5. Europa i Polska w XI-XIVw.

Question 1

symonia

Answer 1

świętokupstwo

handel godnościami i urzędami kościelnymi

Question 2

nepotyzm

Answer 2

faworyzowanie członków rodziny przy obsadzaniu stanowisk

Question 3

inwestytura

Answer 3

nadawanie wasalowi dóbr seniora

Question 4

ruch odnowy Kościoła - kto i co

Answer 4

opactwo benedyktynów w Cluny
uwolnienie Kościoła od świeckiej inwestytury
zakazanie symonii i nikolaizmu

Question 5

nikolaizm

Answer 5

łamanie celibatu przez duchownych

Question 6

kongregacja

Answer 6

sieć klasztorów (np. benedyktyńska, kluniacka)

Question 7

wielka schizma wschodnia - kiedy i co

Answer 7

1054

rozłam na kościół katolicki i prawosławny

Question 8

przyczyny wielkiej schizmy wschodniej

Answer 8

reformy opactwa z Cluny na zachodzie
chcieli uniezależnić Kościół od państwa
hejt cesarza bizantyjskiego

Question 9

konklawe

Answer 9

zgromadzenie kardynałów w celu wybrania nowego papieża

Question 10

reforma gregoriańska - kto i kiedy i co

Answer 10

papież Grzegorz VII
1075
papież > władza świecka

Question 11

spór o inwestyturę - kto z kim i o co i wiek

Answer 11

cesarz Henryk IV i papież Grzegorz VII
XI wiek
o uniezależnienie biskupów od władców
kto ma nadawać godności kościelne?

Question 12

co się dzieje w 1077

Answer 12

spór o inwestyturę

Henryk IV idzie do Canossy by skłonić papieża Grzegorza VII do odwołania ekskomuniki

Question 13

co się dzieje w 1084

Answer 13

spór o inwestyturę
po cofnięciu ekskomuniki Henryk IV zajmuje Rzym
koronuje się na cesarza
stawia antypapieża

Question 14

co i kiedy kończy spór o inwestyturę

Answer 14

1122
konkordat wormacki
cesarz zrzekł się świeckiej inwestytury, jednak wybór duchownych trzeba było uzgadniać

Question 15

mamelucy

Answer 15

niewolniczy żołnierze, niewyznający islamu

Question 16

krucjaty

Answer 16

religijne wyprawy zbrojne państw katolickich przeciw muzułmanom, poganom, heretykom

Question 17

wyprawy krzyżowe

Answer 17

szereg krucjat przeciw muzułmanom w celu odzyskania Jerozolimy

Question 18

jedna z przyczyn wypraw krzyżowych

Answer 18

agresywna polityka Turków seldżuckich wobec chrześcijan

Question 19

przyczyna entuzjazmu uczestników krucjat

Answer 19

obietnica zbawienia i rozgrzeszenia

Question 20

pierwsza krucjata - data i wynik

Answer 20

1096

ZALEŻY BO :)

krucjata ludowa - chłopi, mieszczanie - klęska
wyprawa rycerska - armia - wygrana chrześcijan, powstanie Królestwa Jerozolimskiego

Question 21

3 przykłady zakonów rycerskich

Answer 21

templariusze
joannici
krzyżacy

Question 22

krucjaty - co ostatecznie

Answer 22

ostatecznie klęska

kwestie organizacyjne

Question 23

co z gospodarką w średniowieczu

Answer 23

kryzys gospodarczy :(((
powrót do gospodarki naturalnej
(ale za to jest trójpolówka)

Question 24

nobilitacja

Answer 24

uszlachetnienie

ktoś z niższej grupy społ. staje się szlachtą

Question 25

Wielka Karta Swobód ``` kiedy gdzie co kto i dlaczego jej chciał co zrobiła ```

Answer 25

1215 Anglia umowa między wasalami a królem (Jan bez Ziemi) możnowładcy hejtowali królewską samowolę i wysokie podatki ograniczała władzę króla

Question 26

doradczy organ króla we Francji w XIV-XVIIIw.

