken de huidige pacemakers?
- synchroon of on demand
- geeft alleen prikkel wanneer nodig -> prikkelvorming wordt onderdrukt als pt zelf ritme ontwikkeld -> PM moet in staat zijn eigen elektrische activiteit hart waar te nemen
- pt spontaan ritme -> PM onderdrukt -> geen stimuli
- eigen ritme weg of langzamer -> stimuli
117
Uit welke onderdelen bestaat een inwendige pacemaker?
- imulsgenerator
- batterij
- lead en electrode
118
Wat doet de impulsgeneator van een pacemaker?
zorgt voor het opwekken van de elektrische impulsen
119
Wat doet de batterij van een pacemaker?
zorgt voor de stroomvoorziening. De huidige lithiumbatterijen hebben een levensduur van 15 jaar
120
Wat doen de lead en de electrode van een pacemaker?
- lead -> dunne flexibele spiraal die omgeven is met silicone. Op uiteinde -> klein metalen puntje: electrode
- Via leads worden kleine spanningen van enkele millivolt die bij elke hartslag worden opgewekt, doorgegeven naar PM -> hartritme analyseren en vaststellen of er ritmestoornis is
121
Waar worden de electroden van een pacemaker geplaatst?
Meestal wordt er 1 electrode geplaatst in het
rechteratrium en 1 electrode in het rechterventrikel
122
Welke soorten pacemakers zijn er?
- AAI-pacemaker
- VVI-pacemaker
- DDD-pacemaker
- CRT-pacemaker
123
Hoe werkt een AAI-pacemaker?
stimuleert samentrekken van atria wanneer sinusknoop niet goed werkt, bijvoorbeeld bij Sick Sinus Syndroom. Deze pacemaker heeft een elektrode in rechteratrium
124
Hoe werkt een VVI-pacemaker?
- stimuleert samentrekken van hartventrikels -> vaak bij atrium fibrilleren -> hartventrikels in juiste ritme blijven pompen als atria op hol slaan
- VVI-pacemaker heeft elektrode in rechterventrikel maar geen elektrodes in atria
125
Hoe werkt een DDD-pacemaker?
stimuleert de atria én de ventrikels -> bij AV-blok of patiënten met AV-blok en Sick Sinus Syndroom
126
Wat zijn de kenmerken van een DDD-pacemaker?
o PM zorgt ervoor dat samentrekken van atria en ventrikels elkaar goed opvolgen -> pompwerking van hart verbetert
o houdt rekening met frequentie van atria. Bij inspanning loopt deze frequentie op en PM stimuleert ventrikels dan in hetzelfde ritme
127
Hoe werkt een CRT-pacemaker?
= cardiale resynchronisatie
- zorgt ervoor dat bij patiënten met hartfalen de 2 ventrikels weer tegelijk samentrekken
128
Wat is een ICD?
= implanteerbare cardioverter defibrillator
- apparaatje dat een hevige elektrische schok aan het hart kan geven indien nodig
129
Wat zijn de functies van een ICD?
- detectiefunctie
- eventueel sensingfunctie
- inwendige shockfunctie bij levensbedreigende hartritmestoornissen
130
Wat zijn de indicaties voor een ICD?
* ventrikeltachycardie: anti-tachypacing;
* ventrikelfibrillatie: shock
131
Wat is de werking van een ICD?
- bewaakt continu hartfrequentie -> binnen normale grenzen ligt, doet de ICD niets
-> Als hartfrequentie te traag wordt -> net als PM hart stimuleren.
->Als hartfrequentie te hoog is, zijn er twee opties:
* 150-190 slagen/min -> ventrikeltachicardie -> overpacen
* boven 190 slagen/min -> ventrikelfibrilleren -> shock
132
Wat doet de ICD wanneer hij overpaced?
= anti-tachy pacing
-> ICD probeert ritmestoornis te beëindigen door hart op iets hogere frequentie te stimuleren.
