არაბები და საქართველო ლექცია 7

Question 1

ვინ იყვნენ ბუდუინები

Answer 1

მომთაბარე არაბული ტომები,რომლებიც რეიდებს ახორციელებდნენ და ცხოვრობდნენ სირია-პალესტინა,ერაყსა და არაბეთის ნახევარკუნძლზე

Question 2

ირანი და ბიზანტია რომლე სატელიტ სახელმწიფოებს იყენებდნენ ბედუინების წინააღმდეგ?

Answer 2

ღასანიანების სირია პალესტინაში და ლახმანიანების ერაყში

Question 3

რომელი სამი მიმართულებით დაიწყო არაბული ექსპანსია?

Answer 3

სირია, ერაყი და ეგვიპტე

Question 4

რას მოიცავდა დაცვისა და შეუვალობის ხელშეკრულება

Answer 4

არაბები დაპყრობილ ხალხებს სთავაზობდნენ ისალამს და უარის შემთხვევაში კი ამ ხელშეკრულებას დებდნენ,ანუ არ ეხებოდნენ სარწმუნოების რიტუალებსა თუ დაწესებულებებს ასევე ადმინისტრაციულ წყობას და ხშირად იერარქიას.

Question 5

რამ განაპირობა არაბთა მასიური წარამტება ბიზანტიის მიმართ 7 საუკუნის 40-იან წლებში? და რას მიაწერდნენ ამას?

Answer 5

ჰერაკლე დასუსტდა,წყლის შიში დაეწყო ამას დამატებული დაიწყო შავი ჭირის ეპიდემია,რაც ამბობდნენ რისხვაა იმიტომ რომ ჰერაკლე მის დისშვილზე დაქორწინდაო.

Question 6

არაბების შემოსევის პერიოდში რა მოიმოქმედა სომხეთმა?

Answer 6

ვისპურაკანის სპასპეტმა თეოდორ რშტუნიმ ისარგებლა ბიზანტიის დამარცხებითა და ირანში არსებული არეულობით და 639 წელს გააერთიანა სომხეთი და დამოუკიდბეელი გახადა იგი

Question 7

რომელმა ხალხმა დაიპყრო ყირიმის ნახევარკუნძული ბიზანტიის დასუსტების შემდეგ?

Answer 7

ხაზარებმა

Question 8

რომელმა არაბმა სარდალმა ილაშქრა პირველად ქართლში? 640-იანი წლები

Answer 8

ჰაბიბ იბნ მასლამა

Question 9

რა არის დაცვის სიგელი?

Answer 9

ოფიციალრი დოკუმენტი არაბებსა და მათ მიერ დაპყრობილ სახელმწიფოს შორის,რომელიც მოიაზრებს დაპყრობილის მიერ ხარკის აღებას და დამორჩილებას დამყრობელის მხრიდან უსაფრთხოების უზრუნველყოფის საფუძველზე.

Question 10

როგორ შეძლეს არაბებმა სასანიანთა იმპერიის დაპყრობა ასე ადვილად?

Answer 10

სასანიანთა ირანის ბიზნატიის იმპერატორ ჰერაკლის მიერ დაკავება და დასუსტება.

Question 11

ჩამოთვალე 4 მართლმორწმუნე ხალიფა

Answer 11

აბუ ბაქრი 632 -634
ომარი 634 - 644
ოსმანი 644 - 656
ალი 656 - 661

Question 12

რომელი ორი ბრძოლა იყო უმნიშვნელოვანესი არაბებსა და ირანელებს შორის დაპირისპირებაში?

Answer 12

637 წელს კადისიას,როცა არაბებმა აიღეს ქტესიფონი და 642 ნაჰავდნთან როდესაც ირანის დასავლეთ ნაწილი მიიერთეს.

Question 13

რატომ დაბრუნდა უკან ჰაბიბ იბნ მასლამა სამხრეთ კავკასიიდან?

Answer 13

ერთი მიზეზი იყო ის რომ მისი მხედართმთავარი სურაკა გარდაიცვალა და არის მოსაზრება,რომ ქართველებმა მას დიდი წინააღმდეგობა გაუწიეს

Question 14

რომელი დინასტია ჩაუდგა არაბებს სათავეში და ვინ იყო მისი დამაარსებელი ალის სიკვდილის შემდგომ

Answer 14

ომაიანთა დინასტია, მუავია ხალიფა

Question 15

რას ნიშნავდა „არმინია“ არაბებისთვის?

