Autonoom zenuwstelsel

Question 1

Afferente vezels

Answer 1

melden pijnprikkels en prikkeling van mechano-en chemoreceptoren uit long-, maag – darm tractus, urineblaas en
vaatstelsel

Question 2

Efferente vezels

Answer 2

reflexantwoord van de gladde spieren van die
verschillende organen en de functie van hart en klieren

Question 3

Neurotransmitters

Answer 3

-Acetylcholine
-Noradrenaline = norepifirne (bijniermerg)
-Adrenaline = epinefrine (hormoon: bijniermerg en sympatische neuronen)
-Dopamine (CZS)

Question 4

Sympaticus

Answer 4

Fight or Flight
-in thoracale en lumbale merg
-signaaloverdracht in ganglia => cholinergischt (Acet)
-signaaloverdracht in eindorgaan => adrenergisch (norA)
*receptoren : Alfa 1+ 2 en béta 1+2 (in eindorgaan)

Question 5

Parasympaticus

Answer 5

RUST
-In hersenstam en in het sacrale merg
-signaaloverdracht: ganglia in de buurt of zelfs binnen het reagerende orgaan (Acet in ganglion en eindorgaan)
*receptoren: Nicotine (in ganglion) en Muscarine 2+3 (eindorgaan)

Question 6

Parasym + sympaticus

Answer 6

De meeste organen worden zowel door de PS als de S geïnnerveerd
Waarbij het orgaaneffect op beide systemen:
gelijkwerkend (agonisten) (speekselklieren)
of tegenwerkend (antagonisten) kan zijn (hart)

Question 7

Neuromusculaire eindplaat (somatisch)

Answer 7

De motorische eindplaat is een microscopische structuur die zich
bevindt op de overgang tussen spiercellen en motorische
zenuwvezels, en die zorgt dat het zenuwsignaal wordt omgezet in
een signaal waardoor de spier gaat samentrekken.
De motorische eindplaat is dus een type synaps.

Question 8

Farmacologische beïnvloeding

Answer 8

-Muscarine-agonisten
-Muscarine-antagonisten
-cholinesterase inhibitoren
-Neuromusculaire blokkers

Question 9

Muscarine - agonisten (agonist = + invloed)

Answer 9

=Parasympathicomimetica
Werkingsmechanisme -> selectieve stimulatie van muscarine receptoren
*Indicaties voor muscarine-agonisten:
 Glaucoom: pilocarpine druppels (vermindert de oogdruk)
 Blaas- en darmatonie: betanechol (terug stimuleren)
 Controle braken (afh. van de oorzaak): metoclopramide (Primperan®,
Emeprid®, Vomend®)

Question 10

Bijwerkingen muscarine-agonisten

Answer 10

 Bradycardie
 Hypotensie
 Darmkrampen
 Bronchospasmen
 Speeksel- en tranenvloed
 zweet

Question 11

Preparaten muscarine-agonisten

Answer 11

-Acetylcholine: niet bruikbaar als therapeuticum
-Carbachol, Metacholine, Betanechol!!: blaasatonie
-Pilocarpine (oogdruppels):
Indicatie; pupilvernauwing verkrijgen ( bij gesloten kamerglaucoom)
Bijwerkingen: stimulatie zweet/speeksel/ GI klieren

Question 12

Muscarine- ANTAgonisten

Answer 12

= Parasympathicolytica
= Anticholinergica
Werkingsmechanisme: competitief antagonisme thv muscarine-
receptoren
-Effecten: (tegenovergestelde van m- agonisten)
 Hart: soms voorbijgaande daling ritme vooraleer stijging van het
hartritme
 BD: geen wijziging
 CZS: excitatie met rusteloosheid en desoriëntatie bij hogere
dosissen (toxiciteit)

Question 13

Muscarine-antagonisten indicaties

Answer 13

-Anesthesie: premedicatie (preventie bradycardie) atropine
-Gastro-enterologie: bij (darm) spasmen (spasmolytica)(Buscopan®), anti-diarree: scopolamine
-Neurologie: Parkinson, reisziekte (scopolamine)
-Oftalmologie: oftalmoscopie (dilatatie pupillen: atropine), ontstekingen
-Cardiologie: bij bradycardie atropine
-Geven bij intoxicaties:
 Van organofosfaten (Ach >) : bv bij biociden/anti-ectoparasitca/…
 Van paddestoelen (muscarine)

Question 14

Bijwerkingen muscarine-ANTAgonisten

Answer 14

• < activiteit zweet -en speekselklieren
• Pupilverwijding en tachycardie
• < peristaltiek en tonus GI -kanaal: constipatie
• Urineretentie
• > oogdruk en accommodatiestoornissen
• Zenuwachtigheid en branderig gevoel thv injectieplaats

Question 15

Preparaten Muscarine-antagonisten

Answer 15

 Atropine (hyoscyamine)
Invloed op hart, GI kanaal, spieren van de bronchen, oog
Scopolamine (hyoscine):* Anti spasmen
* Anti-diarree
 Glycopyrrolaat:Bij anesthesie:
- Vermindering kwijlen en secreties ademhaling.
- Preventie traag hartritme
- Minder uitgesproken tachycardie
-Bronchodilatator via aërosol bij khd (nu eerder albuterol, fluticasone,…)

Question 16

Buscopan compositum®

Answer 16

-DGK preparaat
-muscarine-antagonist
-(Butylscopolamine (Buscopan Compositum®):
Samen met Dipyrone (koortswerend, anti-ontsteking, anti-
diuretisch effect)
Indicatie:
Gastro-intestinale spasmen (koliek)
Spasmen van de galwegen
Spasmen van de tractus urogenitalis (nierstenen)

