Dag 6: Neurofilosofie Flashcards
Reductionisme
Verklaart de mens volledig uit één enkel wetenschappelijk model (natuurkundig, biologisch, economisch) > gaat meer uit van betawetenschap
Holisme
Visie die de mens beschouwt als een niet te reduceren geheel, waardoor er in beginsel meerdere vakgebieden of disciplines nodig zijn om de mens te verklaren > naast wetenschappelijke disciplines ook kunst en cultuur
Emergentie
De mens is voortgekomen uit zijn bouwstenen (atomen, genen, zenuwcellen), maar kan niet volledig uit deze bouwstenen verklaard worden (emergentie van andere factoren)
Reducionistische visie op depressie
Depressie is te reduceren tot onze genetische aanleg/de biochemie in het lichaam/hersenactiviteit in het brein.
Kritiek op reductionistische visie op depressie
-Waarom is de ene reductie beter dan de andere (waarom is wetenschappelijke benadering beter dan persoonlijk of biologisch of sociologisch > alle verklaringen komen neer op zelfde model)
-Depressie kent meerdere vormen, is dit allemaal te verklaren via hetzelfde proces?
Reductionisme gaat vaak gepaard met determinisme en individualisme. Leg dit uit met het depressie voorbeeld.
Determinisme: ligt de ontwikkeling van depressie helemaal vast? (determinisme, geen vrije wil, automatische reacties door het brein)
Individualisme: is depressie iets individueels (maar: gedrag ontstaat toch ook door interactie met andere mensen?)
Holisme en depressie
Mens is een complex geheel, op verschillende manieren te bestuderen: verschillende wetenschappelijke disciplines en vragen zijn nodig om de mens te begrijpen, naast wetenschap ook kunst, ervaring, cultuur, religie
Holisme gaat vaak gepaard met emergentie. Leg dit uit.
Complexe systemen als de mens, de samenleving, of de natuur bezitten eigenschappen die niet zijn bepaald in het DNA: we zijn gebouwd uit bouwstenen maar ons gedrag en wie we zijn komt niet 1 op 1 overeen met die bouwstenen.
Wat tegen wie in de kijk op de mens
Reductionisme stelt de wat vraag: wat voor machine is de mens en hoe moet die gerepareerd worden bij depressie.
Holisme stelt de wie vraag: wie is de depressieve mens, wat is zijn/haar geschiedenis, ervaring, cultuur, milieu ?
Depressie als ziekte of als zieke
Reductionisme: depressie is een ziekte die je wilt verklaren (biologisch), holisme: nadruk op de persoon, de zieke en zijn/haar andere factoren
Sluiten de twee perspectieven op de mens elkaar uit?
Nee: er is een mengeling tussen reductionisme en holisme mogelijk
Dick Swaab over het brein
Alles wat we doen en wat we denken gebeurt door onze hersenen. Wij zijn onze hersenen.
Swaab over depressie
Verstoorde hersenontwikkeling kan niet worden weggenomen door therapieën. Depressie is een vroege ontwikkelingsstoornis, met oorzaak de verstoorde hersenontwikkeling.
> Deterministisch: dat staat vast, en individualistisch: vanuit 1 persoon de oorzaak.
Kritiek op determinisme bij depressie
-Waarom neemt het aantal depressies dan toe, zou het niet constan horen te blijven?
-Zijn er ook andere invloeden als stress of een verwachtingspatroon betrokken of druk door geldtekort of ongevalen?
> Misschien door ontwikkeling van betere therapieën komen er meer diagnoses (tegenargument)
Swaab is een …
reductionist
Trudy Dehue over depressie
De oorzaak ligt bij de maatschappij: die houdt de mensen voor dat succes (het nieuwe geluk) een keuze is > de neoliberale samenleving zet de mensen met zichzelf aan het werk.
> emergentie van depressie uit de neoliberale maatschappij > door hoge verwachtingen vallen er mensen buiten de boot en deze zijn vatbaar voor depressie.
Dirk de Wachter over depressie
Diagnose van depressie is de vervreemding: we dreigen met onze zelfontplooiing en ons individualisme door te schieten in een te autonoom op zichzelf levend mens. Er ontstaat een samenleving waarin pech en verdriet geen plek hebben.
