2:Hücresel Fizyoloji Flashcards
Birincil haberciler, hc’nin transkripsiyonunu nasıl aktive eder?
1) Hc zarını geçer, çekirdek reseptörüne bağlanır, gen ekspresyonunu değiştirmek üzere DNA ile etkileşir: Steroid ve tiroid hormonlarındaki gibi 1. haberciler.
2) Latent bir transkripsiyon faktörünü fosforile etmek üzere çekirdeğe geçebilen sitoplazmik PROTEİN KİNAZların aktivasyonu ile: 2. haberci ile MAP kinaz aktive olur.
3) Sitozolden çekirdeğe göç edip transkripsiyonu değiştiren latent transkripsiyon faktörünü aktive eder: Nükleer Faktör Kappa B (NFB), aktive olmuş transkripsiyon uyarı dönüştürücüleri (STAT sitokin reseptör bağlanmasını takiben aktive olan)
–Aktive olan transkripsiyon faktörü DNA’ya bağlanır, mRNA’nın transkripsiyonunu artırır.
mRNA’lar ribozomlarda artan miktarda protein üretimiyle sonuçlanan translasyona uğrar.
Yağ sentezi nerede gerçekleşir?
Düz (Smooth) Endoplazmik Retikulum
Ca hc dışından içine hangi yollardan girer?
Kimyasal kapılı kanallar
Voltaj kapılı kanallar
Gerilmeyle aktive olan kanallar
*Ca’un hem konsantrasyon hem de elektriksel gradyanı hc içine doğrudur.
Ca’un serbestleşmesini sağlayan ikinci haberci hangisidir?
IP3, endoplazmik ret’daki IP3 res’ünü aktive ederek Ca serbestleşmesine neden olur.
Ca da bir 2. habercidir, hc zarındaki Ca kanalları topluluğunun (SOCCler=depo işletmeli Ca kanalları) açılmasını tetikler.
Ca’un hc dışına çıkarılabilmesi nasıl sağlanır?
Gradyana karşı bir hrk olduğundan enerji gerekir.
Hc dışına: Ca ATPaz ile, Na ile zıt akım ile.
End ret’a: SERCA ile taşınır.
Ca, kasta “calsequestrin”, diğer hücrelerde “calreticulin” denilen proteinlere bağlıdır.
Ca bağlayıcı proteinler hangileridir?
- Troponin: İskelet kası
- Kalmodulin: Ca bağlandığı zaman 5 ayrı kalmodulün kinazı aktive edebilir (CaMKler):
- -CaMK I ve II: sinaptik işlerde.
- -CaMK III: protein senteziyle ilgili.
- -Kalsinörin: Ca kanallarını inaktive eder, T hc aktiflenmesinde rol oynar, immünosupresiflerle inhibe edilir.
- Kalbindin
G proteini nasıl çalışır?
Sinyal, G proteiniyle eşleşmiş reseptöre bağlanır.
GDP’yi, GTP ile değiştirir.
GTPα, βγ alt ünitelerinden ayrılır.
GTPα, ve βγ fizyolojik etkileri oluştururlar.
GTPα’nın intrensek GTPaz aktivitesi GTP’yi GDP’ye dönüştürür. α, β ve γ tekrar biraraya gelir.
G proteinlerini sınıflandırınız.
1) Küçük G proteinleri
a) GTPaz aktive edici proteinler (GAPs)
b) Guanin değiştirici faktörler (GEFs)
c) GTP bağlyıcı proteinler
_Rab ailesi: end ret, Golgi, lizozomlar, endozomlar ve hc zarı arasındaki vezikül trafiğinin hızını düzenler.
_Rho/Rac ailesi: hc iskeletiyle hc zarı arasındaki etkileşimlere aracılık eder.
_Ras ailesi: sinyalleri hc zarından çekirdeğe ileterek büyümeyi düzenler.
2) Heterotrimerk G proteinleri (35ten fazla)
-Gt (transdüsin)
-Gs & Gi (Gi, pertusis toksinine duyarlı)
-Go, Golf, Ggust, Gz, Gq, G11-16
G proteini α ünitesinin GTPaz aktivitesini hızlandırabilen maddelere ne denir?
G protein sinyal düzenleyici (RGS) ailesi
GPRCs’nin (G protein eşleşmeli reseptör) yapısını anlatınız
Hc zarını 7 kez geçen proteinlerdir.
Yedi sarmallı reseptörler ya da serpentin reseptörleri de denir.
Tek bir reseptörün uyarılması 1-10, daha fazla G proteinini aktive edebilir.
IP3 reseptörünün işleyişini anlatınız.
Ligand, reseptörüne bağlanır,
Zarın iç yüzündeki PLC aktive olur:
1) G proteiniyle eşleşmiş olanlar Gq aracılığıyla –> PLC β aktive olur –> PIP2’nin DAG ve IP3’e hidrolizini katalize eder
IP3 –> end ret’a diffüze olur, burada IP3 res’ne bağlanır –> Ca sit’a serbestlenir.