Answer 15

არმინია არაბებისთვსი იყო გეოგრაფიული ტერიტორია და არა სახელმწიფო,ეს რეგიონი მოიცავდა ანატოლიიდან კასპიის ზღვამდე სამხრეთ კავკასიას.

Question 16

ჰაბიბ იბნ მასლამამდე, რომელი არაბი სარდალი ლაშქრობდა ქართლში წარმატებით, რის შემდეგაც მან ხარკი დააკისრა ქართლს?

Answer 16

სალმანი

Question 17

რატომ აუჯანყდნენ ოსმანს?

Answer 17

მისი ნეპოტიზმის გამო მან მისი ოჯახის წევრები დანიშNა წინ და მუჰამედის მთავარი მუჰამედი უკანა პლანზე,ხოლო გამომწვევი იყო ეგვიპტეში იბნ ალ-ასი ის გადაყენება და ბოლოს მოკლეს კიდეც ოსმანი.

Question 18

რომელი ბერძენი მხედართმთავრის დაჭერის გამო შემოდის ჰაბიბ იბნ მასლამა 7 საუკუნის 50-იან წლებში ქართლში?

Answer 18

მავრიანოსს

Question 19

ვინ არიან ზიმიები?

Answer 19

ისლამურ სახელმწიფოში მცხოვრები არამუსლიმი მოსახლეობა,რომელიც ხელშეკრულების საფუძვლეზე სარწმუნოებისა და ქონების შეუვალობით სარგებლობდნენ ჯიზიასა და ხარაჯას სანაცვლოდ მათ ქონდათ უფლება გარკვეული თვითმმართველობით ესარგებლათ

Question 20

რომელ ორ პოლიტიკურ ერთეულს აქვს პრეტენზია ქართლში პირველობაზე და ცენტრალიზებული სახელმწიფოს დაქვეითებაზე?

Answer 20

მანგლისსა და არმაზს(მცხეთა),მათი დაცვის სიგელში ცალკე მოხსენიება და სხვა საგვარეულოებთან სხვადასხვა პირობები ასახავს შიდა მდგომარეობას ქართლში.

Question 21

რა ტერიტორიას განაგებდა სტეფანოზ III

Answer 21

ქართლსა და კახეთის ნაწილს,უჯარმა მისი შვილის სამამულო ტერიტორიაა.

Question 22

. რომელ დინასტიებს შორის მიმდინარეობდა დაპირისპირება ქართლში?

Answer 22

ბაგრატიონი VS ხოსროანი

Question 23

რაზე იყვნენ გაბრაზებულები არმაზელები და მანგლისელები?

Answer 23

არმაზი - რომ პოლიტიკური ცენტრი გახდა თბილისი და არმაზმა მნიშვნელობა დაკარგა
მანგლისი - სტეფანოზის მამამ ადარნესემ რო ვერ დაიცვა მანგლისი ჰერაკლესგან.

Question 24

რას ნიშნავს არ რიდას ომები

Answer 24

აბუ ბაქრის დროს მუსლიმთა ტერიტორიაზე “ცრუ წინასწარმეტყველების” და განდგომილი მუსლიმების წინააღმდეგ ომი და დასრულდა მუსლიმ არაბთა გაერთიანებით.

Question 25

რას ნიშნავს ზაქათი,ყადი,ჯიზია და ხარაჯა

Answer 25

ზაქათი - რელიგიური გადასახადი
ყადი - მოსამართლე რომელიც შარიათის წესებით განსჯიდა
ჯიზია - არამუსლიმდა გადასახადი რელიგიის შემწყნარებლობის სანაცვლოდ
ხარაჯა - მიწის გადასახადი ყველასთვის

Question 26

ვინ უპირისპირდებოდა ხალიფა ალის თავის მმართველობაში და რატომ?

