C12 waarnemen Flashcards
sense
een systeem dat gegevens van buiten het zenuwstelsel vertaalt naar neurale activiteit
sensations
ruwe informatie van de zintuigen
perception
het proces waarbij mensen rauwe sensaties uit de omgeving halen en ze betekenis geven met behulp van kennis, ervaring en begrip van de wereld
accessory structures
structuren, zoals het buitenste deel van het oor, die een stimulus wijzigen
transduction
het proces van het omzetten van inkomende fysieke energie in neurale activiteit
neural receptors
kleine ontvangers die info oppikken en doorgeven
sensory adaptation
verminderde responsiviteit op een onveranderlijke stimulus
encoding
proces waarbij info wordt omgezet in een andere vorm zodat het makkelijk kan worden opgeslagen, verwerkt of verzonden
specific energy doctrine
het type sensatie dat je ervaart hangt af van welke zenuw wordt gestimuleerd
absolute threshold
de minimale hoeveelheid stimulusenergie die 50% van de tijd kan worden gedetecteerd
noise
het spontane willekeurige afvuren van zenuwcellen dat optreedt omdat het zenuwstelsel altijd actief is
response bias (response aritenon)
de interne regel die een persoon gebruikt om te beslissen af hij al dan niet een stimulus meldt
signal detection theory
een wiskundig model van wat iemands rapport van een bijna oude stimulus bepaalt
sensitivity
het vermogen om een stimulus te detecteren
weberis law
een wet die stelt dat het kleinste detecteerbare verschil in stimulusenergie (slechts merkbaar verschil) een constante fractie is van de intensiteit van de stimulus
just noticeable difference
het kleinste detecteerbare verschil in stimulusenergie. ook wel verschildrempel genoemd
wavelength
de afstand tussen pieken in een golf van licht of geluid
frequency
het aantal volledige golven, of cycli, dat een bepaald punt per tijdseenheid passeert
amplitude
de afstand tussen de piek en de basislijn van een golf
light intensity
een fysieke dimensie van lichtgolven die verwijst naar hoeveel energie het licht bevat en die onze ervaring van de helderheid ervan bepaalt
light wavelength
een fysieke dimensie van lichtgolven die verwijst naar hun lengte en die sensatie van verschillende kleuren produceert
cornea
de gebogen, transparante, beschermende laag waardoor lichtstralen het oog binnenkomen
pupil
een opening in het oog net achter het hoornvlies waar licht doorheen gaat
iris
het deel van het oog dat het zijn kleur geeft en de hoeveelheid licht aanpast die het binnenkomt
lens
het deel van het oog direct achter de pupil
retina
het oppervlak aan de achterkant van het oog waarop de lens lichtstralen richt
ocular accommodation
het vermogen van de lens om zijn vorm te veranderen en lichtstralen te buigen, zodat objecten scherp staan
photoreceptors
gespecialiseerde cellen in het netvlies die lichtenergie omzetten in neurale activiteit
rods
fotoreceptoren in het netvlies die zelfs bij dim licht zicht mogelijk maken, maar die kleuren niet kunnen onderschieden
cones
fotoreceptoren in het netvlies die minder lichtgevoelig zijn dan staafjes, maar die kleuren kunnen onderscheiden
dark adaptation
het toenemende vermogen om in het donker te zien naarmate de tijd verstrijkt
fovea
een gebied in het midden van het netvlies
optic nerve
een bundel vezels die visuele informatie naar de hersenen draagt
blind spot
het punt waarop de oogzenuw de oogbol verlaat
feature detectors
cellen in de hersenschors die reageren op een specifiek kenmerk van een object
hue
de essentiele kleur bepaald door de dominante golflengte van het licht
color saturation
de zuiverheid van een kleur
brightness
de totale intensiteit van de golflengten die licht oplichten
trichromatic theory
een theorie van kleurenzicht waarin staat dat informatie uit drie soorten visuele elementen worden gecombineerd om het gevoel van kleur te produceren
opponent-process theory
een theorie van kleurenvisie waarin staat dat de visuele elementen die gevoelig zijn voor kleur zijn gegroepeerd in rood-groen, blauw-geel en zwart-wit paren
sound
een repetitieve fluctuatie in de druk van een medium zoals lucht
loudness
een psychologische dimensie van geluid bepaald door de amplitude van een geluidsgolf
pitch
hoe hoog of laag een toon klinkt; toonhoogte hangt af van de frequentie van een geluidsgolf
timbre
de kwaliteit van een geluid dat het identificeert
pinna
het verfrommelde deel van het buiten oor dat geluidsgolven verzamelt
middle ear
het deel van het oor dat de hamer, het aambeeld en de stijgberem bevat, die geluid van het trommelvlies naar het ovale venster overbrengen
tympanic membrane
een strak uitgerekt membraan in het middenoor dat trillingen genereert die overeenkomen met de geluidsgolven die het raken
cochlea
een met vloeistof gevulde spiraalstructuur in het binnen oor waarin auditieve transductie plaatsvindt
basilar membrane
de vloer van het met vloeistof gevuld kanaal dat door het slakkenhuis loopt
acoustic nerve
de bundel axonen die berichten van de haarcellen van het slakkenhuis naar de hersenen draagt
place theory
een theorie van horen die stelt dat haarcellen op een bepaalde plaats op het basilaire membraan het meest reageren op een bepaalde frequentie van geluid
volley theory (frequency-matching)
een theorie van horen die stelt dat de vuursnelheid van een akoestische zenuw overeenkomt met de frequentie van een geluidsgolf.
