Auteurs + tijdlijn Flashcards
Karel ende Elegast
Middeleeuws. Ridderroman van de vroege middeleeuwen. Voorhoofs. Karel moet gaan stelen en Elegast wordt gedood.
Lied van heer Halewijn
Middeleeuws. Oraal overgeleverde literatuur. In zang/rijmvorm. Over een jonge prinses die heer Halewijn wil ontmoeten, maar hij doodt vrouwen. De prinses is hem te slim af en doodt hem eerder, prijkt met zijn hoofd aan de eettafel.
Vanden vos Reynaerde
Middeleeuws. Geschreven door Willem, die Madocke maecte. Een satire over de standenmaatschappij en de bekrompenheid. Willem schreef vermoedelijk veel middeleeuwdse verhalen.
Mariken van Nieumeghen
Middeleeuws. Mirakelspel van Mariken en Moenen. Emmeken (Mariken) is vreselijk verdrietig - God of de duivel, het maakt niet uit. Moenen (de duivel) zegt voor haar te zorgen en haar de 7 vrije kunsten zal leren. 7 jaar trekt ze met hem op en wordt uiteindelijk door God vergeven.
Egidiuslied
Middeleeuwse klaagzang. Een man betreurt het heengaan van zijn vriend en moet het nu zonder hem doen.
Beatrijs
Middeleeuwen. Marialegende. Beatrijs is een adellijk meisje dat in het klooster woont, maar verlangt naar haar jeugdliefde. Ze ontsnapt en leeft 7 volle en 7 lege jaren met hem. Ze heeft 2 zoons die ze achterlaat wanneer ze terugkeert naar het klooster. Maria heeft in die 14 jaar Beatrijs’ rol overgenomen - de Marialegende.
Spiegel Historiael
Het grootste werk van Jacob van Maerlant. Het is het schrijven van de wereldgeschiedenis die begon bij de schepping en had moeten eindigen in Maerlants eigen tijd. Hij overleed en iemand anders maakte het af. In rijm.
Der Naturen Bloeme
Jacob van Maerlant schreef rond 1270 dit boek, een rijmende encyclopedie over de mens en verschillende onderdelen van de natuur.
Rijmbijbel
De bijbel is geschreven in rijmvorm, zodat deze makkelijker verspreidt kon worden onder het analfabetische, middeleeuwse volk
Jacob van Maerlant
Jacob van Maerlant is een groot Nederlands dichter in de middeleeuwen. Hij schreef 7 werken, van literatuur tot wetenschappelijke kennis en vertalingen van de Bijbel. Hij schreef een historisch werk van Troje (in rijm) en Alexanders geesten.
Joost van den Vondel
Renaissance. Schreef Gijsbrecht van Aemstel / ‘Kinder-lyck’ / ‘Uitvaert van mijn Dochterken’. Klaagzangen en toneelstukken.
Pieter Corneliszoon Hooft (P.C. Hooft)
Renaissance. Schreef Warenar / Nederlandse Historiën
Gerbrand Adriaenszoon Bredero (G.A. Bredero)
Renaissance. Schreef Spaanschen Brabander / De klucht van de koe / ‘Klaegh-liedt’
Constantijn Huygens
Renaissance. Een uitzonderlijk getalenteerd dichter. Zijn poëzie is tijdloos en hij heeft vindingrijk taalgebruik. Hij maakte van gewone dingen iets bijzonders.
Anna Bijns
Renaissance. Sterk aanhanger van contrareformatie en dus de rooms-katholieke kerk. Bestrijdt het protestantisme met haar schrijfwerk. Ze was onderwijzeres en had haar eigen schooltje.
Jan Luyken
Renaissance. De maker van de emblemen. Schreef erotiek maar ook de emblemen, gericht op moraal en God.
Jacob Cats
Renaissance. Schreef literatuur voor jongeren die op zoek waren naar een huwelijkspartner. Onderwijzen en deugdzame huwelijksmoraal.
Hiëronymus van Alphen
Verplichting. Schreef ‘Proeve van Kleine Gedigten’ voor kinderen. Eerste kinderliteratuur (pedagogiek). Moraal en opvoedend.
Betje Wolff en Aagje Deken
Verlichting. Geprezen vrouwelijk auteurs. Schreven de eerste briefroman: De Historie van mejuffrouw Sara Burgerhart.