-> Lukt het na meerdere pogingen niet om een normaal hartritme te herstellen dan volgt een schok
133
Wat gebeurd er bij een shock van een ICD?
n krachtige elektrische puls van maximaal 37 joule die in bijna 100% van de gevallen ernstige hartritmestoornissen beëindigt
134
Welke soorten van ontstekingen van het hart zijn er?
* endocarditis: ontsteking van de binnenwand van het hart;
* pericarditis: ontsteking van het hartzakje;
* myocarditis: ontsteking van de hartspier
135
Wat is endocarditis?
ontsteking van het weefsel aan de binnenkant van hart, hartkleppen of bloedvaten (het endocard)
- meestal veroorzaakt door kiem – bacterie, schimmel of gist – die lichaam binnendringt en via bloedbaan in hart terechtkomt
136
Welke vormen van endocarditis zijn er?
* acute endocarditis: plotseling optredend, deze vorm is binnen enkele dagen levensbedreigend, omdat deze bacteriën erg agressief zijn;
* subacute endocarditis: treedt geleidelijk aan op, iemand kan maandenlang onduidelijke klachten hebben
137
Wat zijn de mogelijke oorzaken van endocarditis?
- wnr toegangsweg voor bacteriën -> eenvoudig met bloed mee stromen naar hart
- grootste oorzaken: streptokokken- en staphylokokken soorten -> komen voor in mond,keel en op huid
- kunnen in bloedbaan komen door: verwondingen van huid, mondslijmvlies of tandvlees
138
Wat zijn de mogelijke risicofactoren voor endocardities?
* slechte mondhygiëne;
* tandheelkundige ingrepen;
* IV inspuitingen, bv. verhoogd risico bij drugsgebruikers;
* endoscopische onderzoeken, bv. bronchoscopie;
* aanwezigheid hartaandoening, klepgebrek of ingreep waarbij
kunststoffen achtergelaten zijn, ->t risico dat bacteriën nestelen in
endocard
139
Wat zijn de symptomen bij de subcutane vorm van endocardities?
- Symptomen treden geleidelijk op, vaak vaag: hoofdpijn, spier- en gewrichtspijn, vermoeidheid, tachycardie en subfebriele koorts
- lijkt in begin op griepsymptomen
- kan leiden tot: anemie, geringe splenomegalie, kleine donkere vlekjes op de huid en hartgeruis
140
Wat zijn de symptomen bij de acute vorm van endocardities?
- plotseling hoge koorts
- kan binnen paar dagen levensbedreigend worden
- Vanuit hart kunnen micro-embolen zich verspreiden -> bijkomende verschijnselen afhankelijk van plaats embool
141
Hoe wordt de diagnose van endocarditis gesteld?
- bloedonderzoek: hoge bezinking, gestegen CRP, anemie, leukocytose
- hemoculturen: bacterie oorzaak zoeken en gerichte AB
- transthoracale echografie (TTE) of transoesofagale echografie (TEE): toestand kleppen bekijken
142
Wat is de behandeling van endocarditis?
- AB gedurende lange tijd en hoge dosering -> meestal streptomycine en penicilline
- soms ondanks AB schade aan klepfunctie -> wnr te ernstig -> klep repareren of vervangen
143
Hoe doet men aan preventie van endocarditis?
Bij risicogroep -> preventie indien zv heelkundige ingreep met risico moet ondergaan => antibioticaprofylaxe
144
Wat is myocarditis?
- ontsteking van middelste laag van hartwand, spierweefsel ontstoken
145
Hoe komt myocarditis voor?
- komt voor bij veel (infectie)ziekten
- kan acuut, terugkerend of langdurig (chronisch)
146
Wat zijn mogelijke oorzaken van myocarditis?
* een virus, bacterie of parasiet;
* overgevoeligheid voor geneesmiddelen;
* bestraling;
* een auto-immuunziekte
147
Wat zijn mogelijk symptomen van myocarditis?