> Oplossing: verbinding: maatschappelijke herwaardering.
Trudy Dehue en Dirk de Wachter zijn …
Holisten
Hoofdgestuurd lichaamsbeeld (Neurowetenschappelijk)
-Brein is de centrale commandeur
-Hiërarchische verdeling: brein bovenaan, rest lichaam ondergeschikt
-Swaab, Hippocrates
-Alle beweging, nadenken en waarneming gelokaliseerd in het brein.
Nadruk op cognitieve functies
Onderbelicht blijven functies als samenwerking, gevoel, en beweging
Het hoofdgestuurd lichaamsbeeld hanteert het vuurtorenmodel. Leg deze uit.
Belangrijkste zintuigen zitten in het hoofd, en de rest van het lichaam dient als ondersteuning.
Het lichaam als ding (neurowetenschappelijk) (tegen persoon)
-Lichaam wordt in de wetenschap tot object gemaakt (anatomische atlas)
-Lichaam wordt in kaart gebracht door anatomische atlas, rontgenfoto, hersenscan > kwantificatie lichaam
-Lichaam wordt vergeleken met universele maatstaven.
Lichaam als persoon (tegen ding)
-Lichaam is wie ik ben: ik ken anderen vanwege: bewegingen, gebaren, aanrakingen
-Nadruk op persoonlijke ervaring, waarneming en beleving: pijn, vreugde, stress
-Lichaam is bijzonder, particulier en intiem: uniek
Het zelfstandige lichaam (tegen relationeel)
-Lichaam functoneert zelfstandig
-Lichaam is een ingewikkelde machine omhuld door de huid
-Relatie met de buitenwereld is secundair
Het relationele lichaam (tegen zelfstandig)
-Lichaam als netwerk: complexe en dynamische relatienetwerken: niet isoleerbaar.
-Lichaam als adaptie: evolutietheorie leert dat lichaam zich heeft ontwikkeld door adaptie aan de omgeving
-Lichaam als dialoog: filosofie: onlosmakelijke verbondenheid tussen mens en wereld.
Plato en Descartes over het brein
Plato: wij zijn ons brein en de rest van lichaam is ondersteuning
Descartes: alle bewegingen zijn gevormd vanuit reflex: gebeurt automatisch in het brein dus is de mens het brein.
Dawkins
Evolutiebioloog en atheïst: de preservatie van de genen is het ultieme rationele in ons bestaan: wij zijn onze genen en genetisch materiaal is rechtvaardiging voor ons gedrag
Wat maakt Dawkins biologisch reductionistisch?
De mens wordt verklaard vanaf 1 niveau (gereduceerd): de genen
Harari: biologisch reductionisme over geluk
: geluk wordt bepaald door biochemie, en niet door economische, sociale of politieke situatie: alleen het eigen lichaam is wat mensen ongelukkig maakt: neurotransmitters en biochemie zijn de aanzet tot geluk.
Kritiek op Dawkins en Harari
Dawkins: gaan de genen ook op voor al het gedrag op andere niveau’s?
Harari: Alles gaat gepaard met biochemie: maar bepaalt biochemie ook alles qua gevoelens of spelen andere processen nog een rol?
Gezondheid volgens de WHO
Volledig, geestelijk en sociaal welbevinden en niet alleen het ontbreken van ziekte of gebrek
> holsitisch, idealisme
Machteld Huber over positieve gezondheid
Het vermogen om je aan te passen en je eigen regie te voeren in het licht van de uitdagingen van het leven
Religie gaat uit van een …. mensbeeld
Holistisch: de wetenschap kan niet het hele universum begrijpen door studie naar atomen, fysieke processen of een enkel niveau. > meerdere perspectieve nodig.
Socrates
Vragen stellen over het bestaan en daaruit wijsheid halen: grondlegger van de filosofie. er bestaan onbewuste diepgewortelde ideeën waar we ons niet bewust van zijn: doorvragen met waarom en hoe > tot ‘weet ik niet’.
Determinisme over keuzevrijheid
De opvoeding en gebeurtenissen zorgen ervoor dat de keuze die je maakt al vast staat voordat je beslist > geen keuzevrijheid.
Geloof in de vrije wil maar ook in determinisme
Compatibilisme: zelfs als er niks anders is, is er een keuze voor wel of niet doen
