C12 waarnemen Flashcards
sense
een systeem dat gegevens van buiten het zenuwstelsel vertaalt naar neurale activiteit
sensations
ruwe informatie van de zintuigen
perception
het proces waarbij mensen rauwe sensaties uit de omgeving halen en ze betekenis geven met behulp van kennis, ervaring en begrip van de wereld
accessory structures
structuren, zoals het buitenste deel van het oor, die een stimulus wijzigen
transduction
het proces van het omzetten van inkomende fysieke energie in neurale activiteit
neural receptors
kleine ontvangers die info oppikken en doorgeven
sensory adaptation
verminderde responsiviteit op een onveranderlijke stimulus
encoding
proces waarbij info wordt omgezet in een andere vorm zodat het makkelijk kan worden opgeslagen, verwerkt of verzonden
specific energy doctrine
het type sensatie dat je ervaart hangt af van welke zenuw wordt gestimuleerd
absolute threshold
de minimale hoeveelheid stimulusenergie die 50% van de tijd kan worden gedetecteerd
noise
het spontane willekeurige afvuren van zenuwcellen dat optreedt omdat het zenuwstelsel altijd actief is
response bias (response aritenon)
de interne regel die een persoon gebruikt om te beslissen af hij al dan niet een stimulus meldt
signal detection theory
een wiskundig model van wat iemands rapport van een bijna oude stimulus bepaalt
sensitivity
het vermogen om een stimulus te detecteren
weberis law
een wet die stelt dat het kleinste detecteerbare verschil in stimulusenergie (slechts merkbaar verschil) een constante fractie is van de intensiteit van de stimulus
just noticeable difference
het kleinste detecteerbare verschil in stimulusenergie. ook wel verschildrempel genoemd
wavelength
de afstand tussen pieken in een golf van licht of geluid
frequency
het aantal volledige golven, of cycli, dat een bepaald punt per tijdseenheid passeert
amplitude
de afstand tussen de piek en de basislijn van een golf
light intensity
een fysieke dimensie van lichtgolven die verwijst naar hoeveel energie het licht bevat en die onze ervaring van de helderheid ervan bepaalt
light wavelength
een fysieke dimensie van lichtgolven die verwijst naar hun lengte en die sensatie van verschillende kleuren produceert
cornea
de gebogen, transparante, beschermende laag waardoor lichtstralen het oog binnenkomen
pupil
een opening in het oog net achter het hoornvlies waar licht doorheen gaat
iris
het deel van het oog dat het zijn kleur geeft en de hoeveelheid licht aanpast die het binnenkomt
lens
het deel van het oog direct achter de pupil
retina
het oppervlak aan de achterkant van het oog waarop de lens lichtstralen richt
ocular accommodation
het vermogen van de lens om zijn vorm te veranderen en lichtstralen te buigen, zodat objecten scherp staan
photoreceptors
gespecialiseerde cellen in het netvlies die lichtenergie omzetten in neurale activiteit
rods
fotoreceptoren in het netvlies die zelfs bij dim licht zicht mogelijk maken, maar die kleuren niet kunnen onderschieden
cones
fotoreceptoren in het netvlies die minder lichtgevoelig zijn dan staafjes, maar die kleuren kunnen onderscheiden
dark adaptation
het toenemende vermogen om in het donker te zien naarmate de tijd verstrijkt
fovea
een gebied in het midden van het netvlies
optic nerve
een bundel vezels die visuele informatie naar de hersenen draagt
blind spot
het punt waarop de oogzenuw de oogbol verlaat
feature detectors
cellen in de hersenschors die reageren op een specifiek kenmerk van een object
hue
de essentiele kleur bepaald door de dominante golflengte van het licht
color saturation
de zuiverheid van een kleur
brightness
de totale intensiteit van de golflengten die licht oplichten
trichromatic theory
een theorie van kleurenzicht waarin staat dat informatie uit drie soorten visuele elementen worden gecombineerd om het gevoel van kleur te produceren
opponent-process theory
een theorie van kleurenvisie waarin staat dat de visuele elementen die gevoelig zijn voor kleur zijn gegroepeerd in rood-groen, blauw-geel en zwart-wit paren
sound
een repetitieve fluctuatie in de druk van een medium zoals lucht
loudness
een psychologische dimensie van geluid bepaald door de amplitude van een geluidsgolf
pitch
hoe hoog of laag een toon klinkt; toonhoogte hangt af van de frequentie van een geluidsgolf
timbre
de kwaliteit van een geluid dat het identificeert
pinna
het verfrommelde deel van het buiten oor dat geluidsgolven verzamelt
middle ear
het deel van het oor dat de hamer, het aambeeld en de stijgberem bevat, die geluid van het trommelvlies naar het ovale venster overbrengen
tympanic membrane
een strak uitgerekt membraan in het middenoor dat trillingen genereert die overeenkomen met de geluidsgolven die het raken
cochlea
een met vloeistof gevulde spiraalstructuur in het binnen oor waarin auditieve transductie plaatsvindt
basilar membrane
de vloer van het met vloeistof gevuld kanaal dat door het slakkenhuis loopt
acoustic nerve
de bundel axonen die berichten van de haarcellen van het slakkenhuis naar de hersenen draagt
place theory
een theorie van horen die stelt dat haarcellen op een bepaalde plaats op het basilaire membraan het meest reageren op een bepaalde frequentie van geluid
volley theory (frequency-matching)
een theorie van horen die stelt dat de vuursnelheid van een akoestische zenuw overeenkomt met de frequentie van een geluidsgolf.
olfactory perception (sense of smell)
de zintuig dat chemicalien detecteert die in de lucht aanwezig zijn. ook wel ol-factie genoemd
taste perception (gustatory)
het gevoel dat chemicalien in oplossing detecteert die in contact komen met receptoren in de mond.
olfactory bulb
een hersenstructuur die berichten ontvangt over geur
pheromones
chemicalien die door het ene wezen worden afgegeven en door het andere worden gedetecteerd, waardoor het gedrag of de fysiologie van de tweede wezen wordt gevormd
papillae
structuren in de mond waarop smaakpapillen zijn gegroepeerd
cutaneous senses (somatosensory systems)
zintuigen, waaronder aanraking, temperatuur , pijn en kinesthetische waarneming die door het hele lichaam worden verspreid
gate control theory of pain
een theorie suggereert de aanwezigheid van een “poort” in het ruggenmerg die de doorgang van pijnimpulsen naar de hersenen toestaat of blokkeert
analgesia
vermindering van het gevoel van pijn in de aanwezigheid van een normaal pijnlijke stimulus
proprioception
de zintuigelijke processen die ons vertellen over de locatie van onze lichaamsdelen en wat elk doet
