6. metody jakościowe

Question 1

paradygmaty (Thomas Kuhn)

Answer 1

ogólne sposoby widzenia świata, decydujące o tym, jaki rodzaj pracy naukowej powinien być podejmowany i jakie wyniki są akceptowalne w danej epoce i miejscu

Question 2

paradygmat interpretatywny

Answer 2

założenie: rzeczywistość społeczna jest niestabilna i względna. nauka zbiorem gier językowych, opartym na regułach skonstruowanych przez używających język.

zadanie nauki: opis i zrozumienie zjawisk psychologicznych i społecznych, w celu poszerzenia wiedzy o rozwiązaniach.

Question 3

metody jakościowe - założenia

Answer 3

• do niektórych problemów lepiej nadają się pogłębione analizy mniejszej liczby przypadków
• wiele spraw lepiej się bada poprzez dogłębne zrozumienie rzeczywistości w oczach aktorów społecznych danej zbiorowości
• badania terenowe (nieustrukturyzowane wywiady, obserwacja uczestnicząca)

Question 4

systemy badawcze metod jakościowych:

Answer 4

• teoria ugruntowana (Konecki)
• etnografia (Kostera) - wywiady antropologiczne, obserwacje, luźny plan wywiadu
• Interpretacyjna Analiza Fenomenologiczna IPS (Pietkiewicz, Smith) - mała liczba osób badanych ale pogłębiony wywiad

Question 5

interakcjonizm symboliczny

Answer 5

ludzie przypisują znaczenie przedmiotom w procesie interakcji społecznych, interpretują relacje oraz zmieniają te interpretacje w zależności od stopnia ważności przedmiotu dla jednostki

Question 6

Teoria ugruntowana (Glaser, Strauss)

Answer 6

metoda indukcyjna; interakcjonizm symboliczny; badacz podchodzi do badanego obiektu w sposób otwarty, bez założeń wstępnych (ma jednak różne filtry)

etapy:
1. zbieranie danych (wywiady i obserwacje)
2. kodowanie i identyfikacja idei i koncepcji (nazywanie poszczególnych fragmentów analizowanego materiału, kategoryzowanie, porównywanie)
3. generowanie teorii (tworzenie hipotez w oparciu o analizę poszczególnych kategorii, odniesienie do literatury przedmiotu

Question 7

rodzaje wywiadów:

Answer 7

• standaryzowane/niestandaryzowane
• ustrukturyzowane - pytania zamknięte/nieustrukturyzowane - swobodny
• swobodny pogłębiony - budowanie relacji, zaufania; interakcja
• antropologiczny - otwarty
• narracyjny - w oparciu o linię życia
• kreatywny - bez ram czasowych i tematycznych
• fokusowy - grupowy

Question 8

rodzaje obserwacji:

Answer 8

• uczestnicząca - członek grupy obserwowanej, insider
• bezpośrednia - outsider, ale wtopiony w teren
• pośrednia - poprzez filmy, opis wydarzeń
• nieuczestnicząca - wszystko w terenie jest dla nas nowe
• shadowing - bycie cieniem badanego (egzotopia)

Question 9

autoetnografia analityczna

Answer 9

rozwijanie teoretycznych wyjaśnień szerszych zjawisk społecznych; opiera się na samoświadomej introspekcji; badacz pełnym uczestnikiem badanej grupy lub kontekstu (setting)

Question 10

autoetnografia ewokatywna

Answer 10

skupia się na interpretacjach narracyjnych, które otwierają konwersację i wywołują reakcje emocjonalne

Question 11

autoetnografia zbiorowa (CA)

Answer 11

metoda dająca wiele punktów widzenia, a jednocześnie uwalniająca tekst od egocentrycznego nasycenia autorem; materiał empiryczny opisywany przez kilku autorów; wzbogaca intersubiektywną perspektywę

Question 12

netnografia/etnografia wirtualna

Answer 12

• badanie, w którym internet jest jedynym polem/terenem
• analizujemy działania online
• wywiady online, badania kwestionariuszowe

Question 13

co współcześnie dominuje w badaniach naukowych?

Answer 13

paradygmat ilościowy (randomizowane badania kontrolowane - “złoty standard”) - jak najdokładniejszy pomiar i możliwość jego generalizacji na jak najszerszą populację

Question 14

pytania podejmowane przez badania jakościowe

Answer 14

• indywidualne znaczenia, które ludzie nadają swoim przeżyciom i zachowaniom
• interakcje międzyludzkie i interpretacje tych interakcji

Question 15

źródła badań jakościowych

Answer 15

1. refleksja filozoficzna - nurt fenomenologiczny; jak otaczająca rzeczywistość jawi się odkrywającemu ją podmiotowi
2. badania terenowe etnologów i antropologów społecznych
3. symboliczny interakcjonizm - aby zrozumieć interakcję międzyludzką należy odkryć, jak interpretują świat ci, którzy biorą w niej udział i jaka jest interpretacja badacza
4. antropologia kulturowa - nadawanie szczególnego znaczenia indywidualnym perspektywom i interpretacjom świata jednostek

