C1 Gastro-enterologie A Flashcards
Retroperitoneale organen en structuren
- nieren (+ bijnieren)
- pancreas
- duodenum
- rectum
- grote vaten (vena cava inferior + aorta)
- colon ascendens en descendens
Diverticulitis en divertikels
diverticulitis = ontsteking van divertikels.
Divertikels = uitstulpingen van maag-darmkanaal (meestal dikke darm). Dit gebeurd op zwakke punten in de wand, meestal waar de bloedvaten naar het mucosa gaan. Hier komt dan de binnenwand naar buiten wat zorgt voor een blaas aan de buitenkant van het zwak weefsel.
Hier gaat vaak ontlasting in zitten, wat leidt tot ontstekingen.
Dit kan leiden tot fistelvorming.
Meckels divertikel -> divertikel dunne darm (aangeboren), restant tussen navel en darm. Meestal asymptomatisch, wanneer wel klachten: bloeding, darmafsluiting of ontsteking.
Kan soms ileumslijmvlies of maagslijmvlies bevatten (-> peptische ulcera)
Zenker divertikel -> divertikel in oesophagus (multifactorieel). In principe onschuldig, bij grote divertikel kleine kans op perforatie. Klachten: vooral bij groter worden: slikklachten, globusgevoel, slechte adem, heesheid, infectie luchtwegen en passageklachten.
Fistel
= met epitheel bekleed kanaal tussen twee organen of naar buiten (huid)
- chronische situatie
- vanwege ontstaan epitheel niet zo maar vanzelf dicht.
Acute fase vooraf: ontsteking (bijv. diverticulitis)
Behandeling: operatie -> openleggen fistel
Bij perianale fistel loopt deze vaak door de sluitspier van de anus, deze wordt dan ook doorgenomen en opengelegd.
De operatiewond wordt opengelaten en geneest spontaan in de loop van een paar weken.
Bij ingewikkelde fistels –> verschuivingsplastiek -> slijmvlies van de darm wordt over de opening vast gehecht.
Bij onrustig operatiegebied kan chirurg besluiten een tijdelijk draadje (seton) door de fistel te leggen om deze goed open te houden
Morbus Hirschsprung
Aangeboren afwijking: Segment vd dikke darm heeft geen zenuwen -> beweegt niet goed -> proximaal daarvan gaat de darm uitzetten.
- veroorzaakt ernstige obstipatie, meestal direct na de geboorte soms ook weken/maanden later.
- vanwege obstipatie: opgezette buik, verminderde eetlust.
- klep van Bauhin is vaak inefficient (terugslagklep tussen colon en ileum).
Behandeling: operatie waarbij resectie van het deel van de darm zonder zenuwen
Beeld vooral afhankelijk van grootte/hoeveelheid segmenten met Hischsprung
Risico op dehydratie vanwege de grote hoeveelheid vocht in de stilstaande darm.
Beeldvorming: X-coloninloop is gouden standaard maar hoge stralingsbelasting. Gewone BOZ-X minder straling.
Bewijzen diagnose: afwezigheid ganglioncellen in diepe rectumbiopten.
Gastro oesofageale reflux
= terugkomen van maaginhoud in de slokdarm (en keel)
klachten: eventueel pijnklachten in de bovenbuik, misselijkheid, braken, een opgeblazen gevoel en/of snelle verzadiging.
Behandeling: niet medicamenteus: - verandering voedingspatroon - slaaphouding met hoofdeinde omhoog (maag ligt lager dan de slokdarm) - geen gebruik NSAID's - stoppen met roken - verminderen van overgewicht
medicamenteus:
- start antacidum of sucralfaat (antacidum: antagel, gastilox, maalox)
- bij niet genoeg werking: schakel over op een H2-receptorantagonist: famotidine
Bij voldoende effect: afbouwen evt. met antacidum - bij onvoldoende effect: overschakelen op protonpompremmer (omeprazol, pantoprazol)
Bij voldoende effect: afbouwen evt. met antacidum - bij onvoldeonde effect: verhoging dosis protonprompremmer
Bij voldoende effect: afbouwen evt. met antacidum
Variocele
= spatader van de vena spermatica
Meestal of li of beide vanwege een hogere weerstand li. Wanneer alleen rechts aanwezig -> alarmsymptoom testiscarcinoom.
