6 - Vaste voeding Flashcards
6.1 Gezonde voeding
Bespreek het belang van een gezonde levensstijl vanaf de geboorte.
= gezonde voeding + voldoende beweging
* goede groei en ontwikkeling
* voorkomen van problemen
–> overgewicht
–> tandbederf
–> moeilijke defecatie
–> diabetes
6.1 Gezonde voeding
Verduidelijk de rol van de vroedvrouw in het ontwikkelen van een gezonde levensstijl bij de baby.
bijstaan in het ontwikkelen / behouden van een gezonde levensstijl voor zowel de ouders als de baby
* informeren over de opstart van vaste voeding
* informeren over de ontwikkeling van een gezond eetpatroon bij de baby
6.1 Gezonde voeding
Wat is de voedingsdriehoek?
basisadvies over een gezonde levensstijl
–> vanaf 1 jaar
6.1 Gezonde voeding
Geef de basisprincipes van een gezonde levensstijl.
- eet in verhouding meer plantaardige dan dierlijke voedingsmiddelen
- beperk het gebruik van bewerkte voedingsmiddelen
–> voorkeur aan versbereide maaltijden - water is de beste dorstlesser
- vermijd overconsumptie
–> eet bewust en met mate - beweeg voldoende
6.1 Gezonde voeding
Hoe kun je je baby de eerste weken / maanden in beweging brengen?
- geef je baby zoveel mogelijk ruimte en kansen om te bewegen en spelen (leg je kindje op een matje)
- buikligtussendoortjes (begin met korte momentjes)
- wissel je baby regelmatig van houding
6.2 Opstart vaste voeding
Geef advies ivm het tijdstip waarop je start met vaste voeding.
4-6 maanden
–> bewuste mondbewegingen
- start op een rustig, ontspannen moment
- geef je baby de tijd om te wennen
6.2 Opstart vaste voeding
Welke factoren spelen een rol bij het introduceren van vaste voeding?
- rijpheid
- behoeften
- motorische ontwikkeling
- gewoonten in de omgeving
6.2 Opstart vaste voeding
Vanaf welke leeftijd is vaste voeding noodzakelijk?
6 maanden
–> meer energie en ijzer nodig dan dat er te halen is uit borstvoeding of kunstvoeding
6.2 Opstart vaste voeding
Geef een aantal maatregelen voor een goede hygiëne en voedselveiligheid.
- gebruik dagverse producten
- controleer de vervaldatum bij verpakte producten
- pas een goede handhygiëne toe
- spoel voedingsmiddelen meermaals
6.2 Opstart vaste voeding
Welke signalen bij de baby kunnen eventueel aangeven dat hij klaar is om te starten met vaste voeding?
- smakkende geluidjes
- alles in zijn of haar mond te stoppen
- belangstelling te tonen voor jouw eten en drinken
6.2 Opstart vaste voeding
Waarom is het bij borstvoeding aan te raden pas te starten met vaste voeding vanaf de leeftijd van 6 maanden?
zodra je start met vaste voeding vermindert de melkproductie doordat de baby minder drinkt
–> langer genieten van de voordelen van borstvoeding
6.2 Opstart vaste voeding
Geef tips voor het leren eten met een lepel.
- zorg dat je baby de lepel ziet aankomen, zo krijgt je baby de tijd om de mond te openen
- kies een klein lepeltje uit plastic of kunststof
- breng de lepel horizontaal in je baby’s mond, druk hem lichtjes op de tong
- het hoofdje is lichtjes voorovergebogen
- geef eventueel een lege lepel om mee te spelen en aan te wennen
6.2 Opstart vaste voeding
Wat als de baby de vaste voeding niet wil eten?
wacht een week en probeer het dan opnieuw
6.2 Opstart vaste voeding
Wat als de baby zijn portie niet wil opeten?
stop even met voeden
–> hij heeft misschien genoeg gegeten
6.2 Opstart vaste voeding
Met welke vaste voeding dien je te starten? Groentepap of fruitpap?
het maakt niet uit
–> kies in het begin vooral voor zachte smaken
–> als de ene pap goed opgestart is, kun je de andere beginnen geven
begin je rond 6 maand?
–> starten met groentepap (ijzervoorraad is opgebruikt)
6.3 Groentepap
Op welk tijdstip van de dag wordt groentepap aangeboden?
liefst ’s middags
–> tijd om goed te verteren
indien ‘s avonds: lichte voeding en niet te laat
6.3 Groentepap
Geef de ingrediënten en hun verhouding in groentepap.
2/3 groenten
1/3 aardappelen, deegwaren
of witte rijst
6.3 Groentepap
Hoeveel groentepap mag de baby eten?