- plotselinge koorts
- griepachtige verschijnselen
- pijn in hartstreek
- transpireren
- vermoeidheid
- dyspnoe
- oedeem
- hartritmestoornissen -> blijvend aanwezig -> progressief hartfalen -> kan wijzen op onherstelbare hartspierbeschadiging met mogelijks overlijden
148
Hoe wordt de diagnose van myocarditis gesteld?
- Algemeen lichamelijk onderzoek,
- bloedonderzoek (CRP, leukocyten, bezinking),
- ECG,
- echocardiogram,
- hartbiopt
149
Wat is de behandeling voor myocarditis?
=> behandeling van oorzaak
- virusinfectie -> geneest meestal spontaan
- soms medicatie nodig:
* AB bij bacteriële
* hartondersteunende geneesmiddelen
* anti-aritmica
150
Wat zijn mogelijke complicaties bij myocarditis?
- Als hart door ontsteking te erg beschadigd is -> binnen enkele weken na koorts -> hartfalen of ritmestoornissen
- bij lichte beschadiging: klachten later
- leid soms tot cardiomyopathie
151
Wat is pericarditis?
ontsteking van het hartzakje
152
Welke vormen van pericarditis zijn er?
* acute pericarditis;
* chronische pericarditis
153
Wat zijn de symptomen van acute pericarditis?
- felle pijn in de borststreek
- koorts
- gevoel van griep
- dyspnoe
- benauwdheid
154
Wat zijn de symptomen van chronische pericarditis?
- dyspnoe
- hoesten
- vermoeidheid
- perifeer oedeem
- ascites
- chronische pericarditis -> meestal niet pijnlijk
155
Wat zijn de mogelijke oorzaken van pericarditis?
- meestal niet duidelijk
- virus, bacterie
- Andere oorzaken: acuut reuma, uremie, acuut myocardinfarct, openhartoperatie
156
Hoe wordt de diagnose pericarditis gesteld?
* Auscultatie van het hart:
hartgeruis -> ontstoken vliezen wrijven over elkaar = pericardwrijven
* ECG; echocardiografie;
* RX Thorax;
* bloedonderzoek (infectiewaarden);
* hartkatheterisatie;
* CT-scan of MRI-scan
157
Wat zijn de mogelijke complicaties van pericarditis?
- harttamponade
- pericarditis constrictiva
158
Hoe ontstaat harttamponade bij pericarditis?
soms kan pericarditis gepaard gaan met vorming van overtollig vocht in pericardruimte -> te veel = levensbedreigend -> hart kan zich minder goed vullen met bloed en pompt niet meer goed
159
Hoe ontstaat pericarditis contructiva?
bij chronische of terugkerende pericarditis kan hartzakje dik en stug worden door verkalking of bindweefselvorming -> hartzakje wordt dan soort pantser waardoor hartspier te weinig ruimte krijgt om bloed goed rond te pompen
160
Wat is de behandeling voor pericarditis?
* Rust en inspanningen vermijden;
* analgetica bv. paracetamol;
* ontstekingsremmers
* AB bij bacteriële infectie
* pericardpunctie bij harttamponade om overtollige vocht in pericardruimte te
evacueren
* pericardectomie bij pericarditis constrictiva: operatie om deel pericard te verwijderen
161
Wat bedoeld men met hartfalen?
= hartdecompensatie, decompensatio cordis, hartzwakte of hartinsufficiëntie
- onvoldoende hartwerking m.a.w. hartspier of myocard heeft niet voldoende pompkracht meer om bloed rond te pompen
162
Wat is het gevolg van hartfalen?
verminderd hartdebiet of hartminuutvolume of cardiac output
163
Wat is cardiac output?
hoeveelheid bloed die het hart in één minuut kan rondpompen.
164
Wat gebeurd er bij linker hartfalen?