Rhijnvis Feith
Verlichting. Dé vertegenwoordiger van sentimentalisme. Beste werk is ‘Julia’
J.A. Schasz
Verlichting. Schreef ‘Reize door het Aapenland’, een reisroman. De Apen representeren vluchtelingen: willen ‘mens worden’
Justus van Effen
Verlichting. Schreef voor het tijdschrift ‘De Hollandsche Spectator’. Vertaalde voornamelijk.
Piet Paaltjens (pseudoniem van François HaverSchmidt)
Romantiek. Schreef ‘Snikken en Grimlachjes’. Gebruikte veel humorcultus en leed aan het leven. Gericht op gevoel ipv ratio
Den Schoolmeester (pseudoniem van Gerrit van der Linde)
Romantiek. Schreef Gedichten van Den Schoolmeester (1859). Populair door zijn openhartigheid, door zijn geestig en virtuoos taalgebruik, door zijn losse omgang met regels en door de grappige manier waarop hij autoriteiten belachelijk maakt.
Hildebrand (pseudoniem van Nicolaas Beets)
Romantiek. Schreef vooral over lijdende, mannelijke hoofdpersonages. Lijkt op Byron. Het ging Beets vooral over psychologisch inzicht en om het emotioneel kookpunt overbrengen. Schreef Camera Obscura –> laat allerlei mensentypen en situaties zien uit de Nederlandse maatschappij, vaak met een humoristisch effect.
Lord Byron
Maker van de Byroniaanse held en schreef Don Juan. Zwarte Romantiek.
A.L.G. Bosboom-Toussaint
Romantiek. Vrouwelijk auteur. Meest beroemde werk is ‘Majoor Frans’. Schreef historische romans.
Willem Bilderdijk
Romantiek. Schreef gedichten die vol stonden met gevoelens. Hij verheerlijkte voortdurend zijn dichterschap als roeping. Schreef uiteindelijk ook toneelstukken.
E.J. Potgieter
19e eeuw, realisme naturalisme. Geloofde in de ideologie van het nationalisme. Schreef mee in De Gids.
Conrad Busken Huet
19e eeuw, realisme naturalisme. Was zeer kritisch op Nederlandse poëzie en proza. Werd dus criticus voor De Gids.
Multatuli (pseudoniem van Eduard Douwes Dekker)
Realisme, Naturalisme. Schreef Max Havelaar, het grootste Nederlandse literaire werk over de bezetting van Nederlands-Indië. Zowel realisme als romantiek (sociaal-geëngageerd realisme).
Jacob Jan Cremer
19e eeuw, realisme naturalisme. Schreef Fabriekskinderen. Geschreven tegen kinderarbeid. Maakte gebruik van realisme en socialisme.
Marcellus Emants
19e eeuw, realisme, naturalisme. Schreef ‘Een nagelaten bekentenis’. Erg naturalistisch, psychische ziekte. Vond het leven zinloos.
Louis Couperus
19e eeuw, realisme, naturalisme. Schreef ‘Noodlot / Eline Vere / De stille kracht / De binocle’. Allemaal gebonden aan fatalisme, determinerende factoren en het naturalisme. Taboedoorbrekend, geestesziekte.
Willem Kloos
19e eeuw, impressionisme. Oprichter van De Nieuwe Gids. Schreef kunst om kunst en vooral verheerlijkte verzen. Lid van de Tachtigers. Leed aan het leven.
Jacques Perk
Lid van de Tachtigers. Overleed vroeg en schreef ‘Iris’, zijn bundel ‘Gedichten’ werd na zijn dood uitgebracht.
Albert Verwey
19e eeuw, impressionisme. Was onderdeel van de Tachtigers en schreef voor De Nieuwe Gids. Dichtte samen met Kloos
Herman Gorter
19e eeuw, impressionisme. Schreef poëzie. Schreef eerst veel vanuit gevoel en verheelijking, daarna voor het socialisme.
Frederik van Eeden
19e eeuw, impressionisme. Was onderdeel van de Tachtigers en schreef voor De Nieuwe Gids
Lodewijk van Deyssel
19e eeuw, impressionisme. Was onderdeel van de Tachtigers en schreef voor De Nieuwe Gids
Middeleeuwen
1100 tot 1500
Renaissance
‘Wedergeboorte’. Van 1500-1700
Verlichting
1700-1800
Romantiek
1800-1860
Realisme en naturalisme
1860-1880
Impressionisme
1880-1900
