architektura Flashcards
Chociaż w sferach gospodarczych Hiszpania przechodziła w XVII wieku regres, nie odbiło się to na architekturze,
którą cechowało ogromne bogactwo form i rozmach. Na jej
charakter wpłynął najbardziej barok włoski obecny w twórczości Giovanniego Lorenza
Berniniego i Francesca Borrominiego. Nałożyło się to na lokalną tradycję artystyczną
Architektura XVII wieku rozwijała się głównie dzięki mecenatowi Kościoła katolickiego
i dworu królewskiego.
Kościoły zazwyczaj budowano na planie wzorowanym na rzymskim
Il Gesù, ale w fasadzie często stawiano dwie wieże. Natomiast budynki stanowiące część
kompleksów należących do zakonów najczęściej powstawały na planie centralnym
z kolistymi lub eliptycznymi kopułami na wysokim bębnie.
Barok w architekturze rozwinął się na dobre w latach dwudziestych XVII stulecia.
Pojawiły się wówczas takie elementy architektoniczne, jak kolumny o skręconych trzonach
dekorowane oplatającymi je girlandami, pilastry i gierowane gzymsy, a przede wszystkim
dekoracje w postaci fryzów z reliefami, które sprawiały, że kościoły odznaczały się dużym bo gactwem form. Otwory okienne i drzwiowe dekorowano
bogatymi obramieniami, które nawiązywały do miejscowej tradycji z XVI wieku. Hiszpania miała liczne kolonie
w Ameryce Południowej i Środkowej, więc w połowie XVII
wieku pojawiły się też wpływy sztuki meksykańskiej.
Fernando Casas y Novoa, Fasada zachodnia katedry w Santiago de Compostela
Najdoskonalszym przykładem baroku w architekturze
sakralnej jest dekoracja wzniesionej w czasach romańskich katedry w Santiago de Compostela.
Barokowa fasada świątyni, którą zaprojektował
Fernando Casas y Novoa, została zbudowana w XVIII
wieku i miała wpływ na kształt kościołów w północnej
Hiszpanii. Monumentalna barokowa fasada zachodnia powstała
w latach 1738–1750. Cechuje ją smukłość i niezwykła
dekoracyjność. Do katedry prowadzą czterobiegowe
schody, które często były miejscem dworskich
ceremoniałów. Dekoracyjne opracowanie mają też fasady
po północnej i południowej stronie ramion transeptu
Na przełomie wieków XVII i XVIII działała w Hiszpanii rodzina Churriguera,
związana z Madrytem i Salamanką.
Jej najbardziej uzdolnionym przedstawicielem był José Benito Churriguera – budowniczy i dekorator kościoła San Esteban
(św. Szczepana) w Salamance oraz twórca licznych nastaw ołtarzowych. W swoich projektach podważał antyczne kanony piękna, wprowadzając niezwykle bogate zdobienia, które nakładały się na elementy konstrukcyjne, zgodnie z tendencją
horror vacui. Czerpał on z dorobku architektów włoskich, niderlandzkich, a nawet
z tradycji budowlanej Majów i Azteków. W ten sposób powstał nowy styl nazwany
churrigueryzmem. Oznaczał on specyficzną odmianę baroku charakteryzującą się obfito-
ścią i dynamizmem dekoracji architektonicznych, w których przewijają się wici roślinne.
Styl ten znalazł kontynuatorów wśród innych architektów działających także poza Europą,
zwłaszcza w Meksyku.
Ołtarz główny w kościele San Esteban
w Salamance
Ołtarz wzniesiony w 1693 roku jest typowym
przykładem churrigueryzmu. Charakteryzuje go
bogata światłocieniowa struktura architektoniczna.
Jej głównym elementem są kolumny o spiralnie
skręconych trzonach, na które dodatkowo nałożono
bardzo dynamiczne i bogato zdobione dekoracje
z przeplatającą się wicią roślinną.
Palacio Real w Madrycie
Kiedy w XVI wieku Madryt stał się stolicą, dla celów
reprezentacyjnych rozbudowano w stylu renesansowym Palacio Real (Pałac Królewski). W 1734 roku
dawny pałac spłonął, a na jego miejsce Filip V polecił
wybudować nowy, który zaprojektowali włoscy architekci Filippo Juvarra i Giovanni Sacchetti. Wnętrza
pałacu zyskały dekorację barokową i rokokową.
Z zewnątrz miał on jednak spokojniejszą formę
wzorowaną na włoskim nurcie klasycyzującym.
Badacze doszukują się w tym projekcie polemiki
z churrigueryzmem. Pałac nawiązuje do sztuki włoskiej. Autorami projektu byli Filippo Juvarra i Giovanni Sacchetti.
Inspiracją dla architektów mogły być niezrealizowane projekty Giovanniego Lorenza Berniniego.
Fasadę zdobią ryzality i attyka. Silnie zaakcentowana jest trójkondygnacyjność. Drugie i trzecie
piętro połączone są pilastrami i półkolumnami w wielkim porządku