Answer 26

კურეიშიტთა ტომი,იმიტომ რომ ეშინოდათ რო ის ოსამნის პოლიტიკას არ გააგრძელებდა და მუავიამ არ აღიარა იგი ხალიფად ოსმანის მკვლელობაში ადანაშაულებდა + ოსმანის ოპოზიცია ოსმაინისნაირად არ დაიწყოსო + ხარაჯიტები ალის განდგომილი მუსლიმები

Question 27

ვინ არიან მავალები

Answer 27

არა არაბი მუსლიმები

Question 28

VII და VIII საუკუნეშ რომელი სამი მიმართულებით იბრძოდნენ ქართველები?

Answer 28

ბიზანტია / ხაზარები / არაბები

Question 29

როგორ დამთავრდა სამხრეთ კავკასიაში 681/682 წლების აჯანყება?

Answer 29

ამ დროს შეუწყვიტეს სომხებმა,ალანებმა და ქართველებმა ხარკი არაბებს,ხოლო მეოთხე წელს შემოვიდნენ ხაზარები რეგიონში,რასაც შეეწირა გრიგოლ მამიკონიანი და სხვა ჯანაყებულები

Question 30

რა სახელით მოიხსენიებდნენ ანტიოქიასა და ერზრუმს ბიზანტიელები?

Answer 30

თეოპოლისი ანტიოქიას
თეოდოსიპოლი ერზრუმი

Question 31

ვინ იყვნენ მირდაიტები?

Answer 31

სირიის მთიან რეგიონებში მცხოვრები მონოფიზიტი ქრისტიანები,წარმომავლობა უცნობია ჯერ იყვნენ არაბების მხარეს,ხოლო შემდგომ ბზიანტილელთა მხარეს.

Question 32

რა პირობებით დაიდო ზავი იუსტინეII და აბდ მალიქს შორის?

Answer 32

შეწყდებოდა მირდაიტთა თავდასხმები
გაიყოფდნენ ხარკს კვიპროსზე,იბერიასა და არმენიაში.

Question 33

რა მოვლენებმა იმოქმედა ბიზანტია არაბთა დაპირისპირებაზე 7 საუკუნის ბოლოს? და როგორ

Answer 33

695 წელს იუსტინე გადაააყენეს და ლეონტიუსი ავიდა ტახტზე,ამას დაემატა არაბების შესვლ სამხრეთ კავკასიაში წინააღმდეგობის გარეშე და ჩრდილოეთ აფრკაში ბზანტიელთა დამარცხება.

Question 34

ვის წინააღმდეგ და ვინ გამოაგზავნა ხალიფა იაზიდ II-მ კავკასიაში?

Answer 34

ხაზართა წინააღმდეგ,რომლებსაც დარუბანდი და ლაბანეთი უკვე აღებული ყავდათ და 721 წელს არაბების შემოსევა დაამარცხეს ამიტომ 723 წელს შემოვიდა ჯარაჰი

Question 35

როგორ მიმდინარეობდა ჯარაჰის ლაშქრობები კავკასიაში

Answer 35

იგ შემოვიდა 723 წელს და რამოდენიმეჯერ გადავიდა ხაზართა მიწაზე მოსაოხრებლად თუმცა 727 წელს ალბანეტში დამარცხდნენ და დაინიშნა ჰიშამის ნახევარძმა ალ- მალიქი,რმლის დამარცხების შემდეგად 729წელს ჯირაჰმა აიღო თბილისი და განაახლა დაცვის სიგელი

Question 36

რითი განსხვავდებოდა მასლამასა და ჯარაჰის დაცვის სიგელები?

Answer 36

ჯარაჰმა ოფიციალურად დაამტკიცა მასლამას სიგელი თავიდან მაგრამ პუნქტი ვენახებსა და წისქვილებზე არ გვხვდება მასლამაში ამიტომ ზოგი მიიჩნევს რომ მის დროსაც იყო მაგრამ შმეონახული არ არის ზოგის აზრით კი ეს მხოლოდ ჯარაჰის ინიციატივაა და მასლამასთან არ გვქონდა.

Question 37

როგორ აღწერენ არაბები მარვანს კავკასიაში

Answer 37

ისინი ამბობენ,რომ იგი გადავიდა ხაზარების ტერიტორიაზე დაამარცხა ისინი და დააკისრა დიდი ხარკი ჩამოასახლა ბევრი კახეთში და როცა აჯანყდნენ ყველა ამოხოცა,მან 736 და 739 წელს კიდევ ილაშქრა ხაზარებში ხოლო კავკასია 743 წელს დატოვა და გახდა უკანასკნელი ომაიანთა ხალიფა.

