6: Sinaps Flashcards
Sinapstaki iletişim nasıl gerşekleşir?
1) Kimyasal Sinaps
- Sinaptik yarık vardır.
- Presinaptik aksondaki impulsun salgılattığı kimyasal sinaptik yarıkta difüze olur ve postsinaptik hc’de reseptörüne bağlanır.
- Latent dn daha uzun, yanıt daha yavaş
2) Elektriksel Sinaps
- Pre ve postsinaptik membranlar birbirine yakındır ve hc’ler arasında düşük dirençli köprülerden oluşan kavşaklar bulunur.
- Latent dn daha kısa, yanıt daha hızlı
Yerleşim yerlerine göre sinaps tipleri nelerdir?
- Serebellum ve otonom gangliyonların sepet hcleri
aksonun terminal dalları postsinaptik hc’nin soması çevresinde ağ, sepet oluşturur. - Serebellumun tırmanan lifleri
aksonun terminal dalları postsinaptik hc’nin dendritleriyle birb sarılmıştır. - Kortikal piramidal hclerin apikal dendritleri
aksonun terminal dalları doğrudan dendritler ∞Serebral korteksteki sinapsların %98’i dendritlerde, %2’si hc gövdesindedir.
∞MS’de dendrit üzerinde 8000, gövde üzerinde 2000 sonlanma görülür.
Sinapsta bulunan yapılar nelerdir?
- Sinaptik yarık (20-40 nm)
- Postsinaptik yoğunluk (kalınlaşma) (özgün reseptörler, bağlayıcı proteinler ve post-sinaptik etkilerle oluşan enzimlerin bir sıralı kompleksidir)
- Sinaptik veziküller
- -Küçük, berrak: Ach,glisin, GABA, glutamat
- -Küçük, yoğun: Kateşolaminler
- -Büyük, yoğun: Nöropeptidler
Maddelerin ekzositozla sinaptik aralığa bırakılması nasıl gerçekleşir?
–Dokunma ve Akma Deşarjı: Vezikül hc zarındaki küçük bir delik aracılığıyla içeriğini boşaltır, hızla açılır, vezikül hc’de kalır.
Küçük veziküllerin hc zarıyla kaynaştığı bölge: aktif bölgelerde voltaj kapılı Ca kanalları mevcut.
–Ca presinaptik nörona girdikten 200 us sonra ekzositoz gerçekleşir.
–Vezikül zarındaki sinaptobrevin ile hc zarındaki sintaksin kilitlenir. Bu, Rab3 GTPazlarla düzenlenir.
Ekzositozla salınan maddenin kendi reseptörünün yakınına salınması nasıl sağlanır?
NÖREKSİNLER (1000’den fazla)
Presinaptik nöronun zarına tutunmuş olan nöreksinler, postsinaptik nörondaki reseptörlerine bağlanır.
Nöreksinler ayrıca sinaptik özgüllüğün oluşmasını sağlar.
Ekzositozu bloke eden toksinler hangileridir?
Çinko endopeptidazlar
Tetaoz toksini ve botulinum toksini B, D, F, G snaptobrevine etki eder.
Botulinum C sintaksine, A ve B SNAP-25 etki eder.
Tetanoz MSS’de presinaptik iletici bırakılmasını önler–>spastik paralizi mg
Botulizm sinir-kas kavşağında Ach salınmasını inhibe eder–>flask paralizi (botoks)
EPSP nasıl oluşur?
Presinaptik sonlanmanın hemen altında ye ralan postsinaptik hc zarının depolarizasyonuyla oluşur.
Eksitatör iletici postsinaptik zarda Na veya Ca iyon kanallarını açar.
Bir sinaptik yumrunun aktivitesiyle oluşan EPSP küçüktür ama aktif yumruların herbirinin oluşturduğu depolarizasyonlar sumasyona uğrar.
IPSP nedir?
Hiperpolarize yanıtlar oluşur ve hc’nin uyarılabilirliği azalır.
Cl geçirgenliğinde lokal olarak oluşan artışla mg.