olfactory perception (sense of smell)
de zintuig dat chemicalien detecteert die in de lucht aanwezig zijn. ook wel ol-factie genoemd
taste perception (gustatory)
het gevoel dat chemicalien in oplossing detecteert die in contact komen met receptoren in de mond.
olfactory bulb
een hersenstructuur die berichten ontvangt over geur
pheromones
chemicalien die door het ene wezen worden afgegeven en door het andere worden gedetecteerd, waardoor het gedrag of de fysiologie van de tweede wezen wordt gevormd
papillae
structuren in de mond waarop smaakpapillen zijn gegroepeerd
cutaneous senses (somatosensory systems)
zintuigen, waaronder aanraking, temperatuur , pijn en kinesthetische waarneming die door het hele lichaam worden verspreid
gate control theory of pain
een theorie suggereert de aanwezigheid van een “poort” in het ruggenmerg die de doorgang van pijnimpulsen naar de hersenen toestaat of blokkeert
analgesia
vermindering van het gevoel van pijn in de aanwezigheid van een normaal pijnlijke stimulus
proprioception
de zintuigelijke processen die ons vertellen over de locatie van onze lichaamsdelen en wat elk doet
kinesthetic perception
proprioceptieve zin die ons vertelt waar de delen van het lichaam zijn ten opzichte van elkaar
proprioceptors
neurale receptoren die informatie geven over beweging en lichaamspositie
sense of equilibrium (vestibular)
het proprioceptieve zintuig dat informatie geeft over de positie van het hoofd en zijn bewegingen
ground
het contourloze deel van het gezichtsveld; de achtergrond
figure
het deel van het gezichtsveld dat betekenis heeft
figure ground discrimination
het vermogen om visuele scene zo te organiseren dat deze betekenisvolle figuren bevat die zich tegen een minder relevante grond bevinden
depth perception
perceptie van afstand, waardoor we de wereld in drie dimensies kunnen ervaren
motion parallax
een dieptepunt waarbij een verschil in de schijnbare bewegingssnelheid van verschillende objecten informatie geeft over de relatieve afstand van die objecten
eye convergence
een diepteaanwijzing die ontstaat wanneer de ogen draaien om het beeld van een object op elk netvlies te projecteren
retinal disparity
een dieptecue gebaseerd op het verschil tussen de retinale beelden die door elk oog worden ontvangen
looming
een bewegingscue waarbij snelle uitbreiding in de grootte van een afbeelding de beschikbare ruimte op het netvlies vult
stroboscopic illusion
een illusie van bewegingen die ontstaat wanneer we iets andere beelden zien of licht verplaatsen lichten snel achter elkaar flitsen
perceptual constancy
de perceptie dat objecten dezelfde grootte, vorm, kleur en anderen eigenschappen behouden ondanks veranderingen in hun netvliesbeeld
top-down processing
aspecten van herkenning geleid door cognitieve processen op een hoger niveau en door psychologische factoren zoals verwachtingen
bottom-up processing
aspecten van herkenning die eerst afhankelijk zijn van informatie over stimulus die vanuit de sensorische systemen naar de hersenen komen
attention
het proces van het sturen en concentreren van bepaalde psychologische middel om perceptie, prestaties en mentale ervaring te verbeteren
een systeem dat gegevens van buiten het zenuwstelsel vertaalt naar neurale activiteit
sense
ruwe informatie van de zintuigen
sensations
het proces waarbij mensen rauwe sensaties uit de omgeving halen en ze betekenis geven met behulp van kennis, ervaring en begrip van de wereld
perception
structuren, zoals het buitenste deel van het oor, die een stimulus wijzigen
accessory structures
het proces van het omzetten van inkomende fysieke energie in neurale activiteit
transduction
cellen die gespecialiseerd zzijn om bepaalde soorten energie te decreteren en om te zetten in neurale activiteit
neural receptors
verminderde responsiviteit op een onveranderlijke stimulus
sensory adaptation
vertaling van de fysieke eigenschappen van een stimulus in een specifiek patroon van neurale activiteit
encoding
de ontdekking dat stimulatie van een bepaalde zintuigelijke zenuw codes biedt voor dat zintuig, ongeacht hoe de stimulatie plaatsvindt
specific energy doctrine
de minimale hoeveelheid stimulusenergie die 50% van de tijd kan worden gedetecteerd
absolute threshold