= onvoldoende werking of insufficiëntie van linker harthelft
+ schema p65
165
Waarin kan linker hartfalen zich uiten?
* backwardfailure;
* forwardfailure
166
Wat gebeurd er bij backwardfailure?
- linkerventrikel niet krachtig genoeg pompt, ontstaat daar overvulling aan bloed
- druk verhoogt-> linkerventrikel dilateert
- tweede fase dilateert ook linker atrium -> gevolg: ophoping van bloed in de venae pulmonales en achterblijven van bloed in longen
167
Wat zijn de symptomen van backwardfailure?
o benauwdheid;
o astma cardiale;
o eventueel ophoesten van soms rozig gekleurd sputum, wat wijst op longoedeem
168
hoe verloopt forwardfailure?
dilatatie van linker ventrikel -> achterblijven van bloed in linker hart en tot vermindering van hoeveelheid bloed in grote bloedsomloop -> verminderde cardiac output.
169
Wat zijn de gevolgen van forwardfailure?
* hypotensie -> compensatie tachycardie en vasoconstrictie;
* verminderde perfusie van nieren -> gevolg: oligurie en Na retentie . urine ook sterk geconcentreerd
170
Wat zijn de mogelijke oorzaken van linker hartfalen?
* Hypertensie
* Pompfunctiestoornis van de hartspier als gevolg van coronaire sclerose
* Klepafwijkingen
* Myocardinfarct
171
Hoe ontstaat linkerhartfalen door hypertensie?
bij hypertensie -> verhoogde druk in aorta -> linkerventrikel probeert slagvolume op peil te houden door hypertrofie van linkerventrikel -> uitdrijvingsvermogen van linkerventrikel vergroot
-> na tijd raakt linkerventrikel oververmoeid => hartfalen
172
Hoe kan coronaire sclerose zorgen voor linker hartfalen?
- Hartspier heeft voldoende O2 nodig om bloed rond te pompen
-> bij coronaire sclerose: vernauwing coronaire vaten -> minder O2 aangevoerd -> linkerventrikel kan niet de vereiste vullingsdruk leveren -> dilateren
173
Hoe kunnen klepafwijkingen zorgen voor linker hartfalen?
- bij stenose van aortakleppen/ aorta-insufficiëntie -> verhoogde druklevering vereist
- bij mitralisstenose: per diastole te weinig bloed in ventrikel
- bij mitralisinsufficiëntie: gedeelte bloed dat in linker ventrikel is, terug geperst naar linker atrium
174
Hoe kan een myocardinfarct zorgen voor linker hartfalen?
tijdens acuut myocardinfarct wordt er gedeelte van hartspier beschadigd. hart zal moeten inboeten aan samentrekkingskracht, met gevolg: verminderde cardiac output en decompensatie
175
Wat zijn de symptomen van acuut linker hartfalen?
* Acute heftige benauwdheid met orthopnoe
* onrust en verwardheid
* longoedeem en mogelijks opgeven van roze gekleurd sputum
* verlengde expiratie
* bleekheid en cyanose (door hypoxemie)
* tachycardie
* hypotensie en oppervlakkige pols
* oligurie
176
Hoe ontstaan onrust en verwardheid bij acuut linker hartfalen?
ten gevolge van cerebrale hypoperfusie
177
Hoe ontstaat longoedeem bij acuut linker hartfalen?
ten gevolge van de grote stuwing van bloed in de longen treden plasma en ook wel erytrocyten door de longvaatjes heen reutelende ademhaling kan hierbij ook optreden
178
Hoe ontstaat verlengde expiratie bij acuut linker hartfalen?
