Angststoornissen

Question 1

Wat is een angststoornis?

Answer 1

Een stoornis waarbij pathologische angst met beperkingen in het dagelijks leven op de voorgrond staat.

Angst is een normale reactie op een angstopwekkende prikkel en helpt om met een moeilijke of gevaarlijke situatie om te gaan. Angststoornissen worden onderverdeeld in agorafobie, gegeneraliseerde angststoornis, paniek stoornis, sociale fobie en specifieke fobie.

Question 2

Tussen welke vormen van angststoornissen maken we onderscheid?

Answer 2

Angststoornissen worden onderverdeeld in:

1. agorafobie
2. gegeneraliseerde angststoornis
3. paniek stoornis
4. sociale fobie
5. specifieke fobie.

Question 3

Wat is agorafobie? en wat is de epidemiologie ervan?

Answer 3

Een gevoel van angst in openbare situaties.

Lifetimeprevalentie van +- 1% met een aanvangsleeftijd rond het 25e levensjaar.

Question 4

Wat zijn de DSM-5 anamnestische klachten van agorafobie? en wanneer voldoet iemand aan de criteria voor diagnose?

Answer 4

Buitenproportionele angst voor:

1. openbare en gesloten ruimtes
2. in de rij staan
3. openbaar vervoer
4. in een menigte bevinden
5. alleen buitenshuis zijn
6. paniekaanvallen (weinig voorkomend)

Diagnose bij >2 van de 5 situaties.

Question 5

Hoe ziet de typische patiënt met agorafobie eruit?

Answer 5

De typische patiënt is een jongvolwassene vrouw die liever thuisblijft dan alleen op straat gaan.

Vaak i.c.m. een paniekstoornis.

Question 6

Wat is een gegeneraliseerde angststoornis? en wat is de epidemiologie ervan?

Answer 6

Een continue gevoel van angst en nervositeit.

Lifetimeprevalentie van +-5% met aanvangsleeftijd voor het 25e levensjaar.

Question 7

Wat zijn de DSM-5 anamnestische klachten van gegeneraliseerde angststoornis? en wanneer voldoet iemand aan de criteria ter diagnostisering?

Answer 7

1. buitensporige angst die betrekking heeft op een aantal gebeurtenissen
2. kan bezorgdheid moeilijk onder controle houden
3. agitatie
4. rusteloos
5. snel vermoeid raken
6. concentratieproblemen
7. slaapstoornis
8. angst of vrees is buiten proportie
9. paniekaanval

diagnose wanneer symptomen >6 maand vaker wel dan niet aanwezig of gelijk aan/kleiner dan 3 maand aanwezig.

Question 8

Wat is een paniekstoornis? en wat is de bijbehorende epidemiologie?

Answer 8

Pathologische, steeds terugkerende paniekaanvallen

Lifetimeprevalentie van +- 4% met een aanvangsleeftijd van 25-44 jaar.

Question 9

Wat is een paniekaanval?

Answer 9

Plotselinge golf van intense angst of onbehagen, die binnen enkele minuten een piek bereikt en gepaard gaat met 4 of meer van de volgende symptomen:

1. pijn op de borst
2. ademnood
3. hartkloppingen (cardiopulmonaal)
4. transpireren
5. opvliegers
6. koude rillingen (autonoom)
7. paresthesieën
8. duizeligheid (neurologisch)
9. derealisatie/depersonalisatie
10. angst om zelfbeheersing te verliezen / dood te gaan

Question 10

Wat zijn de DSM-5 anamnestische klachten van paniekstoornis? en wanneer voldoet iemand aan de criteria ter diagnostisering?

Answer 10

recidiverende paniekaanvallen met:

1. bezorgdheid over nieuwe paniekaanvallen
2. gedragsverandering in samenhang met de aanvallen

diagnose wanneer symptomen langer dan 1 maand bestaan; persisterend.

Question 11

Wat is een sociale fobie? en wat is de epidemiologie ervan?

Answer 11

Grote angst voor sociale interacties en gebeurtenissen.

Lifetimeprevalentie van +- 9% met een aanvangsleeftijd voor 25 jaar.

Question 12

Wat zijn de DSM-5 anamnestische klachten van sociale fobie? en wanneer voldoet iemand aan de criteria ter diagnostisering?

Answer 12

1. angst of vrees voor sociale situaties
2. vrees dat anderen negatief oordelen
3. sociale situaties worden vermeden of met intense angst doorstaan
4. angst of vrees is buiten proportie

Overig: blozen, trillen, transpireren in sociale situaties, soms paniekaanval, veiligheidsgedrag (gedrag om bovenstaande symptomen te maskeren).

Symptomen bestaan langer dan 6 maand; persisterend.

Question 13

Wat is een specifieke fobie? en wat is de epidemiologie ervan?

Answer 13

Onredelijke angsten bij een specifieke gebeurtenis.

Lifetimeprevalentie van +- 8% met een aanvangsleeftijd voor het 25e levensjaar.

Question 14

Wat zijn de DSM-5 anamnestische klachten van specifieke fobie? en wanneer voldoet iemand aan de criteria ter diagnostisering?

Answer 14

1. Overdreven, aanhoudende en buitenproportionele vrees voor een voorwerp of situatie waardoor angstreactie en/of paniekaanval ontstaat.
2. Situatie wordt vermeden of met interne angst doorstaan, de angst of vrees is buiten proportie.

diagnose wanneer symptomen langer dan 6 maanden aanwezig; persisterend.

Question 15

Waar treden angstoornissen vaak in combinatie mee op?

Answer 15

Vaak i.c.m. depressieve stoornis, middelenafhankelijkheid en/of cluster C- persoonlijkheidsstoornissen.

Question 16

Wat is de oorzaak van angsstoornissen?

Answer 16

Disfunctioneel hersenangstcircuit

Question 17

Wat zijn risicofactoren voor een angsstoornis?

Answer 17

1. depressieve stoornis
2. middelenafhankelijkheid
3. verstandelijke beperking
4. lage sociaaleconomische status (SES)
5. als kind gedragsinhibitie en angstgevoeligheid
6. overbeschermende ouders
7. vrouwelijke geslacht
8. positieve familieanamnese

Question 18

Hoe zijn angststoornissen te behandelen?

Answer 18

1. psychoeducatie, CGT & exposuretherapie
2. Bij geen of onvoldoende rendement: medicamenteuze behandeling:

1e keuze SSRI, 2e keuze SNRI, 3e keuze TCA, 4e keuze MAO-remmer, 5e keuze atypische antipsychotica.

bij examen en podiumvrees: bètablokker

3. Episodisch verloop, bij wel behandelen 80% verbetering

Question 19

Waar dient op gelet te worden bij angstoornissen?

Answer 19

1. Groter risico op alcohol- en middelmisbruik, in de 1e twee weken van SSRI-gebruik kunnen angstaanvallen mogelijk verergeren
2. Veel patiënten met een angststoornis vertonen vermijdingsgedrag (patiënt delay)