BIOLOGICZNE PODSTAWY ZACHOWAŃ

Question 1

Co to jest biopsychologia?

Answer 1

Biopsychologia, czyli psychologia biologiczna bada fizjologiczne, ewolucyjne i rozwojowe mechanizmy zachowań i przeżyć psychicznych.

Question 2

Na czym polega podejście biologiczne?

Answer 2

Podejście do ustalania przyczyn zachowania, koncentrujące się na działaniu genów, mózgu, układu nerwowego i układu wydzielania wewnętrznego.

Question 3

4 typy biologicznych wyjaśnień zachowania?

Answer 3

1. fizjologiczne - aktywność mózgu/ narządów a zachowanie
2. ontogenetyczne - zachowanie a jego geneza - np. geny, środowisko, odżywianie
3. ewolucyjne - zachowanie a ewolucja
4. funkcjonalne - zachowanie a jego funkcja - dlaczego zachowane w toku ewolucji

Question 4

Czym jest genetyka zachowania?

Answer 4

Interdyscyplinarne podejście badawcze w psychologii, którego głównym celem jest wykazanie wpływu genetycznego i środowiskowego na
ludzkie zachowanie, w tym szczególnie różnice indywidualne.

Question 5

Wymień metody badawcze, którymi posługuje się genetyka człowieka?

Answer 5

1. metoda bliźniąt
2. metoda studiów rodzinnych
3. metoda adopcyjna

Question 6

Na czym polega metoda bliźniąt?

Answer 6

Porównywanie podobieństw zachowania w parach bliźniąt jednojajowych z podobieństwami tego samego zachowania w parach dwujajowych (przy założeniu jednakowego wpływu środowiska)

Question 7

Na czym polega metoda studiów rodzinnych?

Answer 7

Porównanie podobieństwa pomiędzy spokrewnionymi genetycznie osobami

Question 8

Na czym polega metoda adopcyjna?

Answer 8

Badanie podobieństw pomiędzy niespokrewnionymi genetycznie osobami mieszkającymi razem.

Question 9

Wymień 4 prawa genetyki zachowania (3 prawa Turkheirmera i IV. prawo Chabrisa i in.)?

Answer 9

1. wszystkie zachowania człowieka są odziedziczalne
2. obserwowany wpływ czynników wewnątrzrodzinnych (wspólnego środowiska) jest mniejszy niż wpływ genów. Dla podobieństwa między rodzeństwem większe znaczenie ma wspólny genotyp, niż wspólne wychowanie.
3. znacząca część zmienności zachowania nie wynika z wpływu genów czy wspólnego środowiska ale z indywidualnych doświadczeń
4. zachowanie uwarunkowane jest przez wiele wariantów genów. Na powstanie wielu cech wpływają interakcję wielu różnych genów/złożone sieci zależności.

Question 10

Metody badawcze w genetyce zachowania?

Answer 10

1. strategie badawcze oparte na technikach molekularnych służące poznawaniu związków pomiędzy zachowaniem a allelami (wersjami) genów – kandydujących.
2. Badanie
   asocjacyjne całego genomu (GWAS). -
   uwzględnia wszystkie geny, przeprowadzane na bardzo dużych
   próbach (tysiące uczestników), analizuje się
   kilkaset tysięcy (do miliona) polimorfizmów pojedynczego nukleotydu (SNP), czyli odcinków DNA różniących się jednym i tylko jednym nukleotydem. , SNP), czyli odcinków DNA różniących się jednym i tylko jednym nukleotydem. Różnice te są następnie wiązane z interesującym badacza zachowaniem.
3. Badania bliźniąt - oszacowanie statystycznego wskaźnika odziedziczalności zachowania. Wskaźnik ten informuje o wielkości wkładu czynników genetycznych w zmienność badanego zachowania.
4. Metoda asocjacyjna

Question 11

Czym jest wskaźnik odziedziczalności?

Answer 11

Oznacza proporcję (procent) zmienności badanego zachowania wyjaśniony zmiennością genetyczną osób należących do danej populacji. Odziedziczalność, teoretycznie, może przyjąć wartości od 0 (brak wpływu genetycznego) do 100%
(całkowite uwarunkowanie genetyczne zachowania).

Question 12

Charakterystyka wskaźnika odziedziczalności?

Answer 12

1. jak ważny jest wkład genetyczny w zmienność zachowania
2. szacowany na podstawie fenotypowego podobieństwa osób spokrewnionych
3. wskaźnik odziedziczalności odnosi się do podobieństwa wszystkich genów, a nie do podobieństwa genów specyficznych dla danego zachowania
4. wykrywanie genów specyficznych dla danego zachowania wymaga zastosowania innych metod badawczych, opartych na technikach molekularnych (związanych z izolacją DNA i oznaczaniem
   polimorfizmów genetycznych w wytypowanych genach)

• Wzrost dostępności metod genotypowania (określania sekwencji nukleotydowej poszczególnych
  obszarów DNA) przyczynił się do rozwoju badań asocjacyjnych.

