Autonomie & Aura

Question 1

Relatieve autonomie van het kunstwerk

Answer 1

Kunstwerk is:

• autonoom
• sociaal feit (want reageert op omgeving)

Question 2

Waarom is de kritische houding, die een kunstenaar in de 19e/20e eeuw inneemt, mogelijk in het modernisme?

Answer 2

Theodor W. Adorno (1903-1969)
In realisme: tweespalt tussen subject en object wordt dmv idealisering opgelost in valse harmonie.
In modernisme: tweespalt wordt door kunstwerk zichtbaar gemaakt. Kunst vervult een kritische rol, omdat juist het ‘niet-identieke’ (dualiteit/chaos/dissonatie/inhumaniteit) vd werkelijkheid wordt weergegeven.

Question 3

Wat is het verschil tussen ‘burgerlijke’ en ‘populaire’ esthetica?

Answer 3

Pierre Bourdieu (1931-2007), socioloog.
'Burgerlijke' esthetica (gebaseerd op Kant): formeel experiment in kunst cultiveert goede smaak.
'Populaire' esthetica (volks): esthetische ervaring berust op representatieve en expressieve eigenschappen vh kunstwerk ipv 'vorm omwille vd vorm' of 'kunst om de kunst'. Dat laatste wordt gezien als verspilling/overbodige luxe.

Question 4

Welke kloof groeit er na WOII?

Answer 4

Kloof tussen autonome kunst en opkomende massacultuur vd consumptiemaatschappij.
Modernisme wil aanzetten tot zelfontplooiing, maar door vervaardiging consumptiegoederen vervreemden we van onszelf.
Alleen in autonome kunst leeft deze utopie voort.
Maar: kunst minder autonoom –> wordt een lifestyle-product dat onderhevig is aan modeverschijnselen.

Question 5

‘Crisis van de ervaring’

Answer 5

Theodor W. Adorno (1903-1969)
In de moderne samenleving geen mogelijkheid meer om ingrijpende ervaringen te beleven, noch voor diepgaande communicatie. Kunst is laatste plaats waar authentieke ervaring nog mogelijk is.

Question 6

Autonomie (tegenwoordig)

Answer 6

Volgens Ivo:
Gelijkgesteld met onbegrijpelijkheid/egocentrisme.
Verwachting vroeger: het hogere/de belofte van geluk in de toekomst.
Verwachting nu: Directe betrokkenheid in het realiseren van een betere wereld.
Kunst moet communicatiepretenties waarmaken, belofte inlossen, verantwoording afleggen aan zichzelf.

Question 7

Waardoor is de menselijke ervaringswereld de afgelopen decennia sterk veranderd?

Answer 7

Door de komst van nieuwe media en productiemiddelen.

Question 8

“Het aura van het kunstwerk”

Answer 8

Walter Benjamin (1892-1940), filosoof.
Essay: “Das Kunstwerk im Zeitalter seiner Reproduzierbarkeit”.
In reproductie missen we de kracht van het origineel. Maar dat is geen slechte ontwikkeling, want reproductie van kunst draagt bij aan emancipatie vd mens.
Aura vroeger: gevolg van magische kracht die eraan werd toegekend bij religieuze rituelen/uistraling van rijkdom of macht.
Voorstander van democratische kunst (fotografie/film)

Question 9

Marshall McLuhan (1911-1980), Canadese filosoof.

Answer 9

• nieuwe technologieën verrijken menselijke waarneming en vergroten democratie.
• Kunstenaars moeten deze nieuwe media onderzoeken, en zo maatschappij vooruit helpen.
• Inhoud v nieuwe media is minder belangrijk dan de structuur.
• Elektronische communicatie verandert denkrichting van non-lineair/mozaïek-achtig naar cultuur die meer op intuïtie is gericht.

Question 10

Wie bedacht de simulacrumtheorie, en wat betekent dit?

Answer 10

Jean Baudrillard (1929-2007), Franse filosoof.

• ons ‘kennen’ is gebaseerd op een gecreëerde waarheid (tv/internet)
• (platonische) relatie tussen mimesis en werkelijkheid is omgedraaid, want representatie gaat vooraf aan de werkelijkheid, en bepaalt deze uiteindelijk zelfs.
• Simulacrum = kopie zonder origineel. Niet meer te linken aan iets origineels.

Question 11

Wat is de boodschap van Baudrillard?

Answer 11

Kunstenaars zijn een marginale kracht geworden in ‘spektakelmaatschappij’ die beweegt richting sociale leegte en wanhoop.
Aan creativiteit en zelf-expressie wordt geen waarde meer gehecht, er is alleen nog plaats voor boodschappen die als lege codes circuleren in een betekenisloos systeem.