- start met enkele lepeltjes
–> laat je baby zelf aangeven hoeveel het wil eten - voer de hoeveelheid langzaam op tot gemiddeld 150g
- 1 jaar: 250-300g
6.3 Groentepap
Moet de baby zijn groentepap volledig opeten?
Neen
–> laat hem zelf aangeven hoeveel hij wil eten
–> als je kindje stopt na enkele hapjes: melkvoeding bijgeven
6.3 Groentepap
Hoe wordt een groentepap het best bereid?
- kook of stoom de groenten en aardappelen
- plet alles fijn met een vork
- voeg een koffielepel / eetlepel vetstof toe
- geef de groentepap zo snel mogelijk
6.3 Groentepap
Moet de groentepap steeds vers bereid en gegeven worden?
Ja
* om een zo hoog mogelijke voedingswaarde te behouden
* om infecties te vermijden
Is kant-en-klare potjesvoeding betrouwbaar?
Ja
–> de hele productie, van gronstoffen tot verwerking, staat onder strenge controle
–> maaltijden zijn gesteriliseerd
6.3 Groentepap
Welke groenten zijn aan te raden om mee te starten?
licht verteerbare groenten
* witloof
* bloemkool
* wortelen
* courgette
* pompoen
* tomaat
* spinazie
6.3 Groentepap
Welke groenten vragen bijzondere aandachtspunten?
nitraatrijke groenten
* tijdens het bewaren en bereiden kan nitraat omgezet worden in nitriet
* risico’s zijn verwaarloosbaar
* kan meerdere keren in de week gegeten worden
6.3 Groentepap
Welke vetstoffen kunnen gebruikt worden voor de bereiding van een groentepap?
- olie (maïs, olijf, arachide, koolzaad of zonnebloem)
- zachte plantaardige margarine
- bak- en braadvet rijk aan onverzadigde vetzuren (zijn zacht als ze uit de koelkast komen)
6.3 Groentepap
Dient een groentepap te worden gekruid?
Neen
* je baby leert de smaak van groenten kennen
* je prikkelt het maag-darmkanaal niet onnodig
Mogen restjes van een groentepap of fruitpap bewaard worden?
Neen
* ze verliezen een belangrijk deel van hun voedingswaarde
* bewaren (en heropwarmen) verhoogt het risico op infectie
6.4 Fruitpap
Op welk tijdstip van de dag wordt de fruitpap aangeboden?
’s middags
–> tijd om goed te verteren
6.4 Fruitpap
Welke ingrediënten, en in welke verhouding, zitten in een fruitpap?
100% fruit
–> indien de fruitpap te vloeibaar is, koek of meel toevoegen
6.4 Fruitpap
Hoeveel fruitpap mag de baby eten?
- start met enkele koffielepels (aangevuld met melkvoeding)
- hoeveelheid langzaam opvoeren naar 150g
- 1 jaar: 250-300g
6.4 Fruitpap
Hoe wordt een fruitpap het best bereid?
- spoel het fruit in koud water
- verwijder de schil en pit
- snijd het fruit in grote gelijke delen
- maak het onmiddellijk fijn met een rasp of vork (gebruik een pers voor citrusvruchten)
- voeg eventueel koek of meel toe
- geef de pap zodra het klaar is
6.4 Fruitpap
Moet de fruitpap steeds vers bereid en gegeven worden?
Best wel
indien toch op voorhand klaarmaken
* bewaren in een afgedekte glazen bokaal of plastic voedingspotje op een koele donkere plaats (zodat bacteriën niet kunnen vermenigvuldigen)
* de dag zelf serveren
6.4 Fruitpap
Welk fruit is aan te raden?
vers, zacht smakend en rijp seizoensfruit dat zacht is van structuur
* appel
* peer
* banaan
* meloen
* perzik
* pruim
6.4 Fruitpap
Welk fruit is af te raden?
- blikfruit
- fruit in glas
- vruchtensiropen
- gedroogd fruit
–> te veel energie
–> kind went aan zoete smaak
–> verhoogde kans op tandbederf
6.4 Fruitpap
Welk fruit vraagt bijzondere aandacht?
bessen en druiven
* pitjes en velletjes moeilijk te verwijderen
* pas vanaf 12 maanden
6.4 Fruitpap
Dient fruitpap te worden gesuikerd?
Neen
* baby leert de smaak kennen
* kinderen raken anders gewoon aan zoete smaak (kieskeurig)
* verhoogd risico op tandbederf bij toevoeging
6.4 Fruitpap
Mogen gluten gebruikt worden voor de bereiding van fruitpap?
Ja
* vanaf 4-6 maanden
* in kleine hoeveelheden
* via glutenbevattende kindermelen, koeken of granen
6.5 Evolutie eetpatroon
Bespreek de evolutie van de eet- en tafelvaardigheden gedurende het eerste levensjaar.
