1. Pierwsze cywilizacje Flashcards

1
Q

kreacjonizm

A

życie stworzone w pierwotnej formie przez Boga

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

teoria ewolucji - kiedy i w jakiej książce

A

1859

Darwin - “O powstawaniu gatunków”

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

główne założenie teorii ewolucji

A

człowiek i małpa mają wspólnego przodka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

antropogeneza

A

nauka o pochodzeniu człowieka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

pierwszy przedstawiciel rodzaju homo - kiedy i gdzie

A

2,5mln lat temu w Afryce

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

dlaczego ewolucja człowieka zaczęła się w Afryce?

A

obszar niedotknięty zlodowaceniami

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

inaczej człowiekowate + kiedy oddzieliły się od małp

A

hominidy

7mln lat temu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

hominidy po kolei

A

australopitek
homo habilis
homo erectus
neandertalczyk, homo sapiens

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

co osiągnął australopitek

A

pierwszy nauczył się wytwarzać narzędzia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

co osiągnął homo erectus (2)

A

zasiedlił Europę i Azję

nauczył się jak wskrzesać ogień

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

homo sapiens - ile lat temu

A

200tys.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

kiedy nastąpiła cała ewolucja gatunku ludzkiego?

A

w paleolicie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

początek i koniec prehistorii

A

pojawienie się człowieka - wynalezienie pisma

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

epoki w prehistorii i średniowieczu po kolei

A

epoka kamienia:

  • paleolit (starsza)
  • mezolit (środkowa)
  • neolit (młodsza)

epoka brązu
epoka żelaza

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

rewolucja neolityczna - na czym polegała i gdzie przebiegała i skutki

A

(koniec epoki lodowcowej)

rozwój rolnictwa i hodowli, przejście do osiadłego stylu życia
Żyzny Półksiężyc
wzrost liczby ludności, powstanie cywilizacji

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

dwa najstarsze miasta

A

Jerycho (Izrael)

Çatal Höyük (Turcja)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

przykład sztuki prehistorycznej

A

malowidła w jaskini w Lascaux

figurka Wenus z Willendorfu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

starożytny system nawadniający

A

system irygacyjny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

3 etapy narodzin cywilizacji

A

🌽 rewolucja agrarna
🏠 powstanie miast i państw
📜 wynalezienie pisma

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

4 etapy powstawania pisma

A

obrazkowe (piktograficzne)
ideograficzne
sylabiczne
alfabet

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

dwie rzeki + zatoka

Mezopotamia

A

Tygrys, Eufrat, Zatoka Perska

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

inaczej Mezopotamia

A

Międzyrzecze

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Sumerowie - kiedy

A

IV i III tysiąclecie p.n.e.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

wielopoziomowa mezopotamska świątynia

A

zikkurat

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

kiedy i kto najechał Sumerów

A

XXIVw. p.n.e.

Akadowie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

władca imperium akadyjskiego

A

Sargon Wielki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Sargon Wielki

A

władca imperium akadyjskiego

twórca pierwszego imperium na świecie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

kiedy i za czasu czyjego panowania Babilonia stała się główną potęgą

A

XVIIIw. p.n.e.

Hammurabi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Hammurabi - kiedy i gdzie panował

A

XVIIIw. p.n.e.

Babilonia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

słynna zasada Kodeksu Hammurabiego

A

oko za oko, ząb za ząb

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

na czym stał Kodeks Hammurabiego

A

Stela Hammurabiego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

słynny władca i budowniczy Babilonii - kto, kiedy + jedno z jego zleceń

A

Nabuchodonozor II
VIw. p.n.e.
wiszące ogrody Semiramidy (dla żony)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Nabuchodonozor II

gdzie panował, kiedy i co wniósł

A

Babilonia
VIw. p.n.e.
słynny budowniczy - przekształcił Babilon w potężną twierdzę

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

dwie stolice Asyrii

A

Aszur, Niniwa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

asyryjski władca - kto i co go wyróżniało

A

Aszurbanipal

potrafił pisać i czytać

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

Aszurbanipal

A

jedyny asyryjski władca potrafiący pisać i czytać

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

podział społeczeństwa babilońskiego (3)

A

obywatele
ludzie królewscy
niewolnicy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

kim byli “ludzie królewscy” w społeczeństwie babilońskim

A

służący króla

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

4 osiągnięcia cywilizacji Mezopotamii

A

pismo klinowe
koło
system sześćdziesiętny
rozwój medycyny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

dlaczego kultura Egiptu była tak oryginalna i trwała

A

bo był odizolowany

oddzielony barierą pustyń i mórz, połączony z Bliskim Wschodem jedynie szlakiem handlowym