DAG –> protein kinaz C’yi aktive eder.
2) Tirozin kinaz reseptörlerine bağlı kimyasallar ise diğer hc sinyal yollarıyla–>PLCγ aktive olur.
Adenozin 3’5’-monofosfatın (cAMP) oluşumu ve metabolizmasını anlatınız.
ATP —> cAMP —> 5’AMP (adenil siklaz ve fosfodiesteraz)
Fosfodiesteraz inhibitörleri nelerdir?
Teofilin, kafein gibi metilksantinler
cAMP’nin etkileri nelerdir?
Protein kinaz A’yı (PKA) aktive eder –>proteinlerin fosforilasyonu, bunların şekil ve aktivitelerinde değişik oluşturur.
PKA’nın aktif katalitik ünitesi çekirdeğe geçer ve cAMP’ye yanıt veren elementi bağlayıcı proteini (CREB) aktive eder –> CREB DNA’ya bağlanır ve bazı genlerin transkripsiyonunu etkiler.
Adenil siklazın yapısını anlatınız.
Bir transmembran proteinidir ve zarı 12 kez geçer.
Gs proteinleri adenil siklazı aktive eder
Gi proteinleri adenil siklazı inhibe eder
Kolera toksini, boğmaca toksininin ve forskolin ilacının etkileri nelerdir?
- Kolera toksininin A alt ünitesi ADP-ribozun Gs’nin α alt ünitesindeki arjinin kalıntısına taşınmasını sağlar. GTPaz aktivitesi inhibe olur –> adenil siklaz aktivitesi uzar.
- Boğmaca toksinini Gi’nin α alt ünitesinin bir sistein kalıntısının ADP ribozilasyonunu katalize eder. –> Gi işlevi inhibe olur.
- Forskolin adenil siklaz aktivitesini uyarır.
Siklik guanozin monofosfat (cGMP) etkileri nelerdir?
Koni ve basillerde görmede önemli.
cGMP bağımlı kinazı aktive eder.
Guanil siklazları sınıflandırınız.
I) Tek transmembran ünitesi olan
-Atrial natriüretik peptid (ANP), 2 tane
-E.coli enterotoksinine ve guaniline bağlanan
II) Çözünür guanil siklaz
-NO ve NO’li bileşiklerle aktive olur.
Büyüme faktörlerini sınıflandırınız.
1) Hc’lerin çoğalma ve gelişmesi (20’den fazla)
- NGF
- IGF-I
- Aktivin ve inhibinler
- EGF
2) Sitokinler (makrofaj ve lenfositler de üretir)
3) Koloni uyarıcı faktörler: eritrosit ve lökositlerin çoğalma ve olgunlaşmasını düzenlerler.
Hc’lerin çoğalma ve gelişmesini etkileyen büyüme faktörleri nasıl etki gösterir?
Ras Yoluyla:
1) Tirozin kinaza bağlanan bir üniteye sahipbir transmembran ünitesi olan reseptörleri vardır.
Madde tirozin kinaza bağlanınca önce reseptör dimerize olur.
2) Hc içi tirozin kinaz üniteleri aktive olur.
3) Küçük G proteini Ras yoluyla MAP kinazlara ulaşır ve transkripsiyon faktörleri üretilir –> gen ekspreyonu gerçekleşir.
Büyüme faktörlerinden sitokinler ve koloni uyarıcı faktörler nasıl etki gösterir?
JAK-STAT Yoluyla:
1) Bunların tirozin kinazla bağlı üniteleri yoktur ama sitoplazmada tirozin kinaz aktivitesi başlatırlar.
2) Bunlar da Janus kinazları (JAK’lar) aktive eder.
3) JAK’lar da STAT proteinlerini fosforile ederler.
4) Fosforile STAT proteinleri çekirdeğe giderler.
Hücreler arası iletişim hangi yollarla gerçekleşir?
1) Sinirsel İletim
2) Endokrin İletim
3) Parakrin İletim
4) Otokrin İletim
5) Justakrin İletim
Kimyasal habercilerin reseptörleri nasıl düzenlenir?
1) Azalan düzenleme: Hormon ya da sinir ileticisinden fazla varsa aktif reseptör sayısı azalır.
- Endositozla reseptör hc içine alınır
- Duyarsızlaşmada ise reseptör daha az yanıt verir
2) Artan düzenleme: Kimyasal habercinin eksikliğinde ise aktif reseptör sayısı artar.
3) İSTİsna: Anjiotensin adrenal korteks üzerindeki reseptörlerini arttırır.
Kimyasal habercilerin etki mekanizmaları nelerdir?
I) İyon kanalı aktivasyonu -Ach
II) G-proteini aktivasyonu
III) Hc’deki enzim aktivitesinin aktivasyonu
IV) Doğrudan transkripsiyonun aktivasyonu