Venen testikels
- li mondt uit in de niervenen –> hogere druk
- rechts mondt uit in de aorta
Hernia
definitie, veelvoorkomende plekken, belangrijke aspecten, therapie
= breuk in de buikwand. De bobbel buiten het lichaam is de breuk. In de breuk zit de breukzak (peritoneum). In de breukzak zit de breukinhoud. De breukpoort is de daadwerkelijke opening.
Breukinhoud:
reponibel –> de inhoud is terug te duwen –> breukinhoud loopt geen gevaar
irreponibel = geincarcereerd = beklemd –> geklemd in breukzak –> kan nog bloed krijgen
Irreponibel kan gestranguleerd zijn –> gestoorde doorbloeding –> breukinhoud kan gaan afsterven –> groot risico!
Hernia umbilicalis = navelbreuk –> duidelijke bolling van de navel
hernia epigastrica -> defect iets hoger in de buik, meestal gevuld met vet. Eerste wat erachter ligt is omentum majus -> vet gaat dood –> littekenvormin –> probleem opgelost
Liesbreuken: van naturen een zwakke plek
- hernia inguinalis lateralis
- hernia inguinalis medialis
- hernia femoralis
Littekenbreuk –> door zwakte vh weefsel om/in het litteken waardoor in het litteken een breuk wordt gevormd
Recidief breuk –> dit is een litteken breuk want er is geopereerd en niet meer de oorspronkelijke breuk
Therapie:
- expectatief
- primair sluiten: hechtingen
- plastiek met lichaamseigen materiaal
- plastiek met kunststof
Hernia umbicalis
= navelbreuk -> duidelijke uitbolling van de navel
Hernia epigastrica
defect in de bovenbuik –> meestal zit er vet in. Erachter ligt het omentum majus –> vet gaat dood –> littekenvormin –> probleem opgelost
onschuldig maar extreem pijnlijk
Liesbreuken
hernia inguinalis lateralis (indirecta)-> lateraal van a. epigastrica inferior en gelegen boven lig. inguinale. Vooral bij jonge jongetjes
Hernia inguinalis medialis (directa)-> mediaal van a. epigastrica inferior en boven lig. inguinale. Vooral bij oudere mannen.
Hernia femoralis –> onder lig. iguinalis vooral bij vrouwen.
Ligamentum Inguinale loopt van SIAS naar tuberculum pubicum
littekenbreuk
Door zwakte van het weefsel om/in het litteken wordt er een breuk gevormd in het litteken
Recidief breuk is ook een litteken breuk. Er is aan geopereerd en niet meer de oorspronkelijke breuk
Adhesies
= verklevingen (bij 85 van geopereerde buiken), zijn bindweefselstrengen die zorgen dat structuren die niet aan elkaar horen te zitten toch met elkaar verbinden. Meestal onschuldig maar kan zorgen voor inwendige herniatie.
Dit kan ook een mechanische ileus veroorzaken –> de darm kan door adhesies dichtgedrukt worde. Darminhoud kan dan niet passeren –> gaat heel hard bewegen om de inhoud door de beklemming te krijgen –> koliekpijn
sentinel loop
Als de darm afgesloten zit aan twee kanten (proximaal en distaal) –> loopt vol met vocht –> stijging intraluminale druk –> intraluminale druk > veneuze druk –> bloed kan er niet meer uit en in –> necrose
Ulcusbloeding
zweren komen meest frequent voor in de maag. Vaak afkomstig uit de a. gastroduodenale. Twee vaten komen hierop uit: truncus coeliacus en a. mesenterica superior -> twee kanten bloed, dus niet direct probleem bij afsluiten van een vat.
Risicofactoren
- NSAID, NOAC’s, SSRI
- H. pylori voor een ulcus duodeni –> immunohistochemie om aan te tonen
- roken, erfelijkheid, alcohol, stress en erfelijkheid
Stabiliseren als patiënt hemodynamisch instabiel is. Daarna PPI geven.
Meleana
= plakkerige, donkere ontlasting die je krijgt van een bloeding hoog in de tractus. –> Maagzuur oxideert het bloed –> roesten van ijzer in het bloed door maagzuur –> donkere ontlasting
——> bloeding hoog in de tractus
(hoog ureum bevestigd dit want bloed verteert –> afspraak van eiwit (bloedcellen) –> ureum –> wordt geresorbeerd
