Dag 3: Eigenwaarde van mensen

Question 1

Noem de morele pijnpunten van het Tuskagee experiment (verloop syfilis zonder behandeling)

Answer 1

-Deelname was geen vrije keuze: arme deelnemers en vergoeding, begrafenisverzekering, eten etc.
-Mensen wisten niet dat ze een proefpersoon waren (gratis behandeling bleek een onderzoek zonder syfilis behandeling ondanks er penicilline beschikbaar was)
-Deelnemers waren besmettelijk (gevaar voor omgeving)
-Doel van het onderzoek is dubieus
-40 jaar durend experiment
-Adequate behandeling werd niet toegediend toen deze bekend was

Question 2

Code van Neurenberg 1947

Answer 2

Voorwaarde voor verantwoordelijke experimenten met mensen: vrijwilligheid van de proefpersonen.

Question 3

Code van Helsinki 1964/75

Answer 3

-Verantwoordelijkheid van de arts: goed doen, niet schaden, autonomie behouden, rechtvaardigheid.

Question 4

Typen experimenten (volgens Code van Helsinki)

Answer 4

-Experiment om kennis te vergaren
-Therapeutisch doel: dan wordt de mens niet louter experimenteel gebruikt (als middel)

Question 5

Intrinsieke waarden van de mens

Answer 5

-Gezondheid
-Welzijn
-Fysieke integriteit
-Psychische integriteit

Question 6

Fysieke integriteit

Answer 6

Geheelheid en gaafheid van het lichaam

Question 7

Psychische integriteit

Answer 7

De persoon kunnen zijn en het gedrag kunnen vertonen wat we zelf willen (niet alleen goedkeuring volstaat: soms kan de persoon de gevolgen niet overzien > privacy of traumatische ervaringen)

Question 8

Belangrijke noties met betrekking op de eigenwaarden van mensen

Answer 8

-Zelfbeschikkingsrecht
-Autonomie
-Privacy

Question 9

Welke vereiste is er nodig om met de psychische integriteit van mensen te behouden voorafgaand aan een onderzoek?

Answer 9

Informed consent: toestemming van de patiënt voor onderzoek of behandeling nádat er door informatie vanuit de arts duidelijk is geworden wat de aard en de consequenties van het onderzoek of de behandeling is waaran hij zich onderwerpt

Question 10

Kritiek op informed consent, en waarom is het toch belangrijk?

Answer 10

Kritiek
-Veronderstelt een rationeel handelend persoon
-Is er voldoende relevante informatie
-Is er een autonome beslissing mogelijk (niet biased)
Maar: infomed consent is wel behulpzaam

Question 11

Hoe wordt de mens beschermd voor onderzoeken in de Grondwet?

Answer 11

Lichamelijke integriteit en bescherming van de persoonlijke levenssfeer is verankerd in de Grondwet

Question 12

Ethische commissie

Answer 12

Beoordeelt onderzoeksvoorstellen en geeft hulp aan de onderzoekers: al het onderzoek met mensen of menselijk materiaal moet eerst geodkeuring krijgen van een ethische commissie

Question 13

Hoe heet de landelijke medisch ethische commissie? En waar gaan die over?

Answer 13

De Centrale Commissie voor Medisch wetenschappelijk Onderzoek (CCMO)
> Beslist over nieuwe ontwikkelingen waar nog maar weinig deskundigheid is (gentherapie)
> niet-therapeutische onderzoek met wilsonbekwamen.

Question 14

Intellingsgebonden (lokale) medisch ethische commissies

Answer 14

Medisch ethicsche toetsingscommissies (MECs)
> Assisteren van onderzoekers bij een morele afweging

Question 15

Een goed opgezet experiment met mensen: checklist

Answer 15

-Opgezet volgens wetenschappelijke maatstaven
-Kan niet anders dan met mensen
-Het voordeel weegt af tegen het risico voor de proefpersonen
-Informed consent
-Minimaliseren van risico voor proefpersonen
-Tussentijds op de hoogte houden
-Terugtrekking mogelijk zonder opgaaf van redenen
-Vergoeding en verzekering
Getoetst door en positief advies van ethishe commissie

Question 16

Wilsbekwamen voor onderzoek

Answer 16

Ja, mits, onderzoek goed is goedgekeurd

Question 17

(Tijdelijk) wilsonbekwamen bij onderzoek

Answer 17

Nee, tenzij,
-Risico’s relatief verwaarloosbaar zijn, de wilsonbekwamen direct profijt heeft en er een vergunning is.
- Bij verzet: NEE

Question 18

Wat geldt er voor lichaamsmateriaal wat nu niet meer uitmaakt van menselijk lichaam?

Answer 18

Informed consent (volgens Code Goed Gebruik)

Question 19

Verboden experimenten met mensen (lijst)

Answer 19

-Mensen klonen
-Hybriden maken
-Implanteren van menselijk embryo in dier of andersom
-Genetische modificaties in kiembaan
-Onderzoek met embryo’s >14 dgn
-Speciaal kweken van menselijke embryo’s voor onderzoek

Question 20

Hoe zouden morele afwegingen kunnen veranderen?

Answer 20

Door nieuwe bevindeingen of een veranderende definitie van intrinsiek waardevol.