Question 38

რატომ არის საეჭვო მურვან ყრუს ლაშქრობების ქართული წყაროები?

Answer 38

მაგალითად იმიტომ,რომ ჯუანშერის ცნობით არჩილიარის მეფე რომელიც უკვე 70-80 წლისა უნდა ყოფილიყო ასევე აცდენაა სხვა წყაროებშც ამიტომ მეტად სავარაუდოა,რომ მურვან ყრუს ლაშქრობებს მიაწერეს ყველა არაბული სისასტიკე ასე ვთქვათ.

Question 39

რამ გამოიწვია შიდა დაპირისპირებები ქართლში არჩილის მემკვიდრეების დროს?

Answer 39

მურვან ყრუს ლაშქრობები(ზოგი მიიჩნევს რომ ამ დროს დაარსდა თბილისის საამირო),სამოქალაქო დაპირისპირება არაბებში ,ხაზართა განახლებული შემოსევები და ხოსროიანთა დინასტიის დასუსტება გაქრობა ფაქტობრივად.

Question 40

ვინ იყვნენ არაბთა მთავარი მტრები ჩრდილოეთ კავკასიაში

Answer 40

ხაზართა სახაკანო

Question 41

რატომ იყვნენ მასები უკმაყოფილოები ომაინათა მმართველობით?

Answer 41

აბასიათნა მხარდამჭერი მოძრაობა ჯერ ერაყში ხოლო შემდგომ ხორასანში გადაინაცვლა,და იზრდებოდა მათი რიგები,მავალებსა და რეგიონის მკვიდრთ არ მოწონდათ საგადასახადო სისტემები,ხოლო ბედუინები და ადრეული ისლამის ელიტა მიიჩნევდა,რომ მათი მოპოვებული სიმდიდრეები ომაიანებმა მიითვისეს.ამ მოძრაობის ლიდერია აბუ მუსლიმი

Question 42

რითი განსხვავდებოდა ერთმანეთისგან ომაინათა და აბასიანთა არაბული სახელმწიფოები?

Question 43

რამდენ პერიოდად შეიძლება დავყოთ საქართველოში არაბთა მმართველობა სამეცნიერო ლიტერატურის მიხედვით?

Answer 43

1)მოხარკეობის პერიოდი
2)კონსოლიდაციის პერიოდი
3)პარტიკულარიზმის პერიოდი
4)ჯაფარიანთა სეპარატიზმის
5)თბილისის თვითმმართველობის

Question 44

როგორ შეიძლება დაიყოს არაბთა მმართველობა სამ ნაწილად?

Answer 44

1- დაიწყო არაბების შემოსევებით და გაგრძელდა თბილისის საამიროს დაარსებით
2- საამიროს დაარსებიდან მათი დამოუკიდებლობის მოპოვებამდე
3-დამოუკიდებელი თბილისის საამიროს პერიოდი

Question 45

რა იყო ხაზართა ხაკანის პოლიტიკური მოტივაცია სამხრეთ კავკასიაში VIII საუკუნის 60-იან ლებში მეფე არჩილის დროს.

Answer 45

ხაკანს სურს ქართლის ერისთვის და შეირთოს და ასევე თავისი ქალწული მიათხოვოს არაბთა მიერ დანიშნულს,რომელიც განაგებდა თბილისს ამით მას სურდა ურთიერთობის დამყარება და სიტუაციიაში გარკვეული პოლიტიკური კონტროლის მოპოვება რეგიონშ მაგრამ მისი ქალიშვილი გარდაიცვალა და არჩილის და შუშანმა თავიმოიკლა.

Question 46

ვინ არიან წანარები?

Answer 46

საქართველოს აღმოსავლეთ საქართველოს მთიანეთში მცხოვრები ქართველური ტომები,რომელთა პოლიტიკური გავლენის სფეროში იმყოფებოდა კახეთი.

Question 47

როგორ ჩაიარა წანართა აჯანყებამ

Answer 47

764 წელს ხაზართა ლაშქრობის შემდგომ წანარები აუჯანყდნენ არაბებს და ჯერ აბუ ჯაფარს გაუწიეს წინააღმდეგობა შემდგომ ალ ჰასანის,თუმცა დამარცხდნენ და სასტიკად გაუსწორდნენ რითიც არაბებმა გაიმყარეს პოზიციები.