- tijdens acuut linker hartfalen: soms spasmen van kleinere bronchi -> uitademing bemoeilijkt
- ziektebeeld lijkt dan op astma bronchiale
- acuut linker hartfalen: astma cardiale
179
Hoe ontstaat tachycardie bij acuut linker hartfalen?
hart gaat door hypotensie sneller slaan om zo toch voldoende O2
naar de organen en weefsels te sturen. Aanvankelijk lukt dit maar dit kan hart niet blijven volhouden
180
Wat gebeurd er bij hypotensie en oppervlakkige pols bij acuut linker hartfalen?
bij een ernstige daling ontstaat het beeld van een cardiogene shock
181
Wat zijn de symptomen van chronisch linker hartfalen?
* Begin: alleen dyspnoe d’effort -> progressieve toename
* lichte hoestprikkel: dit komt vooral bij plat liggen, t.g.v. beginnende longstuwing
182
Wat gebeurd er bij rechter hartfalen?
- er ontstaat backward failure
- Indien rechter ventrikel niet krachtig genoeg om bloed door arteria pulmonalis te stuwen -> bloed blijft in rechter ventrikel achter en rechter atrium
+ schema p 68
183
Wat zijn de gevolgen van rechter hartfalen?
dilatatie van rechterventrikel en rechteratrium -> ophoping bloed in vena cava superior, vena cava inferior en vertakkingen -> overvulling van veneuze vaatsysteem -> druk te hoog
wordt -> vocht buiten bloedbaan -> oedeem, hepatomegalie en ascites
184
Wat zijn de mogelijke oorzaken van rechter hartfalen?
* Coronaire atherosclerose
* Langdurig bestaande linker hartfalen
* Verkleining van het pulmonale vaatgebied
* Myocarditis
* Rechtszijdige klepgebreken
* Myocardinfarct
185
Hoe kan coronaire atherosclerose zorgen voor rechter hartfalen?
als gevolg van coronaire atherosclerose zal rechterhart myodegeneratie vertonen en zijn taak niet meer volledig kunnen uitoefenen
186
Hoe kan langdurig bestaand linker hartfalen zorgen voor rechter hartfalen?
als gevolg van langdurig linker hartfalen -> longvatengebied verhoogde druk, die door rechter ventrikel moet worden overwonnen -> na tijd houd rechterventrikel dit niet meer
vol
187
Hoe kan het verkleinen van pulmonale vaatgebied zorgen voor rechter hartfalen?
chronische longziekten zoals emfyseem, longfibrose en chronische bronchitis -> vernauwing en verkleining van
vaatgebied in longen -> pulmonale hypertensie -> dilatatie van rechterventrikel -> na tijd kan rechterventrikel niet genoeg kracht meer leveren -> rechter hartfalen
188
Wat is pulmonaire hypertensie?
verhoogde druk in longvatengebied door geleidelijke vernauwing van longbloedvaten
189
Hoe kan myocarditis zorgen voor rechter hartfalen?
dit leidt tot beschadiging van hartspiercellen, hetgeen tot gevolg
heeft dat contractiekracht van hartspier vermindert. Ook dit kan hartfalen veroorzaken
190
Hoe kunnen rechtszijdige klepgebreken zorgen voor rechter hartfalen?
stenose van pulmonalisklep, veroorzaakt dilatatie van rechterventrikel en leidt tot hartfalen
191
Hoe kan een myocardinfarct zorgen voor rechter hartfalen?
bij acuut myocardinfarct in rechter kant hart wordt gedeelte van hartspier beschadigd -> rechter hart zal minder goed kunnen samentrekken
192
Wat zijn de mogelijke symptomen van rechterhartfalen?
* Oedeemvorming
* verhoogde veneuze druk
* stuwing in de lever
* ascites
* oligurie en nycturie
* donker gekleurde urine
* dyspnoe
193
Hoe ontstaat oedeemvorming bij rechter hartfalen?
- door achterblijven van te veel vocht uit circulatie treedt vocht uit bloedvaten
- komt eerste voor op laagst liggende plaatsen: enkels en stuit;
194
Hoe ontstaat verhoogde veneuze druk bij rechter hartfalen?
te grote hoeveelheid vocht in veneuze deel van circulatie leidt tot verhoogde veneuze druk -> te zien aan gestuwde halsvaten. Ook wanneer de patiënt half zit
195
Hoe ontstaat stuwing in de lever bij rechter hartfalen?
