Beenweefsel Flashcards
Osteoid
Organische beenmatrix (= osseïne)
Periost
Beenvlies
Endost
Vlies dat kanalen binnenin been bekleedt
Canaliculi
Daarin liggen cytoplasma uitlopers en gap-junctions van osteocyten
Lacunae van Howship
Ruimte die gecreeërd wordt door de osteoclast
Osteon
Systeem van Havers, kanaal van Havers met errond een aantal concentrische lamellen
Trabeculair been
Spongieus been
Endesmale osteogenese
Intramembraneuze osteogenese, vanuit mesenchym
Enchondrale osteogenese
Endochondrale osteogenese, vanuit kraakbeen
Osteosarcoma
Tumor in beenweefsel
Syndesmose
Botfragmenten verbonden door bindweefsel
Synchondrose
Botfragmenten verbonden door kraakbeen
Synostose
Beenfragmenten verbonden door beenweefsel
Symphysis
Beenfragmenten verbonden door verbeend bindweefsel
Areolair type
Intima (laag synoviocyten) + collageen BW
Adipeus type
Intima + vetrijk BW
Fibreus type
Intima (zit rechtstreeks vast op fibreuze laag
Functie
Ondersteuning - bescherming - hefboomwerking - mergholte, bloedvorming - opslag, calcium en fosfaat
Cellen
- Osteoprogenitor cellen
- Voorlopercellen/unipotente stamcellen - spoelvormig - uitlopers - weinig gedifferentieerd - volledig endost, vlies langs binnenkant - veel periost, beenvlies
- Osteoblasten
- Retractie celuitlopers - ronder - afleidende cellen, cel-cel contact - productie organische beenmatrix - mineralisatie - kubiek/cilindrisch - eenlagig op groeiend beenoppervlak - cytoplasma-uitlopers, gap-junctions - basofiel cytoplasma - gepolariseerd
- Osteocyten
- Volledig ingekapseld in beenmatrix, lucunae - cel-cel contact blijft intact, uitlopers, canaliculi
- Osteoclasten
- Afbraak beenmatrix - beenoppervlak - fusie monocyten, polykaryocyten - lysosomen, vertering, versmolten met celmembraan - cytoplasma-uitlopers
Extra-cellulaire componenten - matrix
- Organisch - trekkracht - collageen type-I
- Anorganisch - stevigheid - ionen-uitwisseling - hydroxy-apatietkristallen
- Periost
- Buitenkant - collageen bindweefsel - fibreuze laag, dicht onregelmatig bindweefsel - cambiumlaag, osteoprogenitorcellen - zenuwuiteinden
- Endost
- Binnenkant - inwendige oppervlakten been, mergholte en vasculaire kanalen - osteogene cellen - contact met cambiumlaag
- Beenmerg
- Rood - hematopoietische cellen
- Wit - ontstaan uit rood - vetcellen
Eigenschappen
Niet snijbaar/buigbaar - vertakt
Organisatie - anatomisch
- Compact been
- Osteocyten en matrix - vast lamelair patroon
- Osteon/Havers systeem - 4-20 concentrische lamellen rond centraal kanaal, capillairen, kruisend - collageenvezels - cementlijn - hard van structuur
- Oppervlak alle adulte beenderen, schacht/diafyse lange beenderen
- Spongieus/trabeculair been
- Netwerk van trabekels, parallele lamellen, capilairen, ruimte tussen trabekels zijn endost of beenmerg - collageen in 1 richting per lamel
- In platten beenderen, epifyse van lange beenderen
Organisatie - histologisch
- Primair been
- Plexiform/onrijp - eerste botweefsel tijdens ontwikkeling of na herstel - lacunae en collageenvezels onregelmatig gerangschikt - lijkt op spongieus been
- Secundair been
- Lamellair/rijp - vervangt primair been - lacunae en collageenvezels in vast patroon, vezels parallel binnen 1 lamel, loodrecht op vezels naburige vezels - hogere concentratie anorganische matrix - meestal compact been, soms trabeculair
Doorbloeding
Sterke vacularisatie - vasculaire kanalen
Osteogenese
- Mesenchym - endesmaal/intramembraneus
- Ontwikkeling platte beenderen - appositionele groei en herstel
- Osteogene cellen - meerdere primaire ossificatiecentra per been - osteoblasten, groepen osteogene cellen in een centrum
- Kraakbeen - enchondraal/endochondraal
- Primaire beenvorming met verwijdering van tijdelijk hyalien kraakbeen
- Verwijdering kraakbeen, chondrocyten - beenvorming, osteoprogenitorcellen
- Lang been - hol
- Beenkraag, intramembreuze osteogenese - primaire centra, endochondrale osteogenese - verbening
- Groeiplaten, tussen diafyse en epifyse, interstitiele kraakbeengroei aan uiteinde diafyse - proliferatiezone, mitose chondrocyten en celrijen - rijpingszones, interstitiele groei en vorming kraakbeenmatrix tussen celrijen - hypertrofische zone, vergroting chondrocyten, verkalking kraakbeenmatrix tussen celrijen, apoptose, dwarse septa verdwijnen en longitudinale verkalkte septa blijven
- Nutritionele behoefte - calcium, vitamine D en C
- Diafyse - middendeel been
- Epifyse - uiteinde, gewricht
- Kanaaltjes van Volkman - nooit bloedvat
- Kanaaltjes van Haver - dwars
Remodellering
Zeer actief tijdens groei, minder tijdens de volwassen fase - meer gestuurd bij compact been - osteoclasten - kanaaltjes van Haver - osteoblasten