Question 17

Cholinesterase inhibitoren

Answer 17

Cholinesterase:
enzyme dat Acetylcholine splitst in choline + acetaat (hoofdzakelijk synaptisch)
Butyrocholinesterase: in allerlei organen (lever, hersenen)
Werkingsmechanisme van de inhibitoren: remmen op een reversiebele manier
die enzymen(>effect van Acet) :
Interessant bij bv :
Bradycardie
Spierzwakte
AH-moeilijkheden
Centrale depressie

Question 18

Indicaties cholinesterase inhibitoren

Answer 18

a) Myastenia gravis (spierzwakte & vermoeidheid): het lichaam maakt As tegen de Acet
receptoren van de motorische eindplaat (werkt niet meer)
b) Opheffing van neuromusculaire blokkade (met verlamming gepaard)(PZS)
c) Lokale behandeling van glaucoom (verhoogde druk binnen het oog)

Question 19

Actieve bestanddelen cholinestarase inhibitoren

Answer 19

neostigmine(BOS of EQ) of pyridostigmine

Question 20

Neuromusculaire blokkers

Answer 20

-PZS
-Spierverslappers
-Werkingsmechanisme:
Competitief antagonisme
met Acet voor nicotine–receptoren thv de neuro-musculaire eindplaat
-Humaan = intubatie vergemakkelijken
-Geen anesthetisch of anelgetisch effect!
*Succinylcholine

Question 21

Agonisten van adrenoreceptoren

Answer 21

-Niet- selectieve a en B agonisten
-Selectieve A2-agonisten: Kennen!!!!!!
-B2 – selectieve agonisten

Question 22

Niet-selectieve a en B agonisten

Answer 22

Kunnen a1, a2, B1, B2 activiteit vertonen
Werkingsmechanisme:
Noradrenaline stimuleert vooral a1 en a2
Adrenaline stimuleert vooral B1 en B2
Efedrine: sympaticomimeticum stimuleert α en β receptoren
Veroorzaakt contractie van de interne urethrale kringspieren en ontspanning
van de blaasspieren bij behandeling van urine-incontinentie t.g.v. OVHX
Caniphedrin®
Enurace®

Question 23

α2 - agonisten

Answer 23

Zie ook CZSVooral DGKVooral relaxatie
Bijwerkingen: eerst hypertensie (vasoconstrictie) daarna hypotensie, bradycardie, sedatie, analgesie,….)
Preparaten:
Xylazine (Rompun®;Bayer))
Detomidine (Domosedan®; Zoetis)
Medetomidine (Domitor®; Zoetis)
Romifidine (Sedivet®;Boehringer Ingelheim)
(dexdomitor, sedator, …)

Question 24

Sileo® Oromucosale gel

Answer 24

α2 - agonisten
-vermindering van acute stress en angst bij honden die
samenhangt met geluid
Mens: Vermijd contact met de huid/slijmvliezen
Hond: Niet inslikken anders geen werking

Question 25

Bijwerkingen α2 - agonisten

Answer 25

Bij carnivoren en dan voornamelijk bij de katachtigen:
 emetische werking
 veroorzaken hyperglycemie, meestal zonder glucosurie, door inwerking op de bèta-cellen van de pancreas waardoor een daling van insuline in het plasma optreedt.
 Door remming van het antidiuretisch hormoon wordt een verhoogde diurese (met productie van sterk verdunde urine) opgewekt bij alle diersoorten
-Directe invloed op het thermoregulatiecentrum kan leiden tot hypothermie
-Door de stimulatie van perifere vasculaire receptoren veroorzaakt een intraveneuze injectie een
intense vasoconstrictie met hypertensie tot gevolg, die verschilt naargelang de diersoort
-Passeren placentabarrière= foeti of neonati ook gesedeerd!!!
-gestegen huidgevoeligheid (paard)
-Oromuscosale gel kan bleke slijmvliezen geven
-Bij overdosering of bij intolerantie kan hun werking worden
opgeheven door toediening van alfa-2-antagonisten zoals
*yohimbine (humaan gebruik), tolazoline (niet beschikbaar in België)
of *atipamezol (Antisedan®, Atipazole®, Narcostop®, Revertor®,…)

Question 26

B2- selectieve agonisten

Answer 26

Humane preparaten:Bronchiaal (B2)-> relaxatie gladde spieren…
Vb Fenoterol (Berotec®), Salbutamol (Ventolin®),..
Werkingsmechanismen: stimulatie van B2 receptoren
Indicaties: bronchiaal astma

Question 27

A2- selectieve ANTAgonisten

Answer 27

Atipamezole (Antisedan®, Atipam ®, Alzane ®, Atipazole ®, Narcostop ®, Revertor ®)
Yohimbine (Yohimbine ®)
Werkingsmechanisme: blokkade a2 receptoren
Effecten:
 > vrijstelling van NorA met soms sympaticomimetische effecten
Meestal vooral VD en BD
(antisedan=> wakker worden)

Question 28

B-antagonisten: B-blokkers

Answer 28

Farmacologische effecten:
Cardiaal:
- B1-blokkade (- chronotroop, - inotroop)
- Hartritme <
- BD<
Indicaties:
Hypertensie
Angina pectoris (benauwdheid)
Hartaritmie
Angst toestanden
tremor
Humane preparaten:
Acebutolol
Alprenolol
…..
Voorlopig geen DGK preparaten meer

Question 29

Mimetica en lytica

Answer 29

Agonisten en Antagonisten

Question 30

Cholinergisch

Answer 30

met betrekking tot stoffen die voor de prikkeloverdracht zorgen
transmittorstof=Acetylcholine

Question 31

adrenergisch

Answer 31

met betrekking tot sympathische zenuwvezels die bij prikkeling stoffen produceren met een effect zoals van adrenaline.
transmittorstof=Noradrenaline