- er blijft veneus bloed in lever -> lever gaat zwellen
- patiënt klaagt over drukkend of opgeblazen gevoel in bovenbuik
Er kan zelfs icterus optreden
195
Hoe ontstaat ascitis bij rechter hartfalen?
- verhoogde veneuze druk in vena portae en splanchnicusgebied
- Er blijft te veel bloed achter in veneuze vaatbed
- druk te hoog -> treedt vocht uit vaten die in vena portae uitmonden -> er ontstaat ascitesvocht
196
Hoe ontstaan oligurie en nycturie bij rechter hartfalen?
’s nachts bij neerliggen -> redistributie van vocht van
weefsels naar bloedbaan -> bloedvolume neemt toe en men moet meer urineren -> diurese neemt uiteindelijk af -> oligurie
197
Hoe ontstaat donker gekleurde urine bij rechter hartfalen?
wordt mede veroorzaakt door aanwezigheid van urobilinogeen met wat bilirubine -> gevolg van leverstuwing
198
Hoe ontstaat dyspnoe bij rechter hartfalen?
- meestal eerst linker hartfalen -> stuwing in longvatengebied: pt voelt benauwd
- Wnr rechter hartfalen voorkomt, vermindert benauwdheid -> vermindering => gevolg van bijkomende rechter hartfalen -> niet zo veel bloed meer naar longen
- Bij chronische linker- en rechter hartfalen -> circulerend bloedvolume neemt toe -> weer teveel aan bloed in longen -> pt weer benauwd en hoesten
199
Hoe ontstaan chronische hartfalen?
- linker hartfalen kan leiden tot rechter hartfalen <-> kan ook tegelijk op treden
- betreft meestal ouderen en de verschijnselen beginnen sluipend -> hartfalen chronisch karakter
200
Wat zijn de mogelijke oorzaken voor chronisch hartfalen?
* Chronische hypertensie meestal hoofdoorzaak;
* idiopathische, gedilateerde cardiomyopathie
* ischemische cardiomyopathie als gevolg van doorgemaakt acuut myocardinfarct
201
Wat zijn de symptomen van chronisch hartfalen?
Idem linker en rechter hartfalen
202
Hoe word chronisch hartfalen geclassificeerd?
I. geen beperking inspanningsvermogen
II. enige beperking inspanningsvermogen: inspanning -> overmatige klachten, geen klachten in rust
III. ernstige beperking inspanningsvermogen: in rust weinig klachten -> lichte inspanning -> overmatige klachten
IV. inspanning onmogelijk zonder klachten -> klachten in rust
203
Hoe wordt de diagnose chronische hartfalen gesteld?
- anamnese + voorgeschiedenis pt
- echocardiografie
- bloedonderzoek
- RX thorax
- ECG
204
Wat wordt er gemeten bij echocardiografie voor chronische hartfalen?
hierbij zal linkerventrikelejectiefractie (LVEF) gemeten worden, bij systolisch hartfalen zal de ejectiefractie gedaald zijn
205
Wat wordt er gemeten bij bloedonderzoek voor chronische hartfalen?
nieuw type bloedonderzoek om hartfalen te bevestigen is een BNP-bepaling (Brain Natriuretisch Peptide)
206
Wat wordt er gemeten bij RX-thorax voor chronische hartfalen?
is nuttig om cardiomegalie (vergroot hart) en een gestuwd longbeeld vast te stellen
207
Wat zijn de doelen van de behandeling bij chronische hartfalen?
* onderliggende oorzaak behandelen
* symptomen van de aandoening onder controle houden
* progressie afremmen door slijtageproces af te remmen en hierdoor de levensverwachting te verhogen
208
Welke vormen van behandeling bestaan er bij chronische hartfalen?
