Cluster 4: Plasticiteit of hersenontwikkeling

Question 1

Plasticiteit

Answer 1

Verandering van structuur, functie en organisatie van neuronen of zenuwcellen als gevolg van nieuwe ervaringen.

Question 2

Ervarings onafhankelijk

Answer 2

Bepaald door eigen lijf, volgens genetisch programma. Zonder invloed van buitenaf. Altijd in bepaalde volgorde.

Question 3

Ervaringsverwacht

Answer 3

Bepaald door combi genen en omgeving. Kritische periode van belang.

Question 4

Ervaringsafhankelijk

Answer 4

Afhankelijk van wat een individueel mens doet. Maakt hersenen verschillend.

Question 5

Functionele plasticiteit

Answer 5

Verandering in werking van het brein. Gebieden kunnen functioneel verbonden zijn, (in)actief bij bepaalde taak.
- Activatie stijging
- Activatie daling
- Herverdeling
- Reorganisatie

Question 6

Structurele plasticiteit

Answer 6

Verandering in fysieke structuur van het brein (grootte, vorm, densiteit, connectiviteit grijze/witte stof, ventrikels).
- Grijze stof
- Witte stof (is nog niet volledig ontwikkeld bij adolescenten, belangrijk bij EF)

Question 7

Kritieke periode

Answer 7

Strikt tijdsvenster van verhoogde sensitiviteit voor exogene stimuli die noodzakelijk zijn voor normale ontwikkeling en die permanent competenties veranderen.

Bijv. Ontwikkeling zicht tussen 8 maanden en 3 jaar, moedereend experiment.

Abrupt begin en eind en daarna niet meer te fixen.

Question 8

Sensitieve periode

Answer 8

Graduele fase waarin individu meest gevoelig is voor specifieke omgevingsstimuli. Beste periode om iets te leren.

Bijv. Aanleren van (2e) taal

Vaardigheid kan alsnog worden aangeleerd, maar minder efficiënt.

Question 9

Belangrijk voor leren

Answer 9

“Neurons that fire together, wire together.”

Question 10

Plasticiteit en pathologie

Answer 10

Schade beperkt zich niet enkel tot locatie van de laesie. Ook netwerk waar corticale gebied toe behoort wordt aangedaan.
Je ziet vaak meer schade bij snelle ontwikkeling van schade (bv. beroerte), dan langzame schade (glioom) door minder tijd voor plasticiteit.
Bij trage evolutie zie je dat connectiviteit tussen andere modules versterkt wat voor compensatie kan zorgen en daardoor minder cognitieve problemen.

Question 11

Hiërarchisch proces van reorganisatie

Answer 11

Bij beginnende schade zie je nabijgelegen gebieden bijspringen. Wat steeds verder uitbreidt:
1. Blijvende functionaliteit in aangetast gebied -> weefsel functioneert nog.
2. Redistributie van gebieden rond aangetast gebied.
3. Betrokkenheid van veraf gelegen ipsilaterale gebieden of contralateraal (andere kant).

Question 12

Crossmodale plasticiteit

Answer 12

Hersengebied verandert in type informatie wat het verwerkt.

Question 13

Contralaterale plasticiteit

Answer 13

Hersenfunctie wordt overgenomen door gebied aan andere kant van hersenen.

Question 14

Neuroplasticiteit verhogen door

Answer 14

1. Rijke omgeving en multimodale stimulatie (VR training, muziek-gerelateerde therapie)
2. Hersenstimulatie (Activeren van bepaalde hersengebieden)
3. Farmacologische modulator van neurale plasticiteit (Amfetamines, levodopa)

Question 15

Plasticiteit over lifespan

Answer 15

• Levensbegin -> organisatie van onvolwassen brein.
• Volwassenheid -> iets nieuws leren of iets herinneren.
• Hersenschade -> compensatie verloren functies of maximaliseren overgebleven functies.

Question 16

Hersenonwikkeling

Answer 16

In de eerste jaren na je geboorte neemt de witte stof in grote hoeveelheden toe. Dit maakt het brein erg kwetsbaar. Aan de andere kant zorgt het voor veel plasticiteit.

Question 17

Stressoverdracht

Answer 17

1. Cortisol moeder
2. Bloedtoevoer foetus
3. 11HSD2 functie (enzym dat cortisol afbreekt)
4. Epigenetica

Question 18

Prematuriteit

Answer 18

Een kindje is prematuur bij < 37 weken. En extreem prematuur bij <32 weken.

Bij vroeggeboorte wordt de myelinisatie onderbroken ->
- algemene verkleining brein (witte en grijze stof)
- grotere effecten blootstelling aan meer stressoren in NICU
- hersenconnectiviteit is anders
- cerebellum is minder ontwikkeld

Question 19

Complicaties vroeggeboorte door

Answer 19

1. Blootstelling aan heftige prikkels (geluiden, pijn, medische handelingen).
2. Overprikkeling
3. Ziektes, complicaties
4. Minder contact door couveuse
5. Missen intra-uteriene stimulatie (bv hormonen moeder)

Question 20

Op latere leeftijd

Answer 20

1. Psychosociaal: ADHD/aandachts-/concentratieproblemen, ASS, gedragsproblemen.
2. Mentaal: cognitieve achterstand, taalproblemen, schoolproblemen.
3. Motorisch: Cerebrale parese, motorische achterstand.
4. Fysiek: groeiachterstand, <weerstand, visuele/gehoor problemen, luchtwegproblemen.

Question 21

Cerebrale parese

Answer 21

Een syndroom van aangeboren hersenschade. De oorzaak is meestal onbekend en het wordt vaak pas ontdekt bij de eerste problemen. Kan erg verschillen per persoon:
- Spastisch: veel spierspanning, opgetrokken, gespannen arm en hand.
- Dyskinesie: onvrijwillig bewegingen heen en weer bewegen.
- Ataxisch: slechte coördinatie.
- Mixed

(Risicofactoren: prematuriteit, complicaties geboorte, infectie moeder tijdens zwangerschap.)

Question 22

Gevolgen cerebrale parese

Answer 22

• Invalide en/of handicap (mentaal/fysiek)
• (Extreme) spierspanning (voeten/handen/benen, veel pijn)
• Problemen praten/slikken
• Vergroeiing gewrichten (door spierspanning)
• Problemen zien/horen
• Gedragsproblemen (overprikkeld, overvraagd, laag zelfbeeld)
• Epilepsie (hierdoor kan hersenschade toenemen)

Question 23

Autismespectrumstoornis (ASS)

Answer 23

A) Blijvende tekorten in de sociale communicatie en interactie.
B) Beperkte zich herhalende gedragspatronen, beperkte interesses en activiteiten.

<12 maanden:
- lacht niet
- geen oogcontact
- reageert niet als hij wordt aangesproken
- afwezigheid van gebrabbel
- geen sociale gebaren, zoals wijzen/zwaaien
- geen interesse in andere mensen

12-24 maanden:
- geen functioneel gebruik woorden
- gebruikt geen 2-woorden zinnen