Deel 1: Shock Flashcards
Wat is Shock?
- Shock is een syndroom.
- als de bloeddruk zo laag is dat het lichaam onvoldoende van bloed en O2 voorzien wordt
- Het hart slaagt er niet meer in om bloed naar alle organen te pompen
- het is een reactie op een levensbedreigende situatie
- Het lichaam zal proberen om het hart, longen en hersenen zo lang mogelijk van O2 te voorzien om ischemie te vermijden
In welke volgorde zal het bloed terugtrekken in het geval van Shock?
- huid en slijmvliezen;
- spieren en onderhuids bindweefsel;
- spijsverteringsstelsel, lever en milt;
- nieren
Waarom zijn ouderen gevoeliger bij Shock?
- Minder flexibiliteit van het bloedvatenstelsel
- verminderde algemene conditie
- lichaam kan bij shock minder weerstand bieden -> shock kan sneller evolueren naar irreversibel
Wat zijn de algemene symptomen van shock?
- cardiovasculaire symptomen
- bleke klamme huid
- ingevallen gelaat
- renale symptomen
- respiratoire symptomen
- neurologische symptomen
- multi orgaanfalen (MOF)
Welke cardiovasculaire symptomen komen voor bij shock?
- hypotensie
- tachycardie
Hoe ontstaat hypotensie bij shock?
- ontstaat door onevenwicht tussen bloedvolume en
bloedvatencapaciteit -> eerst gecompenseerd - wanneer te lang -> lichaam niet meer in staat om te blijven compenseren -> daalt bloeddruk plots sterk tot deze niet meer waarneembaar is
He compenseert het lichaam in eerste instantie de hypotensie?
- diastolische druk stijgen
- waarden van systolische en diastolische druk, zullen dichter bij elkaar komen
- lichaam probeert deze drukdaling te compenseren door bloed uit de perifere bloedsomloop samen te brengen rond de vitale organen
Hoe ontstaat tachycardie bij shock?
- Door onvoldoende bloedvolume daalt bloeddruk -> hart aangezet om bloed sneller rond te pompen
- De hartfrequentie stijgt om de normale zuurstofvoorziening naar de organen op peil te houden
- hard kan dit niet oneindig volhouden
Hoe ontstaat de bleke klamme huid bij shock?
- bloeddruk op peil houden -> lichaam sluit perifere bloedcirculatie af (perifere vasoconstrictie).
- huid -> één van minst vitale organen -> relatief bloedtekort -> huid bleek, koud en klam
- Indien shock zich verderzet -> huid grijs-grauw-cyanotisch
Waardoor ontstaat een ingevallen gelaat bij shock?
- Al het vocht wordt naar de centrale bloedcirculatie getrokken.
-> patiënt krijgt typisch ingevallen gelaat met donker omrande ogen
Wat is het gevolg van shock op de nieren?
- minder bloedtoevoer naar nieren -> daling van filtratie -> vermindering van urineproductie
- lichaam probeert zo veel mogelijk vocht in lichaam te houden -> urine geconcentreerd
- bloeddruk minder dan 50 mmHg -> urineproductie valt volledig weg
- secretie van hormonale stoffen in gedrang
Wat gebeurd er wanneer de urineproductie volledig stilvat?
- geen afvalstoffen meer geëlimineerd.
-> metabole acidose
Waardoor ontstaan de respiratoire symptomen bij shock?
- sneller ademen om meer O2 in circulatie te brengen
-> O2 aanbod t.h.v. weefsels verhoogd - patiënt hyperventileert om metabole acidose te compenseren -> zuur makend CO2 proberen kwijt te geraken via ademhaling = respiratoire compensatie
Wat gebeurt er op respiratoir vlak wanneer shock zich voortzet?
- vasoconstrictie t.h.v. longen -> toppen van longen zonder circulatie -> minder O2 opgenomen -> O2 tekort in bloed en weefsels neemt toe
Welke neurologische symptomen ontstaan door verminderde bloedvoorziening bij shock?