Question 48

რომელი მნიშვნელოვანი მოვლენა მოხდა წანართა აჯანყების დროს საქართველოში?

Answer 48

აბო თბილელის წამება

Question 49

რა ეწოდებოდათ აბასიანთა დროს არაბების ტერიტორიაზე მცხოვრებ არამუსლიმ მოსახლეობას?

Answer 49

ზიმიები

Question 50

აბოს წამების მიხედვით როგორი სახის ურთიერთობა არსებობდა არაბ ამირასა და ქართლის ერისმთავარს შორის?

Answer 50

ქართლის ერისმთავარი იყო ადგილობრივი მოსახლეობაზე პასუხისმგებელი და ამირას კარზე მათი წარმომადგენელი,ხოლო ამირა იყო არაბული ავტორიტეტის სიმბოლო და საგარეო საკითხებზე გადაწყვეტილების მიმღები

Question 51

რატომ აუჯანყდნენ ქართველები და წანარები “არმინიის” გამგებელ ხუზაიმა იბნ ხაზემ ათ-თამიმს?

Answer 51

იმიტომ,რომ მან პატრიკიოსებისა და მეფეების შვილებს თავები წააჭრა.

Question 52

რა პრობლეებსი გადაჭრა უწევდა არმინიის გამგებელ ხალიდს?

Answer 52

წანარტა აჯანყების,ამირას დაუმორჩლებლობის(ეს ორი მოკვაშირეა)
და აშოტის შეჩერების,რომელიც ქართლის ერისთავი იყო და ტაოში განკარგავს.829 წელი

Question 53

რომელი თბილისის ამირას დასამორჩილებლად გამოაგზავნა ამირამ მუჰამედ იბნ ხალიდი და მოყვა მის ლაშქრობას?

Answer 53

თბილისის ამირა საჰაკის დასამორჩილებლად დაახლოებით 842 წელს,მუჰამედ იბნ ხალიდის მხარე დაიჭირა აშოტის ძემ ბაგრატ კურაპალატმა რის გამოც მას სამართავად გადაეცა ქართლი და არაბული წყაროსმიხედვით დაამარცხა საჰაკი,ხოლო ქართულისა კი ვერავინ გაიმარჯვა ბრძოლაში.

Question 54

თავდაპირველად რა მიზნით შემოდის ბუღა თურქი კავკასიაში 852/853?

Answer 54

ხალიდის შემდგომ მოსული არაბი “არმინიის”გამგეს სისასტიკემ ადგილობრივების და დიდი სომეხი ნახარარის ბაგრატუნის მოკვლამ გამოიწვია აჯანყება და იუსუფის სიკვდილი,სწორედ ამ აჯანყების ჩასახშობად მოვიდა ბუღა თურქი კავკასიაში.

Question 55

როგორ განვითარდა მოვლენები ბუღა თურქის შემოსევებისას საქართველოში?

Answer 55

მან დაამარცხა საჰაკი შემდგომ დაამარცხა მისი დამხმარე აფხაზთა მეფე,თავისი მოკავშირე ბაგრატ აშოტის ძის დახმარებით რის შემდეგაც აჯანყდნენ გარდაბნელები და მათი დამარცხების შემდგომ ბუღამ ყველას დასჯა გადაწყვიტა,იმათიც ვისაც შეუვალობა გააჩნდა,რის გამოც ადგილობრივებმა მიმართეს ხაზარებს,ოვსებსა და ბიზანტიელებს,ეს საფრთხე კი იყო მიზეზი რატომაც მოხსნეს იგი სარდლობიდან.

Question 56

რომელი ოთხმა არაბმა სარდალმა ილაშქრა საქართველოში?

Answer 56

1)ჰაბიბ იბნ მასლამა - 650-იანი წლები(დადო დაცვის სიგელი)
2)ჯაფარი - 729 წელი (აიღო თბილისი და გაგრძელა დაცვის სიგელი
3)მურვან ყრუ - (ამარცხებს ხაზარებს და ლაშქრავს ქართლსა და აფხაზეთს)
4)ბუღა თურქი - 853-856(კლავს საჰიკს,ამარცხებს აფხაზთა მეფეს და გარდაბნელებს)