Answer 26

Stany Generalne

Question 27

Stany Generalne | gdzie, co, kiedy, przez kogo zwołane po raz pierwszy

Answer 27

doradczy organ króla we Francji w XIV-XVIIIw. zgromadzenie przedstawicieli 3 stanów Filip IV Piękny

Question 28

cystersi

Answer 28

benedyktyni z klasztoru z Citeaux

Question 29

2 przykłady heretyków

Answer 29

waldensi i katarzy

Question 30

franciszkanie - założyciel i inna nazwa

Answer 30

św. Franciszek z Asyżu | Zakon Braci Mniejszych

Question 31

dominikanie - założyciel i inna nazwa

Answer 31

św. Dominik Guzman | Zakon Kaznodziejski

Question 32

podstawa wykształcenia w średniowieczu

Answer 32

7 sztuk wyzwolonych

Question 33

wiek powstawania pierwszych uniwersytetów

Answer 33

XIV

Question 34

wynalezienie druku - kto i kiedy

Answer 34

Jan Guttenberg 1455

Question 35

filozof średniowieczny, dominikanin + jego pogląd

Answer 35

św. Tomasz z Akwinu, tomizm

Question 36

geneza wojny stuletniej

Answer 36

spór dynastyczny we Francji umiera Filip IV Piękny król Anglii Edward III i król Francji Filip VI - spór o koronę

Question 37

wojna stuletnia - kiedy, między kim a kim, przebieg w skrócie (jedna z wojen, kto zmienił jej bieg, kto zwyciężył)

Answer 37

``` 1337-1453 Edward III (Anglia) - Filip VI (Francja) ``` na początku wygrywali Anglicy (np. w bitwie pod Crécy) potem Joanna d'Arc przeprowadziła zwycięską odsiecz na Orlean potem Francuzi walczyli dzielnie i wygrali

Question 38

rekonkwista i wynik

Answer 38

walka chrześcijan o wyparcie Maurów (muzułm.) z Płw. Iberyjskiego zwycięstwo chrześcijan

Question 39

czarna śmierć - co, wiek, skąd się wzięła, skutek

Answer 39

epidemia dżumy XIVw. przybyła jedwabnym szlakiem handlowym z Azji Środkowej śmierć ok. 1/3 ludności

Question 40

przyczyny kryzysu gospodarczego po czarnej śmierci

Answer 40

brak osób do pracy na wsiach deficyt żywności - klęski głodu + kryzys bankowości

Question 41

żakeria - co, gdzie, wiek, przyczyny

Answer 41

bunty chłopskie we Francji w XIVw. | wyniszczenie wojną (stuletnią), epidemiami, wysokie podatki (bo kryzys gosp.)

Question 42

niewola awiniońska - co, wiek, skutek

Answer 42

przeniesienie stolicy papiestwa do Awinionu w XIVw. okres rezydowania papieży w Awinionie i uzależnienia papiestwa od króla wielka schizma zachodnia

Question 43

wielka schizma zachodnia - co, wiek, co zakończyło

Answer 43

rządy 3 papieży naraz w XVw. | koniec - sobór w Konstancji w 1417

Question 44

sobór w Konstancji - kiedy, co, co potem

Answer 44

1414-1418 koniec wielkiej schizmy zachodniej koncyliaryzm (sobór najwyższą władzą Kościoła - podlega mu papież) abdykacja papieży i wybranie nowego

Question 45

Jan Wiklif

Answer 45

prekursor reformacji i protestantyzmu po wielkiej schizmie zachodniej przeciwnik m.in. supremacji papieża, komentarzy Kościoła do Biblii potępiony przez Kościół jako heretyk

Question 46

prekursor reformacji i protestantyzmu po wielkiej schizmie zachodniej

Answer 46

Jan Wiklif

Question 47

kontynuator poglądów Jana Wiklifa + 2 rzeczy które chciał zmienić i jaki był jego los

Answer 47

``` Jan Hus czeski reformator religijny chciał nabożeństwa w językach narodowych komunii pod 2 postaciami krytykował handel odpustami spalony na stosie za herezję ```

Question 48

wojny husyckie - gdzie, wiek, kto vs kto, kto wygrywa

Answer 48

Czechy husyci vs Zygmunt Luksemburski XVw. wygrywają husyci

Question 49

geneza wojen husyckich

Answer 49

umiera król Czech i Zygmunt Luksemburski chce być jego następcą husyci to hejtują i Zygmunt organizuje na nich krucjatę

Question 50

program religijny husytów

Answer 50

4 artykuły praskie

Question 51

kompakty praskie

Answer 51

ugoda po wojnach husyckich | autonomia dla husytów

Question 52

Osman I - kto to, co stworzył

Answer 52

jeden z emirów rozpadłego państwa Seldżuków | twórca nowego tureckiego imperium

Question 53

bitwa pod Warną - kiedy co kto

Answer 53

1444 ekspansja Osmana I (imperium osmańskie - Turcja) pokonanie Węgrów

Question 54

kres Bizancjum - co kiedy dlaczego co potem

Answer 54

upadek Konstantynopola 1453 ekspansja imperium osmańskiego nowa stolica: Stambuł