- medicamenteuze behandeling
- aanpassen levensstijl
- harttransplantatie
209
Welke geneesmiddelen kunnen er gebruikt worden bij de behandeling van chronische hartfalen?
* diuretica
* cardiotonica
* Ace-remmers
* bètablokkers
* anti-aritmica
* anticoagulantia
210
Hoe helpen diuretica bij chronische hartfalen?
stimuleren de vochtafdrijving waardoor oedeem vermindert
211
Wat zijn voorbeelden van diuretica?
Lasix®, Burinex®
212
Wat doen cardiotonica bij chronische hartfalen?
contractiekracht van het hart verbeteren en de hartfrequentie verlagen
213
Wat is een voorbeeld van cardiotonica?
lanoxine
214
Wat doen ace-remmers bij de behandeling van chronische hartfalen?
werken bloeddruk verlagend
215
Wat zijn voorbeelden van ace-remmers?
Captopril®, Zestril®
216
Wat doen betablokkers bij de behandeling van chronische hartfalen?
doen de frequentie en contractiekracht van het hart afnemen
217
Wat zijn voorbeelden van betablokkers?
Seloken, Bisoprolol®
218
Waarom worden anticoagulantia gebruikt bij de behandeling van chronische hartfalen?
omwille van een verhoogd risico op de vorming van trombi
219
Wat zijn voorbeelden van anticoagulantia?
Pradaxa®, Marevan®
220
Wat is een voorbeeld van anti-aritmica?
Cordarone®
221
Hoe kan men de levensstijl aanpassen in het kader van de behandeling van chronische hartfalen?
* zoutarm dieet
* vochtbeperking
* gezonde voeding
* stoppen met roken
* gezond bewegen maar uithoudingssporten vermijden
* matig zijn met alcoholgebruik
* stipt innemen van de voorgeschreven medicatie
222
Welke tussenstap is er wanneer men op de wachtlijst staat voor een harttransplantatie?
Wie op wachtlijst staat en er slecht aan toe is, is kandidaat voor de inplanting van “steunhart” of LVAD (Left Ventricle Assist Device). In afwachting van transplantatie kan patiënt naar huis. Men noemt dit ook een “bridge to transplant”
223
Wat is cardiomyopathie?
- degeneratie van het hartspierweefsel
- hartspier overal in hart verzwakt -> gevolgen voor grootte van hele hart -> vooral voor linkerventrikel
=> linkerventrikel gaat verwijden -> met dezelfde spierkracht meer bloed rondgepompt
224
Welke vormen van cardiomyopathie zijn er op vlak van ontstaan?
- primaire vorm (er zijn geen andere afwijkingen behalve die t.h.v. hart)
- secundaire vorm (hartaandoening is bijkomend verschijnsel van ander ziektebeeld, bv. schildklierproblemen)
225
Hoe kan het hart de verminderde spierkracht bij cardiomyopathie compenseren?
- ventrikel verwijden
- sneller kloppen -> voordelig op korte termijn <-> op lange termijn: hart kan niet volhouden -> hartfalen
226
Waar richt de behandeling van cardiomyopathie zich in de eerste plaats op?
- in eerste plaats opheffen van compensatiemechanisme
227
Welke vormen van cardiomyopathie zijn er op vlak van uiting?
* de gedilateerde cardiomyopathie;
* de hypertrofische cardiomyopathie;
* de restrictieve cardiomyopathie
228
Wat is gedilateerde cardiomyopathie?
= DCM
- zorgt dat ventrikels dunner, uitgerekt en groter worden
- begint meestal in linker ventrikel
- verspreid naar rechter ventrikel en dan naar atria
- verminderde pompfunctie -> per slag te weinig bloed uitgepompt
229
Waarvoor kan onbehandelde gedilateerde cardiomyopathie zorgen?
hartfalen
230
Wat zijn de mogelijke oorzaken voor gedilateerde cardiomyopathie?