het spontane willekeurige afvuren van zenuwcellen dat optreedt omdat het zenuwstelsel altijd actief is
noise
de interne regel die een persoon gebruikt om te beslissen af hij al dan niet een stimulus meldt
response bias (response aritenon)
een wiskundig model van wat iemands rapport van een bijna oude stimulus bepaalt
signal detection theory
het vermogen om een stimulus te detecteren
sensitivity
een wet die stelt dat het kleinste detecteerbare verschil in stimulusenergie (slechts merkbaar verschil) een constante fractie is van de intensiteit van de stimulus
weberis law
het kleinste detecteerbare verschil in stimulusenergie. ook wel verschildrempel genoemd
just noticeable difference
de afstand tussen pieken in een golf van licht of geluid
wavelength
het aantal volledige golven, of cycli, dat een bepaald punt per tijdseenheid passeert
frequency
de afstand tussen de piek en de basislijn van een golf
amplitude
een fysieke dimensie van lichtgolven die verwijst naar hoeveel energie het licht bevat en die onze ervaring van de helderheid ervan bepaalt
light intensity
een fysieke dimensie van lichtgolven die verwijst naar hun lengte en die sensatie van verschillende kleuren produceert
light wavelength
de gebogen, transparante, beschermende laag waardoor lichtstralen het oog binnenkomen
cornea
een opening in het oog net achter het hoornvlies waar licht doorheen gaat
pupil
het deel van het oog dat het zijn kleur geeft en de hoeveelheid licht aanpast die het binnenkomt
iris
het deel van het oog direct achter de pupil
lens
het oppervlak aan de achterkant van het oog waarop de lens lichtstralen richt
retina
het vermogen van de lens om zijn vorm te veranderen en lichtstralen te buigen, zodat objecten scherp staan
ocular accommodation
gespecialiseerde cellen in het netvlies die lichtenergie omzetten in neurale activiteit
photoreceptors
fotoreceptoren in het netvlies die zelfs bij dim licht zicht mogelijk maken, maar die kleuren niet kunnen onderschieden
rods
fotoreceptoren in het netvlies die minder lichtgevoelig zijn dan staafjes, maar die kleuren kunnen onderscheiden
cones
het toenemende vermogen om in het donker te zien naarmate de tijd verstrijkt
dark adaptation
een gebied in het midden van het netvlies
fovea
een bundel vezels die visuele informatie naar de hersenen draagt
optic nerve
het punt waarop de oogzenuw de oogbol verlaat
blind spot
cellen in de hersenschors die reageren op een specifiek kenmerk van een object
feature detectors
de essentiele kleur bepaald door de dominante golflengte van het licht
hue
de zuiverheid van een kleur
color saturation
de totale intensiteit van de golflengten die licht oplichten
brightness
een theorie van kleurenzicht waarin staat dat informatie uit drie soorten visuele elementen worden gecombineerd om het gevoel van kleur te produceren
trichromatic theory
een theorie van kleurenvisie waarin staat dat de visuele elementen die gevoelig zijn voor kleur zijn gegroepeerd in rood-groen, blauw-geel en zwart-wit paren
opponent-process theory
een repetitieve fluctuatie in de druk van een medium zoals lucht
sound
een psychologische dimensie van geluid bepaald door de amplitude van een geluidsgolf
loudness
hoe hoog of laag een toon klinkt; toonhoogte hangt af van de frequentie van een geluidsgolf
pitch
de kwaliteit van een geluid dat het identificeert
timbre
het verfrommelde deel van het buiten oor dat geluidsgolven verzamelt
pinna
het deel van het oor dat de hamer, het aambeeld en de stijgberem bevat, die geluid van het trommelvlies naar het ovale venster overbrengen
middle ear
een strak uitgerekt membraan in het middenoor dat trillingen genereert die overeenkomen met de geluidsgolven die het raken
tympanic membrane
een met vloeistof gevulde spiraalstructuur in het binnen oor waarin auditieve transductie plaatsvindt
cochlea
de vloer van het met vloeistof gevuld kanaal dat door het slakkenhuis loopt
basilar membrane
de bundel axonen die berichten van de haarcellen van het slakkenhuis naar de hersenen draagt
acoustic nerve
een theorie van horen die stelt dat haarcellen op een bepaalde plaats op het basilaire membraan het meest reageren op een bepaalde frequentie van geluid
place theory
een theorie van horen die stelt dat de vuursnelheid van een akoestische zenuw overeenkomt met de frequentie van een geluidsgolf.
