Anatomi sis, endokrin+urinar Flashcards

1
Q

Pronefronet

A

shfaqet në rajonin cervikal të embrionit gjatë ditës së 22-të të shtatzënisë dhe përbëhet nga nefrotome dhe kanali pronefrik. Tek gjitarët, pronefronet konsiderohen jofunksionale pasi kanali pronefrik nuk mund të nxjerrë material të filtruar jashtë embrionit.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Zhvillimi i veshkave?

A

vazhdon përmes fazave të njëpasnjëshme: pronefronet, mesonefronet dhe metanefronet.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Mezonefronet?

A

zhvillohen nga kanali pronefrik në zonën torakolumbare, duke formuar tubula epiteliale të quajtura tubula mezonefrike. Këto tubula formojnë kapsula rreth tufeve kapilare. Filtrimi i gjakut rrjedh përmes tyre dhe drenohet në kanalin Wolffian.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Metanefronet

A

Gjatë javës së pestë të shtatzënisë, duktusi mezonefrik zhvillon një dalje të quajtur sythi ureterik, që formon sistemin e kanalit grumbullues të veshkave. Pjesët e poshtme të kanalit nefrik migrojnë dhe lidhen me fshikëzën, duke formuar ureterët që bartin urinën nga veshkat në fshikëz.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Sistemi urinar\ perberja ?

A

i njohur ndryshe edhe is sistemi renal ose trakti urinar, paraqet një system ekskretor i cili largon produket e panevojshme për organizmin përmes krijimit të urinës nga veshkat
SUr përbëhet nga: 2 Veshka
2 ureter Vezika urinare Uretra

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Veshkat jane?

A
  • organe të vendosura në murin e pasëm të abdomenit, në dy anët e shtyllës kurrizore, nga vertebra T12 deri te L3. Veshka e djathtë është pak më poshtë se e majta dhe e majta është më afër rrafshit medial të trupit.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Funksioni i veshkëve?

A

Filtrimi i plazmës, eleminimi i produktve të panevojshme, kthimi i elemtenteve të dobishme në gjak
Rregullimi i vëllimi dhe presionit të gjakut
Rregullimi i osmolaritetit të gjakut
Sekretimi i reninës dhe aktivizimi i sistemit renin-angiotensin- aldosteroni
Sekretimi i eritropoetinës
Rregulimi i ph
Glukoneogjeneza
Detoksifikimi i radikaleve të lira dhe medikamenteve

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Pamja e jashtme e veshkes?

A

Forma e fasules, e gjatë 11cm, e gjerë 6cm
dhe e trashësi 3cm
Pesha: M 150g dhe F 135g
Ka polin e sipërm dhe të poshtëm,
Poli i sipërm është i gjërë dhe në kontakt me gjëndrrën suprarenale
Kufirin lateral (konveks) dhe medial (konkav) ku pjesa e mesme është e shtypur dhe njihet si Hilum
Sipërfaqen anteriore dhe posterior Veshka ka tri mbështjellës:
Kapsulën e brendshme firboze
Kapsulën e mesme me ind dhjamor që mundëson absorbimin e goditjeve traumatike dhe mbajtjen e pozitës së veshkës)
Fasha renale – fascia renalis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Furnizimi me gjak ne veshk:

A

Renale – degë e aortës abdominale
V. renale – që derdhet në vena cava inferor
invervimi nga sistemi simpatik nga segmenti t10-L1 dhe fijet parasimptaike nga n. Vagus
Drenimi limfatik bëhet në nyjet limfatike aortale laterale.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q
A

Ndërtimi i Veshkës Veshka përbëhet nga
parenkima renale dhe sinuset renale
Parenkima renale përbëhet nga dy zona:
Korteksi renal: 1 cm
Medulla renale: e përbërë nga 6-18 piramida renale
Lobet renale përbëhen nga: piramida dhe korteksi mbi to
Piramidat renale derdhin urinën e formuar përmes papillave renale në kalikset e vogla (caclices minores) pastaj në kalikset majore dhe në pelvisin renal e pastaj në ureter

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Histologjia e veshkes:

A

Secila veshkë është e ndërtuar nga 1-2 million nefrone dhe me qindra duktuse kolektore.
Ndërtimi i Nefronit
Nefroni paraqet njësin ndërtuese të vëshkave
Përbëhet nga:
Korpuskuli (trupthi) renal – që përbëhet nga Glomeruli dhe kapsula e Bowman-it
Tubulat renale

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Korpuskuli renal:

A

Glomeruli – përmbanë enë të fenestruara të gjakut arteriola aferente dhe eferente ku bëhet filtrimi i gjakut – krijimi i Filtratit qe nuk përmban qeliza dhe proteina.
Presioni glomerular i gjakut në arteriole aferente mundëson që të bëhet filtrimi dhe filtrati
të kaloj në kapsulën e Boëmanit.
Kapsula është e përbërë nga membrane viscerale që formohet nga qelizat e specilizuara – podocitet dhe memrana parietale e formuar nga epiteli skuamoz i thjeshtë.
Filtrati nga kapsula kalon në tubulat renale ndërsa pjesa e mbetur e gjakut kalon në arteriolen eferente dhe largohet nga veshka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Tubulat renal?