- apathie, onverschilligheid, onrust, angst en verwardheid
verdere shock -> vermindert bewustzijn
Wanneer spreken we van multiple orgaanfalen bij shock?
- Shock bedreigt in toenemende mate de bloedvoorziening naar de verschillende organen
- wanneer niet tijdig ingegrepen: bloedvoorziening naar vitale organen zoals nieren, lever en nadien longen , hart en hersenen in gevaar
- onbehandeld -> irreversibel O2- en energietekort t.h.v. weefsels, nieren, lever, longen, hart en hersenen
Welke vormen van shock zijn er?
- hypovolemische shock
- cardiogene shock
- obstructieve shock
- Distributieve shock
- septische shock
- anafylactische shock
- neurogene shock
Wat is hypovolemische shock?
tekort aan bloedvolume. Er is dus onvoldoende bloed aanwezig dat rondgepompt wordt in het lichaam
Wat zijn de oorzaken van hypovolemische shock?
- hemorragische shock
- niet-hemorragische shock
Wat is de oorzaak bij hemorragische shock?
- inwendige of uitwendige bloeding
- ernstig bloedverlies dat niet of te laat gestelpt werd
- Shock door inwendig bloedverlies -> moeilijker vast te stellen dan shock door uitwendig bloedverlies
Wat is de oorzaak bij niet-hemorragische shock?
- groot vochtverlies
- Ernstige brandwonden, langdurige diarree en/of hevig braken zorgen voor dit vochtverlies
Wat zijn de symptomen van een hypovolemische shock?
Bij een gezond volwassen persoon zal pas bij een bloedverlies van meer dan 15% lichaam reageren:
* een bleke, koude en klamme huid;
* een ingevallen gelaat;
* een verminderde capillaire refill;
* verminderd bewustzijn;
* hypotensie;
* tachycardie
Wat is de behandeling bij een hemorragische shock?
- in eerste instantie de bloeding stelpen
- tekort aan bloedvolume moet aangevuld worden door bloedtransfusie en IV toedienen van vocht
- zorgen dat cellen voldoende O2 krijgen -> extra O2 toedienen aan de zorgvrager
Wat is de behandeling bij een niet-hemorragische shock?
vochtverlies compenseren door intraveneus vocht toe te dienen. Ook hier zal men de zorgvrager voorzien van extra O2
Wat is de oorzaak van cardiogene shock?
- oorzaak bij het hart
- hartspier werkt onvoldoende -> bloed onvoldoende rondgepompt worden naar de organen => cardiaal falen
Wat zijn de mogelijke oorzaken van het falen van de hartspierpomp bij shock?
- acuut myocardinfarct;
- hartritmestoornissen;
- beschadiging van de hartklep;
- myocarditis;
- cardiomyopathie.
Wat zijn de meest voorkomende symptomen bij cardiogene shock?
- bleke, grauwe huidskleur;
- verminderd bewustzijn;
- hypotensie -> onvoldoende bloed in aorta (daling cardiac output)
- angst;
- zweten;
- zwak en onregelmatig hartritme;
- tachypnoe en oppervlakkige ademhaling;
- cyanose
Waaruit bestaat de behandeling bij cardiogene shock?
-> sterk afhankelijk van oorzaak
- zv zo snel mogelijk stabiliseren -> focus op O2 toedienen, ondersteunen hartpompfunctie door toedienen medicatie zoals dobutamine
- Wnr zv voldoende stabiel -> naar behandelkamer voor behandeling oorzaak
Wat is obstructieve shock?
bloeddoorstroming gestopt door een obstructie -> belemmering van circulatie -> deel bloedsomloop afgesloten -> ongelijke verdeling bloedvolume: op ene plaats ophopen, andere plaats tekort
Wat zijn de gevolgen van een obstructie van de cardiale uitstroom bij obstructieve shock?
