5. Europa i Polska w XI-XIVw. Flashcards
symonia
świętokupstwo
handel godnościami i urzędami kościelnymi
nepotyzm
faworyzowanie członków rodziny przy obsadzaniu stanowisk
inwestytura
nadawanie wasalowi dóbr seniora
ruch odnowy Kościoła - kto i co
opactwo benedyktynów w Cluny
uwolnienie Kościoła od świeckiej inwestytury
zakazanie symonii i nikolaizmu
nikolaizm
łamanie celibatu przez duchownych
kongregacja
sieć klasztorów (np. benedyktyńska, kluniacka)
wielka schizma wschodnia - kiedy i co
1054
rozłam na kościół katolicki i prawosławny
przyczyny wielkiej schizmy wschodniej
reformy opactwa z Cluny na zachodzie
chcieli uniezależnić Kościół od państwa
hejt cesarza bizantyjskiego
konklawe
zgromadzenie kardynałów w celu wybrania nowego papieża
reforma gregoriańska - kto i kiedy i co
papież Grzegorz VII
1075
papież > władza świecka
spór o inwestyturę - kto z kim i o co i wiek
cesarz Henryk IV i papież Grzegorz VII
XI wiek
o uniezależnienie biskupów od władców
kto ma nadawać godności kościelne?
co się dzieje w 1077
spór o inwestyturę
Henryk IV idzie do Canossy by skłonić papieża Grzegorza VII do odwołania ekskomuniki
co się dzieje w 1084
spór o inwestyturę
po cofnięciu ekskomuniki Henryk IV zajmuje Rzym
koronuje się na cesarza
stawia antypapieża
co i kiedy kończy spór o inwestyturę
1122
konkordat wormacki
cesarz zrzekł się świeckiej inwestytury, jednak wybór duchownych trzeba było uzgadniać
mamelucy
niewolniczy żołnierze, niewyznający islamu
krucjaty
religijne wyprawy zbrojne państw katolickich przeciw muzułmanom, poganom, heretykom
wyprawy krzyżowe
szereg krucjat przeciw muzułmanom w celu odzyskania Jerozolimy
jedna z przyczyn wypraw krzyżowych
agresywna polityka Turków seldżuckich wobec chrześcijan
przyczyna entuzjazmu uczestników krucjat
obietnica zbawienia i rozgrzeszenia
pierwsza krucjata - data i wynik
1096
ZALEŻY BO :)
krucjata ludowa - chłopi, mieszczanie - klęska
wyprawa rycerska - armia - wygrana chrześcijan, powstanie Królestwa Jerozolimskiego
3 przykłady zakonów rycerskich
templariusze
joannici
krzyżacy
krucjaty - co ostatecznie
ostatecznie klęska
kwestie organizacyjne
co z gospodarką w średniowieczu
kryzys gospodarczy :(((
powrót do gospodarki naturalnej
(ale za to jest trójpolówka)
nobilitacja
uszlachetnienie
ktoś z niższej grupy społ. staje się szlachtą
Wielka Karta Swobód
kiedy gdzie co kto i dlaczego jej chciał co zrobiła
1215
Anglia
umowa między wasalami a królem (Jan bez Ziemi)
możnowładcy hejtowali królewską samowolę i wysokie podatki
ograniczała władzę króla
doradczy organ króla we Francji w XIV-XVIIIw.