İnhibitör sinaptik yumru aktifleşince yumrunun alt tarafındaki postsinaptik hc zarında Cl kanalları açılır.
Cl kendi kons gradyanı yöninde hc içine geçer ve hc daha negatif hale gelir.
K’un hc dışına hareketiyle, Na yada Ca’un kanallarının kapanmasıyla oluşur.
Yavaş postsinaptik potansiyeller nedir, nerelerde görülür?
Yavaş postsinaptik potansiyeller 100-500 ms’lik latent periyoda sahiptir ve birkaç saniyede sonlanır.
–Yavaş EPSP’ler K geçirgenliğinde azalma
–Yavaş IPSP’ler K geçişinde artma ile mg.
Otonom gangliyonlarda, kalp ve düz kastave kortikal nöronlarda tanımlanmıştır.
Postsinaptik nöronda AP nasıl oluşabilir?
Postsinaptik nöron üzerinde eksitatör ve inhibitör aktivitenin sürekli etkileşimi, hiperpolarize ve depolarize edici aktivitenin cebirsel toplamına eşit olan değişken bir zar potansiyeli oluşturur.
Eşik değere ulaşmak için yeterli olan 10-15 mV’luk depolarizasyona ulaşınca ilerleyici potansiyel oluşur.
Motor nöronlarda en düşük eşiğe sahip kısım başlangıç segmentidir. Buranın ateşlenmesiyle deşarj iki yöne ilerler. Hc gövdesine giden retrograd ateşlenme hc’deki eksitatör ve inhibitör aktivitenin kenilenebilmesini sağlar.
Dendritlerin görevi nedir?
Protein sentezi hc çekirdeğinde olduktan sonra mRNA’lar dendritlere göç eder. Burada herbiri dendritik dikendeki bir ribozomla ilişki oluşturur ve diken üzerinden gelen sinaptik girdi etkilerini değiştiren proteinleri üretir.
Dendritik dikenlerdeki dğşk motivasyon, çğrenme ve uzun süreli hafızayla ilişkilidir.
Doğrudan ve dolaylı inhibisyon nasıl gerçekleşir?
- -Bir IPSP oluşumuyla gelişen doğrudan inhibisyondur
- -Bir önceki postsinaptik nörondeşarjının etkilerine bağlı gelişen dolaylı inhibisyondur.
- Hc refrakter dn’de olabilir.
- Postsinaptik hc ard-hiperpolarizasyon sırasında (spinal nöronlarda tekrarlayan uyarılar sonrası)
MS’te postsinaptik inhibisyon nasıl gerçekleşir?
İskelet kasındaki kas iğciğinden gerim reseptörleriyle gelen aff lifler, spinal motor nöronlara geçer ve EPSP’ler ve sumasyon ile postsinaptik nöronda ilerleyici yanıt oluşur.
Aynı zamanda inhibitör ara nöronlarla antagonist kaslara biden motor nöronlarda IPSP’ler mg.
ZIT İNERVASYON
MSS’de presinaptik inhibisyon nasıl gerçekleşir?
Aksoaksonal sinapslarda presinaptik inhibisyon mg.
ı) Presinaptik reseptörlerin aktivasyonu Cl geçişinde artışa neden olur–> eksitatör sonlanmada AP azalır.
ıı) Ca girişi ve iletici madde salımı azalır. K kanalları açılır K’un dışa Ca’un içe akışı azalır.
ııı) İletici madde salgılanması doğrudan azalır.
GABA, GABA A reseptörlerini etkileyerek Cl geçişini artırır.
MS’te GABA B K geçişinde artış oluşturan G proteiniyle presinaptik inhibisyon oluşturur.
MSS’de presinaptik kolaylaştırma nasıl gerçekleşir?
AP uzun sürdüğünde ve Ca kanalları daha uzun açık kaldığında presinaptik kolaylaştırma mg.
Aksoaksonal bir sonlanmadan salgılanan serotonin nöron içi cAMP’yi artırır.
Bir grup K kanalının fosforilasyonu sonucunda bu kanallar kapanır, repol yavaşlar, AP uzar.
