College 4 - Abelardus Logica

Question 1

Maak duidelijk in hoeverre Abelardus’ kritiek op de opvatting van Willem van Champeaux gebruik maakt van de Boom van Porphyrius.

Answer 1

Willem zegt dat universalia de materiële essentie is die gedeeld wordt tussen individuen. Individuen verschillen alleen qua accidentele eigenschappen van de Vorm.

Abelardus laat aan de hand van de boom van Porphyrius zien dat als dingen uit universalia gemaakt zijn ze tegenstrijdigheden zouden bevatten. Als zowel een redelijk mens als een onredelijk dier gemaakt kan worden uit dezelfde essentie, zouden ze beide de ingrediënten daarvoor moeten bezitten. Dit is in strijd met de natuurwetenschap.

Question 2

Abelardus stelt dat universaliteit aan woorden (de taal) toekomt en niet aan dingen (de werkelijkheid buiten de taal). Abelardus komt tot de conclusie: ‘Therefore universals seem to be totally divorced from signification.’ Neemt Abelardus deze conclusie zelf ook over?

Answer 2

Boëthius vraagt zich af wat voor beeld je in je geest vormt als je een algemeenheid hoort zoals bijvoorbeeld ‘mens’:
- Het beeld dat je vormt is heel vaag, het correspondeert met niets in de werkelijkheid.
- Die universele term is niet geplakt op een werkelijk bestaand iets.
Daarom zegt hij dat universalia betekenisloze woorden zijn.

Abelardus is daar niet mee eens, want in de volgende zin zegt hij “but this is not the case”.

Question 3

Abelardus geeft antwoord op de vraag wat de ‘common cause’ is van universele (algemene) woorden, m.a.w. zijn antwoord op de vraag waarom we eigenlijk algemene woorden gebruiken. Cruciaal is de notie ‘toestand’ (status). Probeer uit te leggen welke rol dit begrip ‘toestand’ speelt in Abelardus’ opvatting. Probeer m.n. duidelijk te maken wat voor entiteit ‘toestanden’ eigenlijk zijn.

Answer 3

1. ) Universalia staan voor of verwijzen (suppositio) naar individuen of dingen zonder er één specifiek aan te wijzen.
2. ) Universalia benoemen de ‘common cause’ van individuen/dingen –> de toestand waarin ze verkeren (bijvoorbeeld het ‘mens zijn’).

‘mens’ is niet hetzelfde als ‘het feit mens te zijn’

3.) Universalia construeren (significatio) een bepaald gemeenschappelijk idee (betekenis)

Abelardus probeert duidelijk te maken dat de werkelijkheid rijker is dan alleen de uitsluiting ding=bestaat en niet-ding=bestaat-niet. Daartussen zit nog een 3de mogelijkheid, namelijk: toestand/status/het feit … te zijn –> is geen ding maar bestaat wel.

Net als kleuren / euro’s en zwaartepunten wel bestaan maar geen dingen zijn.

Question 4

Abelardus legt uit hoe algemene concepten (bijv. het concept ‘human being’) gevormd worden. Probeer (de cruciale onderdelen van) zijn theorie in uw je eigen woorden samen te vatten.

Answer 4

Waarneming is lichamelijk:
Wanneer je een voorwerp of mens ziet, komt informatie over de lichamelijke eigenschappen van dat ding bij ons binnen via de zintuigen (lichamelijke instrumenten)

Conceptvorming is mentaal:
De bovenstaande info wordt verwerkt en er wordt een mentaal idee gevormd. Deze vorm blijft bestaan, ook al zal dat ding wat waargenomen was kapot gaan. Het is dus een bedacht iets / creatie van de ziel zelf.

Dit kan op 2 niveau’s:

• een representatie van een ding (plaatje/snapshot)
• of een idee (hoeft niet hetzelfde eruit te zien als waar het door geïnspireerd is)

Conceptvorming van algemeenheden (universalia):
Je fabriceert een algeheel idee van meerdere ‘plaatjes’, een abstracte gelijkenis die van toepassing kan zijn op alle concrete dingen in die klasse.