Stany Generalne
Stany Generalne
gdzie, co, kiedy, przez kogo zwołane po raz pierwszy
doradczy organ króla we Francji w XIV-XVIIIw.
zgromadzenie przedstawicieli 3 stanów
Filip IV Piękny
cystersi
benedyktyni z klasztoru z Citeaux
2 przykłady heretyków
waldensi i katarzy
franciszkanie - założyciel i inna nazwa
św. Franciszek z Asyżu
Zakon Braci Mniejszych
dominikanie - założyciel i inna nazwa
św. Dominik Guzman
Zakon Kaznodziejski
podstawa wykształcenia w średniowieczu
7 sztuk wyzwolonych
wiek powstawania pierwszych uniwersytetów
XIV
wynalezienie druku - kto i kiedy
Jan Guttenberg 1455
filozof średniowieczny, dominikanin + jego pogląd
św. Tomasz z Akwinu, tomizm
geneza wojny stuletniej
spór dynastyczny
we Francji umiera Filip IV Piękny
król Anglii Edward III i król Francji Filip VI - spór o koronę
wojna stuletnia - kiedy, między kim a kim, przebieg w skrócie
(jedna z wojen, kto zmienił jej bieg, kto zwyciężył)
1337-1453 Edward III (Anglia) - Filip VI (Francja)
na początku wygrywali Anglicy (np. w bitwie pod Crécy)
potem Joanna d’Arc przeprowadziła zwycięską odsiecz na Orlean
potem Francuzi walczyli dzielnie i wygrali
rekonkwista i wynik
walka chrześcijan o wyparcie Maurów (muzułm.) z Płw. Iberyjskiego
zwycięstwo chrześcijan
czarna śmierć - co, wiek, skąd się wzięła, skutek
epidemia dżumy
XIVw.
przybyła jedwabnym szlakiem handlowym z Azji Środkowej
śmierć ok. 1/3 ludności
przyczyny kryzysu gospodarczego po czarnej śmierci
brak osób do pracy na wsiach
deficyt żywności - klęski głodu
+ kryzys bankowości
żakeria - co, gdzie, wiek, przyczyny
bunty chłopskie we Francji w XIVw.
wyniszczenie wojną (stuletnią), epidemiami, wysokie podatki (bo kryzys gosp.)
niewola awiniońska - co, wiek, skutek
przeniesienie stolicy papiestwa do Awinionu w XIVw.
okres rezydowania papieży w Awinionie i uzależnienia papiestwa od króla
wielka schizma zachodnia
wielka schizma zachodnia - co, wiek, co zakończyło
rządy 3 papieży naraz w XVw.
koniec - sobór w Konstancji w 1417
sobór w Konstancji - kiedy, co, co potem
1414-1418
koniec wielkiej schizmy zachodniej
koncyliaryzm (sobór najwyższą władzą Kościoła - podlega mu papież)
abdykacja papieży i wybranie nowego
Jan Wiklif
prekursor reformacji i protestantyzmu po wielkiej schizmie zachodniej
przeciwnik m.in. supremacji papieża, komentarzy Kościoła do Biblii
potępiony przez Kościół jako heretyk
prekursor reformacji i protestantyzmu po wielkiej schizmie zachodniej
Jan Wiklif
kontynuator poglądów Jana Wiklifa + 2 rzeczy które chciał zmienić i jaki był jego los
Jan Hus czeski reformator religijny chciał nabożeństwa w językach narodowych komunii pod 2 postaciami krytykował handel odpustami spalony na stosie za herezję
wojny husyckie - gdzie, wiek, kto vs kto, kto wygrywa
Czechy
husyci vs Zygmunt Luksemburski
XVw.
wygrywają husyci
geneza wojen husyckich
umiera król Czech i Zygmunt Luksemburski chce być jego następcą
husyci to hejtują i Zygmunt organizuje na nich krucjatę
program religijny husytów
4 artykuły praskie
kompakty praskie
ugoda po wojnach husyckich
autonomia dla husytów
Osman I - kto to, co stworzył
jeden z emirów rozpadłego państwa Seldżuków
twórca nowego tureckiego imperium
bitwa pod Warną - kiedy co kto
1444
ekspansja Osmana I (imperium osmańskie - Turcja)
pokonanie Węgrów
kres Bizancjum - co kiedy dlaczego co potem
upadek Konstantynopola 1453
ekspansja imperium osmańskiego
nowa stolica: Stambuł
