Autonoom zenuwstelsel Flashcards
Afferente vezels
melden pijnprikkels en prikkeling van mechano-en chemoreceptoren uit long-, maag – darm tractus, urineblaas en
vaatstelsel
Efferente vezels
reflexantwoord van de gladde spieren van die
verschillende organen en de functie van hart en klieren
Neurotransmitters
-Acetylcholine
-Noradrenaline = norepifirne (bijniermerg)
-Adrenaline = epinefrine (hormoon: bijniermerg en sympatische neuronen)
-Dopamine (CZS)
Sympaticus
Fight or Flight
-in thoracale en lumbale merg
-signaaloverdracht in ganglia => cholinergischt (Acet)
-signaaloverdracht in eindorgaan => adrenergisch (norA)
*receptoren : Alfa 1+ 2 en béta 1+2 (in eindorgaan)
Parasympaticus
RUST
-In hersenstam en in het sacrale merg
-signaaloverdracht: ganglia in de buurt of zelfs binnen het reagerende orgaan (Acet in ganglion en eindorgaan)
*receptoren: Nicotine (in ganglion) en Muscarine 2+3 (eindorgaan)
Parasym + sympaticus
De meeste organen worden zowel door de PS als de S geïnnerveerd
Waarbij het orgaaneffect op beide systemen:
gelijkwerkend (agonisten) (speekselklieren)
of tegenwerkend (antagonisten) kan zijn (hart)
Neuromusculaire eindplaat (somatisch)
De motorische eindplaat is een microscopische structuur die zich
bevindt op de overgang tussen spiercellen en motorische
zenuwvezels, en die zorgt dat het zenuwsignaal wordt omgezet in
een signaal waardoor de spier gaat samentrekken.
De motorische eindplaat is dus een type synaps.
Farmacologische beïnvloeding
-Muscarine-agonisten
-Muscarine-antagonisten
-cholinesterase inhibitoren
-Neuromusculaire blokkers
Muscarine - agonisten (agonist = + invloed)
=Parasympathicomimetica
Werkingsmechanisme -> selectieve stimulatie van muscarine receptoren
*Indicaties voor muscarine-agonisten:
Glaucoom: pilocarpine druppels (vermindert de oogdruk)
Blaas- en darmatonie: betanechol (terug stimuleren)
Controle braken (afh. van de oorzaak): metoclopramide (Primperan®,
Emeprid®, Vomend®)
Bijwerkingen muscarine-agonisten
Bradycardie
Hypotensie
Darmkrampen
Bronchospasmen
Speeksel- en tranenvloed
zweet
Preparaten muscarine-agonisten
-Acetylcholine: niet bruikbaar als therapeuticum
-Carbachol, Metacholine, Betanechol!!: blaasatonie
-Pilocarpine (oogdruppels):
Indicatie; pupilvernauwing verkrijgen ( bij gesloten kamerglaucoom)
Bijwerkingen: stimulatie zweet/speeksel/ GI klieren
Muscarine- ANTAgonisten
= Parasympathicolytica
= Anticholinergica
Werkingsmechanisme: competitief antagonisme thv muscarine-
receptoren
-Effecten: (tegenovergestelde van m- agonisten)
Hart: soms voorbijgaande daling ritme vooraleer stijging van het
hartritme
BD: geen wijziging
CZS: excitatie met rusteloosheid en desoriëntatie bij hogere
dosissen (toxiciteit)
Muscarine-antagonisten indicaties
-Anesthesie: premedicatie (preventie bradycardie) atropine
-Gastro-enterologie: bij (darm) spasmen (spasmolytica)(Buscopan®), anti-diarree: scopolamine
-Neurologie: Parkinson, reisziekte (scopolamine)
-Oftalmologie: oftalmoscopie (dilatatie pupillen: atropine), ontstekingen
-Cardiologie: bij bradycardie atropine
-Geven bij intoxicaties:
Van organofosfaten (Ach >) : bv bij biociden/anti-ectoparasitca/…
Van paddestoelen (muscarine)
Bijwerkingen muscarine-ANTAgonisten
- < activiteit zweet -en speekselklieren
- Pupilverwijding en tachycardie
- < peristaltiek en tonus GI -kanaal: constipatie
- Urineretentie
- > oogdruk en accommodatiestoornissen
- Zenuwachtigheid en branderig gevoel thv injectieplaats
Preparaten Muscarine-antagonisten
Atropine (hyoscyamine)
Invloed op hart, GI kanaal, spieren van de bronchen, oog
Scopolamine (hyoscine):* Anti spasmen
* Anti-diarree
Glycopyrrolaat:Bij anesthesie:
- Vermindering kwijlen en secreties ademhaling.