A

Vazhdojn nga kapsula glomerulare deri te maja e piramideës.
Ndahen në 4 pjesë:
Tubuli proksimal i përdhredhur
Anzna e Henle-ut
Tubuli distal i përdredhur
Duktusi kolektor
Disa duktuse kolektore bashkohen në papillën e piramidës renale dhe drenohen në kalikset e vogla

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Nefronet ndahen në:

A

Nefrone kortikale Nefrone jukstamedullare
Të gjitha nefronet e kanë trupthin renal në korteks.
Nefronet kortikale e kanë anzën e Henleut në medullë renale dhe afër ngjithjes me korteksin renal
Nefronet jukstamedullare e kanë anzën e henleut në thellësi të medullës renale

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Formimi i urines?

A

Bëhet në 4 faza:
Filtrimi glomerular
Reabsobimi tubular
Sekretimi tubular
Ruajtja e ujit

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Urina?

A

Paraqet lëng steril në të cilin gjenden te tretura në ujë produkte të azotit dhe kripra.
96% ujë dhe 4% mbetje metabolike
Ngjyrë të verdhë kashte Ph 4.5-8

17
Q

Ureterët?

A

e përqojn urinën nga veshkët për në vezikën urinare
Paraqesin tuba të ngushtë, me mure të trasha muskulare.
Ureterët janë rreth 25cm të gjatë
Gjysma e sipërme gjendet në abdomen – pjesa abdominale
ndërsa pjesa tjetër në pelvik – pjesa pelvike
Diametri i tyrë është 3mm, ndërsa janë të ngushtë në tri vende:
Në ngjitjen pelvikouretrale
Në hyrjen në pelvikun e vogël
Në kalimin nëpër vezikën urinare

18
Q

Uretra eshte?

A

-kanal i cili e largon urinën jashtë organizmit
Fillon nga qafa e vezikës urinare deri jashtë tek hapja e jashtme e uretës
Të meshkujt është e gjatë rreth 18cm ndërsa te femrat 3-4cm
Uretra femrore dhe mashkullore ka dy sfinkter: Sfinkteri i jashtëm uretral – i pavullnetshëm Sfinkteri i brenshëm uretral – i vullnetshëm
Uretra mashkullore Ka 3 regjione:
Pjesa prostatike, membranoze dhe penile

18
Q

Sëmundjet e veshkave Anomalit kongjenitale:

A

Agjeneza unilaterale ose bilaterale
Veshka në formë patkoi
Sëmundjet policistike kongjenitale
Veshka ektopike
Arteriet renale abnormale infeksionet
insuficienca renal

19
Q

Crregullimet e vezikës urinare:

A

Anomalit kongjenitale – vezika ektopike
infeksionet – cistiti Lezionet neurologjike
Ruptura e vezikës Kanceri
inkontinenca urinare

20
Q

Homeostaza?

A

i referohet procesit të mbajtjes së një mjedisi brendshëm të qëndrueshëm. Me fjalë të tjera, homeostaza i referohet mirëmbajtjes së ekuilibrit fiziologjik normal dhe funksionimit brenda trupit.

21
Q

Sistemet për mirëmbajtjen e homeostazës:

A

Sistemi nervor
Sistemi endokrin

22
Q

Sistemi endokrin?

A

përfshin të gjitha gjëndrat e trupit që sekretojnë hormonet drejtpërdrejt në rrjedhën e gjakut. Ato nuk përmbajnë kanale, disa gjëndra mund të jenë si endokrine ashtu edhe ekzokrine (pankreasi). Sistemi endokrin shpesh është përgjegjës për rregullimin e proceseve afatgjata.

23
Q

Funksionet kryesore që koordinon janë:

A

homeostaza - ruan mjedisin e brendshëm të trupit;
ruajtja dhe shfrytëzimi i substrateve të energjisë (karbohidratet, proteinat dhe yndyrnat);
rregullimi i rritjes dhe riprodhimit;
kontrolli i përgjigjeve të trupit ndaj stimujve të jashtëm (veçanërisht stresi)

24
Q

Sistemi endokrin eshte/organet qe sekretojn hormonet?

A

-i përbërë nga një koleksion organesh të vogla që janë të shpërndara në të gjithë trupin, secila prej të cilave liron hormonet në furnizimin me gjak (‘endo’ = brenda, ‘crine’ = për tu sekretuar). Këto organet që sekretojnë hormone mund të ndahen në tre kategori kryesore:
Gjëndrat endokrine - organet funksioni i vetëm i të cilave është prodhimi dhe lëshimi i hormoneve. Kjo perfshin:
Gjëndëra hipofizës
Gjëndëra tiroide
Gjëndëra paratiroide
Gjëndra mbiveshkore.`

25
Q

Organet që nuk janë vetëm gjëndra por që përmbajnë zona relativisht të mëdha të indeve prodhuese të hormoneve jane:

A

Hypothalamusi
Pankreasi
Testikujt
Vezoret
Indet dhe organet e tjera që prodhojnë gjithashtu hormone - zona të qelizave që prodhojnë hormonet gjenden në:
Muri i zorrëve të holla dhe stomakut.
Placenta
Gjëndrat endokrine kanë një furnizim të lartë të gjakut dhe enëve limfatike

26
Q

Sis, endokrin(sekretimet)?