- longembool vast in één van de grote bloedvaten: trombus meestal gevormd in onderste ledematen -> via bloedvatenstelsel meegevoerd naar longen;
- harttamponnade: teveel bloed in pericard -> druk op bloedvaten -> bloed niet weggepompt;
- spanningspneumothorax: opstapeling van lucht in pleuraholte -> druk op grote bloedvaten zoals vena cava -> obstructie -> hart krijgt geen bloed
Wat zijn de symptomen van obstructieve shock?
-> afhankelijk van oorzaak
* dyspnoe;
* hypotensie (door onvoldoende cardiac output);
* tachycardie;
* verminderd bewustzijn;
* cyanose
Waaruit bestaat de behandeling van obstructieve shock?
-> focus op stabiliseren en ondersteunen van parameters + wegnemen oorzaak -> variiert naargelang oorzaak
Wat gebeurd er bij distributieve shock?
- bloedvaten gaan ergens in het lichaam wijder open staan => vasodilatatie -> groter vaatvolume voor zelfde hoeveelheid bloed + herverdeling bloed
- bepaalde organen onvoldoende bevloeid + te weinig O2
Welke types distributieve shock zijn er?
- septische shock
- anafylactische shock
- neurogene shock
Wat gebeurd er bij septische shock?
- wnr sepsis -> kan leiden tot septische shock
- immuunsysteem in actie -> produceert cytokine -> vasodilatatie bloedvaten -> bloeddruk daalt -> verminderde weefselperfusie en anoxie
- hart compenseert: sneller kloppen -> wnr te lang duurt -> vermoeid hart -> minder bloed naar organen
Wat zijn de vroegtijdige symptomen bij septische shock?
o verwardheid;
o koude rillingen;
o koorts;
o tachycardie
o verhoogde ademhalingsfrequentie
Wat zijn de laattijdige symptomen bij septische shock?
o hypotensie;
o verminderd bewustzijn;
o koud en klamme huid;
o verminderde urineproductie
Waaruit bestaat de behandeling bij septische shock?
- O2 toedienen
- oorzaak zoeken: hemoculturen + urinekweek, eventueel kathetertipkweek bij CV katheter) -> gerichte AB starten
- voor resultaten bekend => breedspectrum AB
- Acute hypotensie -> IV vocht + bloeddruk verhogende medicatie
Hoe ontstaat een anafylactische shock?
-> ernstige allergische reactie aan de oorzaak
- Na blootstelling aan allergenen waarop zv reageert -> histamine vrijkomen -> vasodilatatie
Wat zijn de symptomen van anafylactische shock?
- hypotensie;
- tachycardie;
- gezwollen tong;
- stridor (door glottisoedeem);
- glotttisoedeem (kan leiden tot verstikking);
- dyspnoe;
- rode warme huid (vasodilatatie bloedvaten);
- nausea;
- duizeligheid
Waaruit bestaat de behandeling bij anafylactische shock?
- Antihistaminicum: zo vlug mogelijk de histaminevrijzetting te stoppen;
- Adrenaline: vasoconstrictie van de bloedvaten en bronchodilatatie
Wat is een epipen?
- personen met gekende ernstige allergie hebben dit vaak bij
- pen gevuld met een bepaalde dosis adrenaline
- snelle reactie bij allergische reactie
Wat is neurogene shock?
- Bij personen met een dwarslaesie -> kan defect optreden van zenuwgeleiding naar de bloedvaten
- mechanisme om bloedvaten te laten samentrekken verstoort -> vasodilatatie
Wat zijn de symptomen van neurogene shock?
- hypotensie;
- bradycardie: door onderbreking van de zenuwgeleiding naar de bloedvaten;
- rode en warme huid door vasodilatatie van de bloedvaten.
Waaruit bestaat de behandeling bij neurogene shock?
- toedienen O2 en vocht
- met medicatie: vasopressoren -> mechanisme om bloedvaten te laten samentrekken overnemen
- vasodilatatie zorgt dat zv sneller afkoelt