- Preventie traag hartritme
- Minder uitgesproken tachycardie
-Bronchodilatator via aërosol bij khd (nu eerder albuterol, fluticasone,…)
Buscopan compositum®
-DGK preparaat
-muscarine-antagonist
-(Butylscopolamine (Buscopan Compositum®):
Samen met Dipyrone (koortswerend, anti-ontsteking, anti-
diuretisch effect)
Indicatie:
Gastro-intestinale spasmen (koliek)
Spasmen van de galwegen
Spasmen van de tractus urogenitalis (nierstenen)
Cholinesterase inhibitoren
Cholinesterase:
enzyme dat Acetylcholine splitst in choline + acetaat (hoofdzakelijk synaptisch)
Butyrocholinesterase: in allerlei organen (lever, hersenen)
Werkingsmechanisme van de inhibitoren: remmen op een reversiebele manier
die enzymen(>effect van Acet) :
Interessant bij bv :
Bradycardie
Spierzwakte
AH-moeilijkheden
Centrale depressie
Indicaties cholinesterase inhibitoren
a) Myastenia gravis (spierzwakte & vermoeidheid): het lichaam maakt As tegen de Acet
receptoren van de motorische eindplaat (werkt niet meer)
b) Opheffing van neuromusculaire blokkade (met verlamming gepaard)(PZS)
c) Lokale behandeling van glaucoom (verhoogde druk binnen het oog)
Actieve bestanddelen cholinestarase inhibitoren
neostigmine(BOS of EQ) of pyridostigmine
Neuromusculaire blokkers
-PZS
-Spierverslappers
-Werkingsmechanisme:
Competitief antagonisme
met Acet voor nicotine–receptoren thv de neuro-musculaire eindplaat
-Humaan = intubatie vergemakkelijken
-Geen anesthetisch of anelgetisch effect!
*Succinylcholine
Agonisten van adrenoreceptoren
-Niet- selectieve a en B agonisten
-Selectieve A2-agonisten: Kennen!!!!!!
-B2 – selectieve agonisten
Niet-selectieve a en B agonisten
Kunnen a1, a2, B1, B2 activiteit vertonen
Werkingsmechanisme:
Noradrenaline stimuleert vooral a1 en a2
Adrenaline stimuleert vooral B1 en B2
Efedrine: sympaticomimeticum stimuleert α en β receptoren
Veroorzaakt contractie van de interne urethrale kringspieren en ontspanning
van de blaasspieren bij behandeling van urine-incontinentie t.g.v. OVHX
Caniphedrin®
Enurace®
α2 - agonisten
Zie ook CZSVooral DGKVooral relaxatie
Bijwerkingen: eerst hypertensie (vasoconstrictie) daarna hypotensie, bradycardie, sedatie, analgesie,….)
Preparaten:
Xylazine (Rompun®;Bayer))
Detomidine (Domosedan®; Zoetis)
Medetomidine (Domitor®; Zoetis)
Romifidine (Sedivet®;Boehringer Ingelheim)
(dexdomitor, sedator, …)
Sileo® Oromucosale gel
α2 - agonisten
-vermindering van acute stress en angst bij honden die
samenhangt met geluid
Mens: Vermijd contact met de huid/slijmvliezen
Hond: Niet inslikken anders geen werking