- coronaire hartziekten
- chronische hypertensie,
- virale infecties,
- myocarditis,
- auto-immuunaandoeningen,
- alcoholmisbruik,
- drugs bv. cocaïne, diabetes,
- kan ook erfelijke vorm
231
Wat zijn de mogelijke symptomen van DCM?
-> bij iedereen anders
-> afhankelijk of linker hart- en/of rechter hartfalen -> symptomen van linker en/of rechter hartfalen
- Soms plotseling overlijden bij cardiogene shock
232
Wat is de behandeling van DCM?
* Onderliggende oorzaken behandelen bv. bij alcoholmisbruik stoppen met alcohol, stoppen met drugs, …;
* bij hartfalen: zie behandeling chronisch hartfalen
233
Wat is hypertrofische cardiomyopathie?
= HCM
- toename van dikte van hartspier, zonder dilatatie van hartventrikels. -> overmatige verdikking kan zorgen dat er minder ruimte overblijft voor bloed om hart te vullen (diastolische dysfunctie).
234
Welke delen van het hart worden het vaakst getroffen bij HCM?
intraventriculair septum en ventrikels
235
Welke vormen van HCM zijn er?
* Obstructieve HCM
* niet obstructieve HCM
236
Wat is obstructieve HCM?
- blokkeert of vermindert verdikte deel van hartspier (meestal septum tussen twee ventrikels), bloedstroom van linker ventrikel naar aorta
- meeste mensen met HCM hebben dit type;
237
Wat is niet obstructieve HCM?
hartspier verdikt, maar blokkeert
bloedstroom uit hart niet
238
Wat zijn de mogelijke oorzaken van HCM?
meestal aangeboren of erfelijk
239
Wat zijn de symptomen van HCM?
Sommige patiënten -> geen symptomen
- Indien hartfalen -> symptomen hetzelfde als bij linker en/of rechter hartfalen
240
Waarop is de behandeling van HCM gericht?
De behandeling is gericht op de symptomen die optreden bij hartfalen: zie chronisch hartfalen
241
Welke behandelingen zijn mogelijk bij HCM?
-> reeks chirurgische en niet-chirurgische procedures
o septale myectomie
o alcoholseptumablatie
242
Wat is septale myectomie?
openhartoperatie waarbij van verdikte septum verwijderd wordt dat in linker ventrikel uitpuilt -> elimineert obstructie en herstelt bloedstroom van linker ventrikel naar aorta
243
Wat is alcoholseptumablatie?
procedure waarbij ethanol via katheter in kleine arterie wordt geïnjecteerd die bloed levert aan gebied van hartspier dat verdikt is door HCM -> alcohol zorgt ervoor dat deze cellen afsterven -> verdikte weefsel krimpt tot meer normale grootte
244
Wat is restrictieve cardiomyopathie?
= RCM
- stoornis in vulling van hart door fibrosering van endomyocard
- ventrikels zijn verkleind door verstijving van ventrikelwanden
zonder dat ze vergroot zijn
- wand van ventrikels -> vaak verdikt
245
Wat zijn de mogelijke oorzkane van RCM?
- amyloïdose (eiwitstapelingsziekte)
- radiotherapie
- sarcoïdose (ontsteking met ophoping van leukocyten in verschillende organen)
- hemochromatose (ijzerstapelingsziekte)
246
Wat zijn die symptomen van RCM?
Niet iedereen met RCM heeft dezelfde klachten ernst kan per persoon verschillen Indien hartfalen ontstaat dan zijn de symptomen hetzelfde als bij linker en/of rechter hartfalen.
247
Wat is de behandeling van RCM?
* Onderliggende oorzaken behandelen bv. aderlating (flebotomie) bij hemochromatose, corticosteroïden bij sarcoïdose, …;
* verder is de behandeling gericht op de symptomen die optreden bij hartfalen: zie chronisch hartfalen
