BARAYTI NG WIKA YAY Flashcards
May iba’t ibang barayti. Ito ay sanhi ng pagkakaiba ng uri ng lipunan na ating ginagalawan, heograpiya, antas ng edukasyon, okupasyon, edad at kasarian, at uri ng pangkat etniko na ating kinabibilangan.
Wika
Dahil sa pagkakaroon ng ganitong uri ng wika, tayo ay nagkakaroon ng iba’t ibang baryasyon nito, at dito nag-ugat ang mga variety ng wika, ayon sa pagkakaiba ng mga indibidwal
Heterogenous na wika
Ito ang barayti ng wikang ginagamit sa isang pangkat ng mga tao mula sa isang partikular na lugar tulad ng lalawigan, rehiyon, at bayan.
Dayalek
ito ay pansariling paraan, nakagawiang
pamamaraan o istilo sa pagsasalita.
Idyolek
Makikita rito ang katangian at
kakanyahang natatangi ng taong
nagsasalita o ng isang pangkat ng mga
tao.
Idyolek
Ito rin ang indibidwal na estilo ng
paggamit ng isang tao sa kanyang wika.
Idyolek
nakabatay ito sa mga pangkat
panlipunan, paniniwala,
oportunidad, kasarian, edad at iba
pa.
Sosyolek
Ito ay may kinalaman din sa
katayuang sosyo-ekonomiko ng
nagsasalita.
Sosyolek
Tatlong uri ng Sosyolek
Gay Lingo, Coño, Jejemon
ang wika ng mga kabilang sa
LGBTQ+ or third sex.
Gay Lingo
Ginagamit
nila ito upang mapanatili ang
kanilang pagkakakilanlan kaya
binago nila ang tunog o kahulugan
ng salita.
Gay Lingo
tinatawag ding coňotic o conyospeak – isang
baryant ng Taglish o salitang Ingles na
hinahalo sa Filipino kaya nagkaroon ng code
switching.
COÑO
Kadalasan din itong ginagamitan
ng pandiwang Ingles na make at dinugtong sa
Filipino. Minsan kinakabitan pa ito ng ingklitik
na pa, na, lang at iba pa.
COÑO
Iba pang tawag sa COÑO
coňotic o conyospeak
Kadalasang ginagamitan ng pandiwang Ingles na ____at dinudugtong sa Filipino ang Conyo.
make
Mga ingklitik na kinakabit sa Conyo
pa, na, lang, atbp.
ito ay nakabatay rin sa mga Wikang
Ingles at Filipino subalit isinusulat nang
may pinaghalo-halong numero, mga
simbolo, at may magkasamang malalaki
at maliliit na titik kaya’t mahirap basahin
at intindihin lalo na nang hindi pamilyar
sa jeje typing.
Jejemon
ang mga tanging
bokabularyo ng isang
partikular na pangkat ng isang
propesyon, artikula na
trabaho, o gawain ng tao.
Jargon
ito ay barayti ng wika mula sa mga
etnolengguwistikong grupo.
Etnolek
Ang salitang
ito ay nagmula sa pinagsamang etniko at
dayalek.
Etnolek
Taglay nito ang mga salitang
nagiging bahaging pagkakakilanlan ng
isang pangkat-etniko.
Etnolek
ito ang barayti ng wika kung saan naiaangkop ng isang nagsasalita ang uri ng wikang ginagamit niya sa sitwasyon at sa kausap.
Register
Nagagamit ng
nagsasalita ang pormal na tono ng pananalita kung ang kausap niya ay isang taong may mataas na katungkulan o kapangyarihan, nakatatanda o hindi niya masyadong kakilala.
Register
Naaayon ang wika sa sino ang nag-uusap
Tono ng kausap o tagapakinig
Batay sa larangan na tinatalakay at sa panahon
Paksa ng pinag-uusapan
Pasalita o pasulat na pagtalima sa mga panunturan dapat sundin batay sa uri ng piniling paraan ng pag-uusap
Paraan o paano nag-uusap
Tatlong uri ng pagbabago ng wika
Tono ng kausap o tagapakinig, Paksa ng pinag-uusapan, Paraan o paano nag-uusap
Barayti ito ng wika na karaniwang
nabubuo at sinasalita sa loob ng
bahay.
Ekolek
Taglay nito ang
kaimpormalan sa paggamit ng wika
subalit nauunawaan ng mga
gumagamit nito.
Ekolek
ito ay umusbong na bagong wika na tinatawag sa
Ingles na Nobody’s Native Language o katutubong
wikang ‘di pag-aari ninuman.
Pidgin
Ito ay bunga ng
pag-uusap ng dalawang taong parehong may
magkaibang unang wika kaya’t ‘di magkaintindihan
dahil hindi nila alam ang wika ng isa’t isa kaya
magkakaroon sila ng makeshift language.
Pidgin
Dahildito, makakalikha sila ng isang wikang pinaghalo ang kanya-kanya nilang unang wika .
Pidgin
Ang PIDGIN ay kilala rin bilang
Nobody’s Native Language
isang wika na unang naging pidgin at
kalaunan ay naging likas na wika
(nativized) na ng mga batang isinilang sa
komunidad ng pidgin.
Creole
Nagamit ito sa
mahabang panahon hanggang sa
magkaroon ng pattern o tuntuning
sinusunod na ng karamihan.
Creole
wika na nadebelop dahil sa
mga salitang pinaghalo-halo
dahil sa mga indibidwal mula
sa magkaibang lugar.
Creole
Chavacano
Tagalog at Espanyol
Palenquero
African at Espanyol
Annobonese
Portuguese at Espanyol