4-6 maanden
* leren eten van een lepel
6-8 maanden
* leren drinken uit een open beker
* in een kinderstoel aan tafel
8-12 maanden
* leren kauwen op grover voedsel
* met handjes eten in mond brengen
kindje evolueert van een passieve drinker naar een kindje dat actief mee eet aan tafel met het gezin
6.5 Evolutie eetpatroon
Welk vlees mag het kind vanaf 6 maanden eten?
voorkeur voor wit vlees
–> kip en ander gevogelte
vlees zonder zichtbare vetrandjes
–> kalfsvlees, paardenvlees, kip, kalkoen, wild, mager rund-, varkens- en lamsvlees
Te vermijden
* rauw vlees zoals gehakt (risico bacteriën)
* vet vlees
Denk aan de voedingsdriehoek
6.5 Evolutie eetpatroon
Hoeveel vlees mag het kind vanaf 6 maanden dagelijks eten?
- start: 1 eetlepel / dag (+/- 15g)
- verhogen tot 25g/dag (tot 1 jaar)
6.5 Evolutie eetpatroon
Hoe bereid je vlees voor de groentepap het best vanaf 6 maanden?
vlees koken of stomen in een beetje water met zachte tuinkruiden
–> kan samen met de aardappelen en groenten
6.5 Evolutie eetpatroon
Mag het kind van 6 maanden ook vis eten?
Ja
* aangeraden om 1-2x/week vis op het menu te zetten
* vetzuren belangrijk voor de groei van de hersenen en de ontwikkeling van de ogen
6.5 Evolutie eetpatroon
Welke vis is aan te raden vanaf 6 maanden?
alle verse zeevis is geschikt
* vette vis: ansjovis, haring, makreel, paling, sardien
* halfvette vis: bot, forel, heilbot, karper, zalm, tonijn
* magere vis: baars, griet, kabeljauw, schelvis, tong
–> vis met een kwaliteitslabel op de verpakking
6.5 Evolutie eetpatroon
Hoeveel vis mag het kind van 6 maanden eten?
= licht verteerbaar, dus mag meer geven dan vlees
- start: +/- 20g
- 1 jaar: 30g
6.5 Evolutie eetpatroon
Mag het kind van 6 maanden vegetarisch eten?
Ja, maar
* kinderen hebben een grote behoefte aan eiwitten: zowel dierlijke als plantaardige
* je dient ook voldoende aandacht te schenken aan de juiste combinatie van eiwitbronnen (voldoende essentiële aminozuren)
–> voldoende melkvoeding
–> eventueel supplement
–> graanproducten
–> voldoende groente en fruit
6.5 Evolutie eetpatroon
Dient elk kind vanaf 6 maanden extra vocht te krijgen?
Neen
Enkel wanneer
* het kind koorts of diarree heeft
* het zeer warm weer is
–> melkvoeding nog belangrijkste bron van vocht: minimum 0,5l/dag
of wanneer het kind wat meer wil drinken dan alleen zijn melkvoeding
6.5 Evolutie eetpatroon
Welke drank(en) genieten de voorkeur wanneer men extra vocht geeft?
- water: mineraalarm niet-bruisend
- lichte kruidenthee of vruchtenthee zonder honing of suiker
Niet te veel: water remt de eetlust
6.5 Evolutie eetpatroon
Kan men in plaats van een open beker ook een tuitbeker gebruiken?
Best niet
* tuitbeker: houdt het infantiel zuigen in stand
* open beker: baby leert juist te doseren en de lippen rond de bekerrand te sluiten
–> goed voor latere taalontwikkeling en stand van de tanden
6.5 Evolutie eetpatroon
Welke tips kan je geven wanneer het kind zich vaak verslikt tijdens het drinken van de beker?
vul de beker met halfvloeibare voeding
vb. ingedikte flesvoeding of soep
6.5 Evolutie eetpatroon
Kan grover voedsel ook opgestart worden als het kind nog geen tandjes heeft? (vanaf 8 maanden)
Ja
6.5 Evolutie eetpatroon
Hoe kan je brood inbrengen in het menu? (8 maanden)
- laten knabbelen op het korstje
- zachte deel geven, eventueel geweekt in wat melk of soep
–> wissel af
6.5 Evolutie eetpatroon
Welk brood is te verkiezen vanaf 8 maanden?
bruin brood
* 1-2 dagen oud: minder plakkerig, makkelijker te kauwen
* geen volkorenbrood en zonder hele korrels of vlokken: moeilijker te kauwen en mogelijks krampen
6.5 Evolutie eetpatroon
Welk broodbeleg is aan te raden vanaf 8 maanden?
plantaardige margarine met onverzadigde vetstoffen: energiebron
–> geen extra beleg nodig
* gepelt vers fruit
* fruitmoes zonder zuiker
* groentemousse
* fijngeplet ei of gekookte vis
* hummus, notenpasta
6.5 Evolutie eetpatroon
Bespreek het drinkgedrag vanaf 8 maanden.
melkvoeding is nog altijd het belangrijkst
* water: mineraalarm niet-bruisend
* kruiden- of vruchtenthee zonder honing of suiker
–> wanneer het kind wat meer wil drinken dan enkel de melkvoeding
6.5 Evolutie eetpatroon
Schets het dagelijks eetpatroon van een kind vanaf 1 jaar.