Question 21

Nu mogen voor onderzoek alleen restembryo’s van ivf worden gebruikt indien toestemming van de ouders en de ethische commissie voor het onderzoek: maar de wet dreigt te veranderen (kweken legaal, 14 dgn regel weg), welke redenen?

Answer 21

-Er komen minder restembryo’s beschikbaar door betere ivf technieken
-Restembryo’s zijn tot 3 dagen oud wanneer ze beschikbaar worden voor onderzoek, en onderzoekers willen ook onderzoek doen naar embryo in de eerste 3 dagen na bevruchting
-Er zijn aanwijzingen dat embryo’s langer dan 14 dagen kunnen blijven leven in het lab (14 dagen regel weg)

Question 22

Verruiming Embryowet 2020

Answer 22

Bepalen geslacht, en gebruik emryo’s voor verbetering van feriliteitszorg.

Question 23

Morele status van de mens: 0-14 dagen

Answer 23

Blastocyst: nog niet ingenesteld in baarmoeder, nauwelijks morele waarde voor de Wet, onderzoek is legaal.

Question 24

2-12 weken

Answer 24

Embryo: organogenese en na 12 weken is de neurale buis gesloten, aanleg basis van zenuwstelsel > voelen pijn.
-Abortus kan tot 12 weken, anders moeten zwaarwegende redenen meetellen (morele grens)

Question 25

12-24 weken

Answer 25

Foetus: Na de 24 weken is de foetus levensvatbaar, in morele zin van belang, want artsen kunnen dan levensreddend ingrijpen.

Question 26

24-40 weken

Answer 26

Levensvatbare foetus

Question 27

Pasgeborene (morele waarde volgens wet)

Answer 27

Bescherming omwille van zichzelf, helemaal los van de moeder

Question 28

Minderjarige

Answer 28

Kind mag zelf veel beslissen, maar nog niet alles mag, nog niet 100% verantwoordelijk

Question 29

Tijdelijk wilsonbekwame

Answer 29

Door bv een coma

Question 30

Wilsbekwame

Answer 30

Vanaf 18 of soms 21 jaar oud. (biologische grenzen kunnen ook morele grenzen zijn)

Question 31

Visies op beschermwaardigheid van embryo’s

Answer 31

-Embryo = mens = volledig beschermingswaardig
-Embryo = potentiële mens
>Volledig beschermingswaardig: enige verschil tussen geboren en ongeboren is tijd
>Onvolledig beschermingswaardig: principieel verschil tussen embryo en mens
-Leven kent gradaties: morele status is een gradueel vermogen wat langzaam groter wordt
-Alleen personen genieten beschermingswaadigheid

Question 32

Kritiek op: alleen personen genieten beschermingswaardigheid

Answer 32

-Wanneer is iemand een persoon?
-Heeft deze een vaststaande persoonlijkheid

Question 33

Pluriformiteit van normen en waarden in de samenleving

Answer 33

Er is geen plek waar de normen en waarden getoetst kunnen worden

Question 34

Millgram experiment

Answer 34

Teacher en learner (mr Wallace), hoever gaat de Teacher met schokken geven aan de hand van de commando’s van de onderzoeker (maar: nep, setup)

Question 35

Commando’s van de onderzoeker bij Millgram Experiment

Answer 35

-Gaat u maar verder
-Het is noodzakelijk dat u verder gaat
-Het is absoluut essentieel dat u verdergaat
-U hebt geen keuze, u moet verder gaan

Question 36

Wat laat het Millgram Experiment zien over mensen (als Teacher)

Answer 36

Een mens kan in principe van goede wil zijn maar door de druk toch verkeerde dingen doen (onderzoek was naar aanleiding van duitsers in WOII)

Question 37

Kritiek op Millgram Experiment: waarom zou het nu niet meer mogen?

Answer 37

-Aantasten psychische integriteit: er waren mensen die zichzelf als slecht gingen zien. (eigenwaarde geschaad)

Question 38

Rationalisatie (voorbeeld: Millgram Experiment)

Answer 38

Het ompraten dat de handeling goed is (de schokken zullen wel meevallen; ik weet niet hoe de machine werkt)

Question 39

Welke factor speelt een grote rol bij de bepaling van waarden?

Answer 39

Verschillen per cultuur

Question 40

Uitzondering vervroegde wilsbekwaamheid

Answer 40

Chronisch zieke kinderen onder de 18 worden voor sommige zaken ook al wilsbekwaam geacht.

Question 41

Pro-life argumenten tegen de Embryowetverruiming: leven, ook onbeschermd leven, dient beschermd te worden

Answer 41

-Leven is beschermingswaardig
-Inbreken van natuurlijke processen is niet goed
-Hybris argument: hoogmoed komt voor de val

Question 42

Patiëntenvereniging argument voor verruimen embryowet

Answer 42

Als je 1 patiënt al beter kunt maken, is het wetenschappelijk onderzoek het waard

Question 43

Argument onderzoekers voor de embryowet

Answer 43

Kennis is een intrinsieke waarde die niet geschaad mag worden

Question 44

Argument bedrijven voor de verruiming van de embryowet

Answer 44

er is met het onderzoek een geldstroom te maken waarmee ander belangrijk onderzoek gefinancieerd kan worden (consequentialistisch, gevolgen zijn goed)