6. Altyapı, Drenaj ve Çit

Question 1

Yol tasarımı aşamasında altyapı ile ilgili nelere bakılmalı?

Answer 1

uygun malzeme mi?
Malzeme yola nasıl yerleştirilecek
nasıl sıkıştırılacak
uzun vadede kararlı kalması için ne lazım?

Question 2

Toprak altyapı birbirine tutunan malzeme ise ne olur?

Answer 2

hem kısa vadede hem
de orta vadede sağlamlık ve kararlılık, silindirik kayma yüzeylerinde bir denge durumu
mevcutsa korunacaktır. Bu denge, yüzeyin üstündeki malzemenin kütlesinin aşağı ve dışarıya
doğru oluşturduğu dönme kuvvetinin malzemenin kayma direnci tarafından yeterince
karşılandığında oluşur.

Question 3

Uzun vadede dolguda ne olabilir?

Answer 3

Aşırı katılaşmış killer ve benzer toprak malzeme uzun vadede kalitesini yitirir ve bu tür
malzemeyi içeren dolgular onlarca yıl yeterli düzeyde hizmet verdikten sonra bozulabilir.

Question 4

Kaymalara neden olacak veya tetikleyecek etmenler?

Answer 4

 Uzun süre kuru kalan hava şartlarında bazı killi topraklarda oluşabilen derin çatlaklar.
Yarma şevlerinin tepesinde veya dolgu şevlerinin ayağındaki kanallar veya tarımsal
toprak işleme.
 Dolguların üst tarafına yığılmış balast gibi ağır malzeme veya yarma şevlerinin üst
kısımlarına yakın yerlerde ağaç veya malzemenin oluşturduğu aşırı yükleme.
 Dolgularda su birikmesine ve alttaki toprağın yumuşamasına neden olacak kül dökme.

Question 5

Dolgu ve yarmalarda hareket nelerle sezilir?

Answer 5

 Bozulmuş, yana yatmış veya çökmüş sinyal direkleri, kablo hatları veya çitler.
 Düşey doğrultudan epeyce sapmış ağaç gövdeleri.
 Yol kenarındaki güvenli patikanın göçmesi veya çökmesi.
 Herhangi bir yerde toprakta oluşmuş büyük çatlaklar.
 Düzeltmeden sonra hatta tekrarlayan yerel seviye ve hiza bozulmaları.

Question 6

Kayma şüphen var, derinliği nasıl tespit edersin?

Answer 6

Eğer bir kayma çevriminin olduğundan
şüphelenilirse, o bölgede bir matris şeklinde çelik borularla açılan deliklere plastik borular
yerleştirilir. Kısa bir süre sonra, bu plastik borulara çelik çubuklar salınarak hangi derinliğe
kadar bükülmeden gittiği, dolayısıyla kaymanın hangi derinlikte olduğu tespit edilir.

Question 7

Dolgu şevde kayma varsa ne yapılır?

Answer 7

Levha veya beton kazıkla destek (palplanj ve forekazık)
 Banket veya gabiyonlar
 Beton enjeksiyonu (grouting)
 Düz veya balık kılçığı şeklinde avgın

Question 8

Banket nedir

Answer 8

Banket (berming), serbest su akışına izin veren ağır bir malzemeden, kayan şevin ayak
kısmına dayanan bir settir ve karşı ağırlık olarak iş görür. Etkili olabilmesi için, kayma
çemberi içinde ve şevin alt kısmına olabildiğince yakın olmalıdır. Banketin oluşturulacağı
yerde su giderlerinin kapanmamış olmasına ve alt kısmına kablo hatları veya sabit ekipman
olmamalıdır.

Question 9

Gabiyon nedir?

Answer 9

Banket ve istinat duvarı için kullanılır
Gabiyon bir metal tel kafes içine yerleştirilmiş düzgün kırışmış taş veya kırılmış betondan oluşur. Malzeme kafeste kaldığından, birbirini kilitleyen bir biçimde, dökme malzemeye göre daha dik eğimlerde yerleştirilebilir. Gabiyonlar yerin dar olduğu ama önemli miktarda stabilize edici ağırlığın gerektiği yerlerde çok yararlıdır. Üst-üste de yığılabilirler.
Korozyon sonucu tel kafesin parçalanması için geçecek süre içinde, toprak ve bitki kökleri gabiyona nüfuz ederek uzun vadede stabilize kalmasını sağlar.

Question 10

Yarma şevlerindeki kayma sebepleri nelerdir?

Answer 10

Hava şartlarına bağlı olarak yarma şevinde ortaya çıkan erozyon.
 Yarma şevinin üst kısımlarına yakın yerlerde inşaat veya kazı çalışmaları
 Su giderlerinin tıkanması ve su akışında değişme veya ani artma.
Ağaç köklerinin su giderlerini tıkaması veya yarmaya doğru eğilmiş ağaç gövdelerinin
kaldıraç etkisi yaparak toprağı kaydırması.
 Dışarı sızması engellenmiş suyun toprağı yumuşatması veya geçirgen tabakada akan
suyun geçirgen olmayan tabakaya ulaşması ve onu yumuşatması.

Question 11

Zeminde sıklıkla ne tür malzemelerle karşılaşılır?

Answer 11

 Çakıl ve kum gibi gevşek malzeme.
 Yapışkan kil ve alüvyon.
 Organik toprak, alüvyon, humus, ve benzerleri
 Kumtaşı veya kireçtaşı gibi tortu taşları
 Granit gibi magmatik kayaçlar
 Kayrak gibi katmanlı metamorfik kayaçlar.

Question 12

Su geçirme özellikleri açısından toprakları anlat

Answer 12

Yapışmayan suyu iyi süzer
Yapışkan geçirgen değildir. su balastta toplanır ve yolu çökertir
Alüvyon üzerine zor inşa yapılır. Uzmanlarca incelenmeli. Drenaj çok önemli
Tortu ve metamorfik kayaçlar suyu geçirirler. Uygun drenajla iyi bir altyapı olurlar.
Granit, bazalt gibi magmatikler hiç sorun çıkarmazlar. Su geçirmiyor çünkü

Question 13

Geçirgen kum örtüsü neden kullanılrı?

Answer 13

Yapışkan topraktan oluşan altyapıda, ince granül geçirgen bir malzemeden (mıcır) bir katman
drenaj amacıyla, toprağın üstüne serilir. Suyun yapışkan altyapıya erişmesini önlemek
amacıyla, toprak üstüne ince plastik serilmesi önerilir. Geçirgen katman 100 mm’den ince
olmamalıdır ve üzerinde de bir yer kumaşı (geotextile) serilir.

Question 14

Geotextile nedir, neden kullanılır?

Answer 14

Yer kumaşı (geotextile), geçirgen, dokuma kumaş gibi, polimerize edilmiş reçinelerden
yapılır ve inşaat mühendislerince yol yapımında veya temellerde kullanılır. Demiryolunda bu
şekilde bir kumaş kullanımı, balastın ince kum katmanına karışmasını önlemek amacıyladır.