3 vaste maaltijden (ontbijt - middageten - 2e broodmaaltijd)
* maximaal 2 tussendoortjes waarvan 1 fruitmoment
* borst- of flesvoeding
* water
6.5 Evolutie eetpatroon
Welke zijn de belangrijkste veranderingen in de voeding vanaf 1 jaar?
fruit: ook fruitsoorten met pitten of een moeilijkere structuur (druiven, kersen, bessen, ananas)
vlees / vis: mag je vanaf nu af en toe bakken of roosteren ipv stomen of koken (wissel af)
6.5 Evolutie eetpatroon
Zijn tussendoortjes aan te raden?
maximaal 2
* hoe meer eetmomenten, hoe meer kans op tandbederf
* te veel of te energierijke tussendoortjes: geen honger meer en mist noodzakelijke voedingsstoffen van de hoofdmaaltijd
* gezonde snacks: fruit, kleine stukjes rauwe groenten, sneetje brood, rijstwafel, soepstengel
6.5 Evolutie eetpatroon
Wat met het drinkgedrag vanaf 1 jaar.
Water
* kruiden- of vruchtenthee zonder honing of suiker
* water met een smaakje: fruit, groenten, kruiden laten trekken
dranken tussendoor remt de eetlust
6.5 Evolutie eetpatroon
Bespreek het drinkgedrag vanaf 18 maanden.
- melk: 350-500ml/dag
- water: 0,5l
stimuleren uit een open beker te drinken
6.5 Evolutie eetpatroon
Bespreek de belangrijkste veranderigen in het eetpatroon van 0-18maanden.
6 maanden
* introductie vlees / vis met groentepap
* drinken uit een open beker
* mee aan tafel in een kinderstoel
8 maanden
* leert kauwen
* grover voedsel
* brood
12 maanden
* bijna alles eten: mee-eten met het gezin
* voedsel moet steeds minder fijn gemalen worden
* zelfstandig eten met een lepel
* verminderde eetlust: groeit minder snel
18 maanden
* weten wat ze lusten
* experimenteren aan tafel
* extra vocht: 0,5l water (bovenop 350-500ml melk)
6.6 Baby led weaning
Wat is weaning?
het introduceren van vaste voeding in het eetpatroon van de baby
6.6 Baby led weaning
Wat is baby led weaning?
- alternatieve methode voor lepelvoeding
- gaat uit van de zelfstandigheid van de baby
–> de baby leert voedingsmiddelen kennen met de eigen zintuigen
–> de baby bepaalt zelf wat en hoeveel het wil eten
de baby eet de voeding met de hand
= de Rapley-methode
6.6 Baby led weaning
Wat zijn de basisprincipes van baby led weaning?
- vaste voeding is geen vervanging, maar een aanvulling op de melk
- vaste voeding wordt gestart wanneer de baby er klaar voor is: ten vroegste vanaf 6 maanden (rechtop zitten, grijpen en vastenemen, interesse in voeding)
- voedingsmiddelen worden aangeboden onder de vorm van stukken: gestoomde of gekookte groenten, fruit vlees (niet geplet of gepureerd)
- het kind kiest zelf wat hij in de mond brengt om op te eten: niet geforceerd / gevoederd
- samen aan tafel
6.6 Baby led weaning
Wat zijn mogelijke voordelen van baby led weaning?
- stimuleert de motorische en zintuigelijke ontwikkeling
- eet sneller alleen: door het frequenter en langer oefenen
- is minder kieskeurig: neemt makkelijk nieuwe voedingsmiddelen in door de kleuren, texturen en smaken
- minder voedingsproblemen
- normale vertering en een goede mond- en spraakontwikkeling door het kauwen
- minder kans op overgewicht en obesitas: bepaalt zelf wanneer het genoeg heeft gegeten
6.6 Baby led weaning
Wat zijn de mogelijke nadelen van baby led weaning?
- verhoogd risico op verstikking
- krijgt het kind wel voldoende voedingsstoffen binnen als het zelf bepaalt wat en hoeveel het eet?
voor- en nadelen nog onvoldoende onderzocht
* ouders kunnen informeren
* niet de bedoeling BLW te verkondigen en als richtlijn te gebruiken