Question 13

Na czym polega metoda asocjacyjna w genetyce zachowania?

Answer 13

Opiera się na wykorzystaniu tzw. markerów genetycznych, czyli odcinków DNA zmiennych (zróżnicowanych) u osobników w populacji.

Badania asocjacyjne mogą
dostarczać danych wskazujących na geny kryjące się za odziedziczalnością zachowania.

Question 14

Jakie główne kategorie markerów wyróżniamy w metodzie asocjacyjnej?

Answer 14

1. polimorfizmy pojedynczych nukleotydów SNP (punktowa mutacja, w obrębie jednego nukleotydu)
2. zmienna liczba powtórzeń tandemowych (VNTR)
3. zmienna liczba kopii (CNV) - ale rzadziej uwzględniany możliwe ze nie niem istotnego wpływu na fenotyp człowieka

Question 15

Jak duży jest wpływ genetyki na temperament?

Answer 15

czynniki genetyczne : specyficzne środowisko => 2:3

Question 16

Z czym związane są warianty genów DRD2 i DRD4?

Answer 16

Chęć poszukiwania nowych doświadczeń

Question 17

Z czym związane są warianty genu KATNAL2 ?

Answer 17

Samodyscypliną i ostrożnością

Question 18

Z czym związane są warianty genów PCDH15 i WSCD2?

Answer 18

z towarzyskością

Question 19

Z czym związane są warianty genu MAOA ?

Answer 19

introwersją, szczególnie w pewnych środowiskach

Question 20

Warianty jakich genów przyczyniają się do lęku lub depresji?

Answer 20

SLC 6 A 4 AGBL 2 BAIAP 2 CELF 4 L 3 MBTL 2
LINGO 2 XKR 6 ZC 3 H 7 B, OLFM 4 MEF 2 C i TMEM 161 B

Question 21

Wariacje którego genu powodują lęk przed nauką matematyki?

Answer 21

Wariacje genu MAOA (gen kodujący enzym monoaminooksydaza typu A)

Question 22

Czym wyróżnia się gen DRD4-7R?

Answer 22

jest to gen receptora dopaminy typu 4 z siedmioma powtórzeniami par zasad –> u chłopców powoduje wyższy poziom rozumienia stanów emocjonalnych innych osób

Question 23

Jak duży wpływ na inteligencję mają czynniki genetyczne?

Answer 23

udział czynników genetycznych rośnie wraz z wiekiem

Question 24

Co to znaczy że geny mają działanie plejotropowe?

Answer 24

tzn że geny, które wpływają na jedno ze zdolności poznawczych, mają wpływ także na inne.

Question 25

Czy uzależnienie od konopi indyjskich i depresja endogenna mają częściowo wspólną etiologię genetyczną?

Answer 25

tak

Question 26

Czym jest gen COMT?

Answer 26

enzym uczestniczący w degradacji dopaminy, katecholo-O-metylotransferaza

Question 27

Jaki skutki na stan emocjonalny mogą mieć polimorfizmy w genie COMT?

Answer 27

1. u mężczyzn, wysoka zdolność rozpoznawania twarzy (polimorfizm Met/Met)
2. wariant Met zmniejsza proces degradacji dopaminy -> sprzyja funkcjonowaniu poznawczemu
3. polimorfizmy w genie COMT SNP rs4680 - niska neurotyczność, wysoka ugodowość i sumienność (w obecności genotypu GG)

Question 28

Które neuroprzekaźniki mogą mieć wpływ na ryzyko alkoholizmu?

Answer 28

serotonina i GABA (kwas gamma-aminomasłowy)

Question 29

Rozwiń skrót SIDS?

Answer 29

Zespół nagłej śmierci łóżeczkowej

Question 30

Jakie czynniki środowiskowe mają wpływ na SIDS?

Answer 30

1. układanie niemowlęcia do snu w pozycji na brzuchu
2. ekspozycja na składniki dymu tytoniowego
3. przegrzewanie niemowlęcia (sypialnia, ubranie, okrycie)

Question 31

Jakie czynniki genetyczne mają wpływ na SIDS?

Answer 31

1. metabolizm - schorzenia metaboliczne o podłożu genetycznym np. kwasica glutarowa, choroba syropu klonowego, zaburzenia utleniania kwasów tłuszczowych
2. układ sercowo-naczyniowy - warianty genetyczne związane z zespołem Brugadów, arytmogenność, kardiomiopatia
3. serotonia - W pniu mózgu SIDS zaobserwowano zmniejszone wiązanie receptora serotoninergicznego oraz obniżony poziom serotoniny i hydroksylazy tryptofanu.