A

Hipotalamusi
Sekreton hormonet e përfshira në ekuilibrin e lëngjeve, tkurrjen e muskujve të lëmuar, kontrollin e sekretimit të hormoneve nga gjëndra anësore e hipofizës
Gjendra e hipofizes
Sekreton prodhimin e melaninës stimulues të hormonit, si dhe hormonet e shumta që rregullojnë aktivitetin endokrin të lëvore veshkave, gjëndrës tiroide dhe organeve riprodhuese
Gjëndra pineale
Sekreton melatoninën, e cila ndikon në funksionin riprodhues dhe ritmet cirkopiane (ditë / natë)
Gjëndra tiroide
Sekreton hormonet që ndikojnë në normën metabolike dhe nivelin e joneve të kalciumit në lëngjet e trupit

27
Q

Sis, endokrin(sekretimet) 2?

A

Gjëndrat paratiroide
Hormon sekret i rëndësishëm për rregullimin e niveleve të jonit të kalciumit në lëngjet e trupit
Gjendra e adrenale
Qelizat e korteksit sekretojnë hormonet të përfshira në ekuilibrin mineral, kontrollin metabolik dhe rezistencën ndaj stresit
Medulla lëshojnë epinefrinën dhe norepinefrinën gjatë aktivizimit simpatik
Pankreasi (ishujt e pankreasit)
Sekreton hormonet që rregullojnë shkallën e marrjes së glukozës nga indet e trupit

28
Q

Hormonet janë?

A

-stimulues kimikë që kontrollojnë ndryshimet në trup. Gjëndrat endokrine mund të stimulohen nga sistemi nervor ose ndryshimet kimike në trup.
Hormonet ndikojnë në indet specifike të quajtura indet e synuara/target. Qelizat e këtyre organeve kanë receptorë që lidhin hormonin specifik dhe stimulohen nga ai reagim. Ndërsa hormonet qarkullojnë në gjak, ato bien në kontakt me pothuajse çdo qelizë të trupit, por në mënyrë të vetme ushtrojnë efektin e tyre specifik në ato qeliza që kanë receptorë për atë hormon.
Mekanizmi çelës-dry, vetëm çelësi i duhur (hormoni) mund të zhbllokojë një dry të veçantë (receptori).
Receptorët e hormoneve gjenden ose brenda qelizës target ose në sipërfaqen e tij. Vendi i receptorit varet nga lloji i hormonit për të cilin është receptori

29
Q

Mekanizmi i komunikimit intracelular?

A

Hormonet zakonisht prodhojnë një nga ndryshimet e mëposhtme:
ndryshime në përshkueshmërinë e membranës qelizore dhe / ose gjendjen elektrike të qelizës (potencialin e membranës) duke hapur ose mbyllur kanale jonike në membranën qelizore;
sinteza e proteinave ose molekulave rregullatore (siç janë enzimat) brenda qelizës;
aktivizimi ose çaktivizimi i enzimës;
shkaktimi i veprimtarisë sekretore;
stimulimi i mitozës.

30
Q

Kontrolli i sekretimit të hormoneve?

A

Stimuli fillestar për prodhimin dhe sekretimin e një hormoni është zakonisht një nga tre llojet, megjithëse disa organë përgjigjen ndaj stimujve të shumëfishtë:
Stimujt humoral: gjëndra i përgjigjet ndryshimeve kimike në trup siç janë ndryshimi i niveleve ose joneve ose
lëndëve ushqyese në gjak.
Stimujt nervore: disa gjëndra janë sinjal nga sistemi nervor (nerva simpatik) për të lëshuar hormonet në mënyrë që të shkaktojnë ndryshime fiziologjike.
Stimujt hormonale: disa gjëndra endokrine kontrollohen nga gjëndrat e tjera endokrine dhe kështu i përgjigjen hormonit.

31
Q

Feedback-u negativ?

A

Nivelet e hormoneve kontrollohen nga feedback-u negativ, që ndalon prodhimin kur nivelet janë të larta, dhe feedback-u pozitiv që amplifikon stimulimin deri në përfundimin e një procesi. Ndryshimet në numrin e receptorëve, up-rregullimi dhe down-rregullimi, përshtaten me nivelet e hormoneve, ndërsa enzimat hepatike dhe renale ndihmojnë në zbërthimin dhe eliminimin e tyre.

32
Q

Hipotalamusi është ?

A

-një pjesë e trurit me një sërë funksionesh. Është një strukturë e vogël , që lidhet drejtpërdrejt me gjëndrrën e hipofizës nga kërcelli i hipofizës (ose infundibulum).
Siguron nivelin më të lartë të funksionit endokrin duke integruar sistemet
nervore dhe endokrine

33
Q
A