Brain - Hersenen Flashcards
Prefrontale Cortex
- Functie: Verantwoordelijk voor hogere cognitieve functies zoals plannen, beslissingen nemen, sociale interactie, impulscontrole en werkgeheugen.
- Psychologisch belang: Speelt een cruciale rol in persoonlijkheid en sociaal gedrag. Problemen in dit gebied kunnen leiden tot impulsiviteit en verminderde zelfcontrole, wat wordt onderzocht in bijvoorbeeld de ontwikkelingspsychologie en klinische psychologie.
Amygdala
- Functie: Betrokken bij emotionele verwerking, vooral angst en agressie. Regulering basisdriften.
- Psychologisch belang: Deze structuur is belangrijk voor het begrijpen van angststoornissen, agressie en de manier waarop emoties ons gedrag beïnvloeden. Het is ook cruciaal voor het geheugen, omdat emoties een rol spelen in hoe we herinneringen opslaan en ophalen.
Hippocampus
- Functie: Speelt een belangrijke rol in het vormen van nieuwe herinneringen en het navigeren door ruimtelijke omgevingen.
- Psychologisch belang: Essentieel voor het begrip van geheugenstoornissen en leerprocessen. Beschadiging aan de hippocampus kan leiden tot geheugenverlies (amnesie), een belangrijke focus in de neuropsychologie en geheugenstudies.
Hypothalamus
Regulatie basisbehoeften, hormoonafgifte en stuurt stressreacties.
- Functie: Reguleert basisbehoeften en functies zoals honger, dorst, lichaamstemperatuur en hormoonafgifte. Stuurt ook stressreacties.
- Psychologisch belang: Van groot belang voor onderzoek naar motivatie, emotie en stress. De hypothalamus is betrokken bij stressreacties en de productie van stresshormonen, wat essentieel is voor het begrijpen van angst- en stressgerelateerde stoornissen.
Cerebellum (Kleine hersenen)
- Functie: Verantwoordelijk voor coördinatie van beweging, balans en motorische vaardigheden, snelle gecoördineerde bewegingen.
- Psychologisch belang: Hoewel het cerebellum vaak wordt geassocieerd met motorische functies, blijkt het ook betrokken te zijn bij cognitieve processen zoals aandacht en taal. Dit maakt het relevant voor studies over zowel motorische controle als cognitieve psychologie.
Basale Ganglia
Aan elke kant van de thalamus.
* Functie: Betrokken bij motorische controle, langzamere gecoördineerde beweging(bv. Glas oppakken), motivatie en beloning.
* Psychologisch belang: Van belang voor het begrip van motivatie en beloningssysteem, wat relevant is voor gedragspsychologie en verslavingsstudies. De basale ganglia spelen ook een rol in gedragsregulatie en worden vaak onderzocht in verband met impulscontroleproblemen.
Thalamus
- Functie: Werkt als een relaisstation voor sensorische informatie die naar de cortex wordt gestuurd.
- Psychologisch belang: Belangrijk voor aandacht en perceptie, omdat het bepaalt welke informatie de cortex bereikt. Dit is essentieel voor het begrijpen van aandacht en sensorische verwerking, wat vaak wordt onderzocht in cognitieve psychologie.
Corpus Callosum
- Functie: Verbindt de linker- en rechterhersenhelft en maakt communicatie tussen beide mogelijk.
- Psychologisch belang: Het onderzoek naar de werking van de corpus callosum geeft inzicht in lateralisatie en hoe de hersenhelften samenwerken. Dit is relevant in neuropsychologie, vooral bij mensen met gesplitste hersenen.
Hersenstam
(voor automatische en reflexmatige bewegingen)
* Functie: Reguleert basale lichaamsfuncties zoals hartslag, ademhaling en reflexen.
* Locatie: Onder aan de hersenen, waar de hersenen overgaan in het ruggenmerg.
* Details: De hersenstam bevat kernen die reflexmatige bewegingen en automatische reacties (zoals slikken en hoesten) controleren.
