Deel 1 Hoofdstuk 1

Question 1

Waarvoor staat ADME-PROCESSEN?

Answer 1

• absorptie,
• distributie,
• metabolisme
• excretie

Question 2

Waardoor word absorptie van medicatie beïnvloed?

Answer 2

• toedieningsplaats
• toedieningsvorm
• opnamecapaciteit van de betrokken lichaamsdelen
• andere factoren

Question 3

Welke categorieën op vlak van de toedieningsplaats zijn er?

Answer 3

• lokale toediening;
• enterale toediening;
• parenterale toediening

Question 4

Wat is lokale toediening?

Answer 4

geneesmiddel rechtstreeks aangebracht op de plaats waar
het probleem zich voordoet

Question 5

Wat zijn de voordelen van lokale toediening?

Answer 5

• werkt enkel in waar nodig
• maar kleine hoeveelheid nodig
• kans op bijwerkingen is kleiner

Question 6

Welke vormen van lokale toediening zijn er?

Answer 6

• cutaan
• inhalatie
• klysma
• oog, oor en neusdruppels
• vaginaal
• …

Question 7

Wat is enterale toediening?

Answer 7

het geneesmiddel wordt vanuit het maag-darmkanaal opgenomen in bloedbaan

Question 8

Wat zijn de drie vormen van enterale toediening?

Answer 8

• oraal
• maagsonde of duodenale sonde
• rectaal

Question 9

Wat is parenterale toediening?

Answer 9

het geneesmiddel wordt rechtstreeks ingebracht in het
lichaam door middel van een injectie (infuus/ inspuiting)

Question 10

Welke vormen van parenterale toediening mogen worden uitgevoerd door een
verpleegkundige?

Answer 10

• subcutaan
• intramusculair
• intraveneus

Question 11

Welke vormen van parenterale toediening worden voorgeschreven en uitgevoerd door een arts?

Answer 11

• intra-cardiaal
• intrathecaal (ruggenmergvocht)
• intra-articulair (gewricht)
• intraossaal (beenmerg)
• intra-arterieel

Question 12

Waarop heeft de opnamecapaciteit
van het betrokken lichaamsdeel invloed?

Answer 12

• de hoeveelheid van opname (bv groot darmopp. snelle opname)
• de snelheid van opname
  (zuurtegraad maag zet geneesmiddel om)

Question 13

Wat is Distributie?

Answer 13

Proces waarbij geneesmiddel verspreid wordt via bloed naar verschillende lichaamsweefsels.

Question 14

Welke factoren beïnvloeden de efficiëntie de distributie?

Answer 14

• gewicht van de zv
  
  • groot lichaamsvolume -> meer medicatie nodig
  • overgewicht -> opslag medicatie in vetweefsel -> medicatie blijft langer in lichaam
• leeftijd zv -> opname geneesmiddel in vetweefsel

Question 15

Wat is metabolisme?

Answer 15

= biotransformatie: proces dat zorgt dat het actieve
bestanddeel uit geneesmiddel gemakkelijker kan worden opgenomen

Question 16

Welke weg legt medicatie af in het lichaam bij orale toediening?

Answer 16

Mond - oesophagus - maag - duodenum en jejunum -> opname via poortaderstelsel: eerst lever passeren dan pas opname door darmen –> first pass effect

Question 17

Hoe werkt het first-pass-effect?

Answer 17

lever: metaboliseerd deel geneesmiddel na eerste passage m.b.v. het P450 enzym die geneesmiddelen afbreken voor ze in het bloed komen
dit bepaald hoeveel medicatie in de bloedbaan terecht komt = biologische beschikbaarheid

Question 18

Wat zijn pro-drugs?

Answer 18

= inactieve farmaca
- geneesmiddelen die pas werkzaam worden nadat lever ze heeft gemetaboliseerd

Question 19

Welke invloed kan de leeftijd hebben op de metabolisatie van geneesmiddelen?

Answer 19

• Ouderen: stofwisseling neemt af -> metabolisatie trager -> dosis verlagen
• Pasgeborene - 9w: moeite met biotransformatie -> minder geneesmiddel nodig
• 2-12j: snellere metabolisatie –> in verhouding meer geneesmiddel nodig

Question 20

Wat is excretie?

Answer 20

proces waarbij een al dan niet chemisch gemetaboliseerd geneesmiddel uit lichaam wordt verwijderd

Question 21

Hoe helpt de lever bij de excretie?

Answer 21

Bij metabolisatie voegt lever suikermolecule toe aan medicatie –> makkelijker te verwijderen door nieren

Question 22

Welke factoren hebben een invloed op e excretie?

Answer 22

• wateroplosbaarheid van geneesmiddel
• pH van urine
• doorbloeding & toestand nieren
  
  • pathologien die nieren beinvloeden
  • leeftijd zv

Question 23

Welke factoren hebben invloed op de ADME-processen?

Answer 23

• geslacht;
• leeftijd;
• ras;
• gewicht;
• gestoorde nier-/ leverfunctie;
• andere medicatie

Question 24

Welke factoren zijn belangrijk als je dosis of doseringsfrequentie aan moet passen?

Answer 24

• therapeutische breedte van geneesmiddel
• eliminatiesnelheid van het geneesmiddel

Question 25

Wat is de minimale effectieve concentratie (MEC)?

Answer 25

laagste concentratie van het
geneesmiddel waarbij een gewenst therapeutisch effect bereikt wordt

Question 26

Wat is de maximaal toelaatbare concentratie (MTC)?

Answer 26

hoogste concentratie van het
geneesmiddel die verdragen kan worden, voordat het toxisch wordt

Question 27

Wat is n de therapeutische breedte of therapeutisch-toxische marge (TT)?

Answer 27

Tussen MEC en MTC

Question 28

Welke geneesmiddelen hebben een nauwe therapeutische waarde?

Answer 28

• alle vitamine k-antagonisten
• Lithium
• Colchicine

Question 29

Wat is de ‘no switch’ categorie?

Answer 29

overschakelen van ene specialiteit naar andere niet aanbevolen –> bij medicatie met nauwe therapeutische waarde

Question 30

Wat is de eliminatiesnelheid?

Answer 30

tijd die een geneesmiddel nodig heeft om geëlimineerd te
worden

Question 31

Wat is de halfwaardetijd?

Answer 31

de tijd die het lichaam nodig heeft om de helft van de ingenomen hoeveelheid
medicatie af te breken

Question 32

Wat zijn de aandachtspunten bij het toedienen van medicatie?

Answer 32

• zv informeren
  
  • dosering, doseringsfrequentie
  • het moment van inname
• geïrriteerd maagdarmkanaal -> aandacht voor absorptie
• zv observeren
• extra aandacht bij nauwe therapeutische waarde, korte halfwaardetijd