Question 16

teorie powstałe na gruncie badań jakościowych

Answer 16

• socjalizacji
• wychowania
• więzi
• kozła ofiarnego

Question 17

metody przeprowadzania badań jakościowych:

Answer 17

• obserwacja (uczestnicząca)
• grupy fokusowe
• wywiady pogłębione

Question 18

metody analizy jakościowej:

Answer 18

• zbieranie danych z obserwacji, wywiadów, spostrzeżeń własnych
• sortowanie i segregowanie materiałów, poszukiwanie związków między zmiennymi
• wyodrębnianie bardziej ogólnych wzorców i procesów
• zestawienie wypracowanych zbiorów uogólnień z formalnym ogółem wiedzy w formie pojęć czy teorii

Question 19

metodologia teorii ugruntowanej

Answer 19

• szczególnie doceniana przez socjologów
• krok po kroku prowadzi badacza przez zbieranie danych i analizę jakościową, aż do zbudowania teorii indukcyjnej

Question 20

analiza konwersacyjna

Answer 20

szczególne skupienie na analitycznym badaniu poszczególnych sekwencji wypowiedzi

Question 21

analiza narracji

Answer 21

koncentracja na zjawiskach jak przenikanie się wątków narracyjnych, relacja podmiotu do opisywanego świata; pozwala na odkrywanie znaczeń nieuświadamianych przez rozmówców

Question 22

ograniczenia badań ilościowych (Silverman)

Answer 22

• brak głębszego kontaktu z badanymi i namysłu nad badaną sytuacją
• oparcie statystycznych korelacji na arbitralnie zdefiniowanych zmiennych
• interpretowanie w sposób dowolny uzyskanych wyników analiz (wiedza potoczna, uprzedzenia)

Question 23

ograniczenia badań jakościowych

Answer 23

• znacznie większa czasochłonność
• brak możliwości generalizacji wyników na populację ogólną
• element subiektywności w ocenie uzyskiwanych wyników

Question 24

których zjawisk nie można opisać za pomocą jednej metody?

Answer 24

zagadnienia rozwoju człowieka, funkcjonowanie środowiska rodzinnego

Question 25

świat w paradygmacie interpretatywnym

Answer 25

ma charakter procesualny oraz emergentny, tworzony przez dynamikę wzajemnych interakcji aktorów społecznych mogących podejmować działanie, a w rezultacie nadawania znaczeń

Question 26

Morgan (1997) - definicja fokusu i 3 główne elementy:

Answer 26

1. metoda zorientowana na gromadzenie danych
2. zwrócenie uwagi na interakcje między uczestnikami dyskusji
3. podkreślenie aktywnej roli badacza

Question 27

Lia Litosseliti (2005) (o fokusie)

Answer 27

nieformalna konwersacja wybranych osób na konkretny, wskazany temat
- grupa powinna mieć przynajmniej jedną cechę wspólną
- 10-12 osób
- lokalizacja wywiadu dostosowana do tematu dyskusji
- nagrywanie wywiadu (kamera może stresować)

Question 28

Bohnsack - zasady prowadzenia dyskusji grupowej

Answer 28

• adresatem wytycznych jest grupa, nie poszczególni członkowie
• prowadzący jedynie proponuje tematy, nie narzucając kierunku dyskusji
• badacz powinien być czujny w trakcie wywiadu

Question 29

Krueger: zalety fokusów:

Answer 29

• wysoka trafność
• elastyczność
• niskie nakłady finansowe
• szybkie wyniki
• orientacja społeczna
• nieprzewidywalność kierunku dyskusji

Question 30

etyka prowadzenia fokusów

Answer 30

Międzynarodowy Kodeks ESOMAR - 3 zasady:
1. badacz zbierający dane osobowe powinien udzielić rzetelnych informacji dotyczących zakresu zgromadzonych informacji, celu badania i odbiorców, którym mogą być one udostępnione
2. zabezpieczenie danych przed nieupoważnionym dostępem
3. badacz ma zawsze działać dla dobra badanego

Question 31

raport belmocki

Answer 31

w procesie uzyskiwania świadomej zgody można wyróżnić trzy elementy: informację, zrozumienie i dobrowolność

Question 32

2 typy trudności w badaniach fokusowych (metodologiczno-etyczne)

Answer 32

1. niezależny od badaczy, nieprzewidywalny, ulokowany w czynnikach zewnętrznych (niechęć uczestników, odmowy, redukcje grupy)
2. dylematy wewnętrzne towarzyszące autorom (trudności pojawiające się w trakcie będące efektem interakcji z uczestnikami)