volley theory (frequency-matching)
de zintuig dat chemicalien detecteert die in de lucht aanwezig zijn. ook wel ol-factie genoemd
olfactory perception (sense of smell)
het gevoel dat chemicalien in oplossing detecteert die in contact komen met receptoren in de mond.
taste perception (gustatory)
een hersenstructuur die berichten ontvangt over geur
olfactory bulb
chemicalien die door het ene wezen worden afgegeven en door het andere worden gedetecteerd, waardoor het gedrag of de fysiologie van de tweede wezen wordt gevormd
pheromones
structuren in de mond waarop smaakpapillen zijn gegroepeerd
papillae
zintuigen, waaronder aanraking, temperatuur , pijn en kinesthetische waarneming die door het hele lichaam worden verspreid
cutaneous senses (somatosensory systems)
een theorie suggereert de aanwezigheid van een “poort” in het ruggenmerg die de doorgang van pijnimpulsen naar de hersenen toestaat of blokkeert
gate control theory of pain
vermindering van het gevoel van pijn in de aanwezigheid van een normaal pijnlijke stimulus
analgesia
de zintuigelijke processen die ons vertellen over de locatie van onze lichaamsdelen en wat elk doet
proprioception
proprioceptieve zin die ons vertelt waar de delen van het lichaam zijn ten opzichte van elkaar
kinesthetic perception
neurale receptoren die informatie geven over beweging en lichaamspositie
proprioceptors
het proprioceptieve zintuig dat informatie geeft over de positie van het hoofd en zijn bewegingen
sense of equilibrium (vestibular)
het contourloze deel van het gezichtsveld; de achtergrond
ground
het deel van het gezichtsveld dat betekenis heeft
figure
het vermogen om visuele scene zo te organiseren dat deze betekenisvolle figuren bevat die zich tegen een minder relevante grond bevinden
figure ground discrimination
perceptie van afstand, waardoor we de wereld in drie dimensies kunnen ervaren
depth perception
een dieptepunt waarbij een verschil in de schijnbare bewegingssnelheid van verschillende objecten informatie geeft over de relatieve afstand van die objecten
motion parallax
een diepteaanwijzing die ontstaat wanneer de ogen draaien om het beeld van een object op elk netvlies te projecteren
eye convergence
een dieptecue gebaseerd op het verschil tussen de retinale beelden die door elk oog worden ontvangen
retinal disparity
een bewegingscue waarbij snelle uitbreiding in de grootte van een afbeelding de beschikbare ruimte op het netvlies vult
looming
een illusie van bewegingen die ontstaat wanneer we iets andere beelden zien of licht verplaatsen lichten snel achter elkaar flitsen
stroboscopic illusion
de perceptie dat objecten dezelfde grootte, vorm, kleur en anderen eigenschappen behouden ondanks veranderingen in hun netvliesbeeld
perceptual constancy
aspecten van herkenning geleid door cognitieve processen op een hoger niveau en door psychologische factoren zoals verwachtingen
top-down processing
aspecten van herkenning die eerst afhankelijk zijn van informatie over stimulus die vanuit de sensorische systemen naar de hersenen komen
bottom-up processing
het proces van het sturen en concentreren van bepaalde psychologische middel om perceptie, prestaties en mentale ervaring te verbeteren
attention