Limbisch systeem
Verschillende afzonderlijke structuren die verbonden zijn rond de thamalus. Hypocampus, Amygdala en de hypothalamus.
De structuren in de hersenen die betrokken zijn bij emoties bevinden zich in het limbische systeem. Hier vindt de vorming en beleving van emotie plaats. Dit gaat om zowel positieve emoties (zoals blijdschap en genot), en om negatieve emoties (zoals angst, boosheid en verdriet). Reguliere basisdriften, ruimtelijke locaties en codering herinneringen.
De cortex
De hersenschors bestaat uit twee hoefijzervormige helften met ieder vier onderdelen. Mensen hebben van deze vier kwabben er ieder twee, links en rechts in het hoofd.
De temporale kwab, lobus temporalis of slaapkwab. Deze delen van de hersenen liggen net boven de oren. Ze zorgen voor het verbale geheugen, de spraak en het gehoor. Het centrum van Wernicke voor het taalbegrip, is bijvoorbeeld op de, meestal linker, temporale kwab te vinden.
De occipitale kwab, lobus occipitalis of achterhoofdskwab ligt aan de achterkant van de hersenen. Dit deel zorgt voor het ontvangen, integreren en verwerken van visuele informatie. Het is de visuele schors.
De pariëtale kwab, lobus parietalis of wandbeenkwab ligt in het gebied hoog achterin van de cortex cerebri. Hier worden signalen vanuit spieren en gewrichten verwerkt. De integratie van de zintuiglijke indrukken en het ruimtelijke inzicht zijn hier ook gelokaliseerd.
De frontale kwab, lobus frontalis of voorhoofdskwab, die aan de voorkant ligt. Dit deel zorgt onder meer voor de persoonlijkheid. Functies als motivatie of onderdrukking van gedrag, redeneren en termijnplanning ontwikkelen zich gedurende de puberteit in dit gebied.
Hypofyse
Het hersenaanhangsel of de hypofyse[1] is een klier midden in het hoofd, onder de hersenen, die vele hormonen afscheidt. De hypofyse vervult een belangrijke rol bij de regulering van een groot aantal hormonen. De klier is ongeveer zo groot als een kikkererwt (diameter circa één centimeter) en is gelegen in een holte in de schedelbasis (het Turkse zadel of sella Turcica in het Latijn), achter de neusrug. In het menselijk lichaam weegt hij ongeveer 0,5 gram. De hypofyse scheidt 9 hormonen af die de homeostase reguleren.
Linker/rechter hersenhelft
Links: taal, woordkennis, logica, analytisch vermogen, details, getallen
Rechts: emotie, verbeelding, kleur, muziek, ritme, dimensie, ruimtelijke inschatting
Indeling cortex
Motorische, sensorische en associatie gebieden
Voorhoofdskwab of frontaalkwab. De frontale kwab is betrokken bij planning, redenering, problemen oplossen, inschatten en impulsbeheersing, evenals bij de regulatie van emoties, zoals empathie, vrijgevigheid en gedrag.
Wandbeenkwab of pariëtaalkwab (boven) Dit deel van de schors is betrokken bij zintuiglijke en cognitieve functies, zoals aandacht, ruimtelijk inzicht, lezen en rekenen.
Temporaalkwab of slaapkwab. Dit deel speelt een rol bij het onthouden en herkennen van mensen en het terughalen van herinneringen.
Occipital kwab - achterste gedeelte cortex: visuele informatie
Welke hersen gedeelten zijn betrokken bij het beloningssysteem
Uit onderzoek blijkt dat met name de ‘medial forebrain bundle’ en de ‘nucleus accumbens’ betrokken zijn bij het beloningssysteem in de hersenen. De ‘medial forebrain bundle’ verbindt productiekernen van dopamine in de middenhersenen (ventral tegmental area) met de ‘nucleus accumbens’, welke onderdeel is van de ‘basale ganglia’ en de dopamine uitscheiding controleert. Vervolgens gaan er verbindingen naar het limbisch systeem en de cerebrale cortex.