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

początki cywilizacji egipskiej - kto, kiedy, w jaki sposób

A

faraon Narmer (Menes)
IV tysiąclecie p.n.e.
pochodził z Górnego i podbił Dolny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

gdzie była pierwsza stolica Egiptu

A

Memfis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
43
Q

Narmer (Menes)

A

faraon, zjednoczył Egipt w IV tysiącleciu p.n.e.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
44
Q

pierwsza piramida - faraon, architekt, gdzie

A

piramida Dżesera w Sakkarze

architekt Imhotep

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
45
Q

Imhotep

A

lekarz, architekt, wezyr Dżesera

twórca pierwszej piramidy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
46
Q

3 piramidy w Gizie

A

Cheopsa
Chefrena
Mykerinosa

47
Q

nom

A

egipska jednostka administracyjna

48
Q

egipska jednostka administracyjna i kto na czele

A

nom, nomarcha

49
Q

druga stolica Egiptu (za czasów Nowego Państwa)

A

Teby

50
Q

co się znajduje w Dolinie Królów w Egipcie

A

grobowce faraonów w skale

jedyny niesplądrowany - grobowiec Tutanchamona

51
Q

kim był wezyr

A

najwyższy urzędnik na dworze faraona

52
Q

najwyższy urzędnik na dworze faraona

A

wezyr

53
Q

piramida społeczna w starożytnym egipcie

A
faraon
kapłani
urzędnicy
żołnierze
chłopi
niewolnicy
54
Q

kosmogonia

A

próby wytłumaczenia pochodzenia świata dla danej religii/mitologii/filozofii

55
Q

próby wytłumaczenia pochodzenia świata dla danej religii/mitologii/filozofii

A

kosmogonia

56
Q

księga umarłych

A

Egipt

zbiór treści mających ułatwić zmarłemu przejście do raju

57
Q

spowiedź negatywna

A

polega na deklaracji przed bogami przewagi dobrych uczynków nad złymi, lista negacji (np. w Egipcie)

58
Q

Amenhotep IV

A

faraon, próbował (bezskutecznie) wprowadzić henoteizm w Egipcie

59
Q

poiliteizm
?
monoteizm

nazwa, czym się charakteryzował i kto próbował wprowadzić w starożytnym Egipcie (bez skutku)

A

henoteizm
uznanie wielu bogów, wywyższanie jednego
Amenhotep IV

60
Q

bardzo ważny ośrodek handlowy i polityczny, założony przez fenickich kolonistów

A

Kartagina

61
Q

Kartagina

A

bardzo ważny ośrodek handlowy i polityczny, założony przez fenickich kolonistów

62
Q

czym się różnią?

Hebrajczycy
Izraelici
Żydzi

A

Hebrajczycy - lud koczowniczy, przed państwem
Izraelici - mają państwo
Żydzi - naród po odebraniu państwa

63
Q

główne źródło wiedzy o początkach Hebrajczyków

A

5 pierwszych ksiąg Starego Testamentu - Pięcioksiąg - Tora

64
Q

Tora

A

5 pierwszych ksiąg Starego Testamentu, Pięcioksiąg

historia Hebrajczyków

65
Q

5 pierwszych ksiąg Starego Testamentu, Pięcioksiąg

historia Hebrajczyków

A

Tora

66
Q

Abraham - kiedy i kim był

A

II tysiąclecie p.n.e.
przodek Hebrajczyków, ojciec narodu żydowskiego
zawarł przymierze z Bogiem (obiecał mu liczne potomstwo)

67
Q

przodek Hebrajczyków, ojciec narodu żydowskiego

A

Abraham

68
Q

syn Abrahama - imię i historia z nim związana

A

Izaak

próba wiary Abrahama - ofiara Izaaka (w końcu nie - miłosierdzie boże)

69
Q

Mojżesz - kiedy żył i co zrobił

A

XIII w. p.n.e.

wyprowadził Izraelitów z Egiptu

70
Q

w jaki sposób Bóg objawił się Mojżeszowi i co mu wtedy powiedział

A

krzew gorejący na Górze Synaj
(krzak się palił lecz nie spłonął)

“Idź wyprowadzić Izraelitów z Egiptu”

71
Q

10 plag egipskich - dlaczego?

A

faraon nie zgodził się na wyprowadzenie Izraelitów z Egiptu - gniew Boga

72
Q

rozstępujące się Morze Czerwone - co i jak

A

Egipcjanie żałują wypuszczenia Izraelitów z Egiptu - faraon wysyła armię, żeby sprowadzić ich z powrotem

morze się rozstępuje i pomaga Izraelitom uciec

73
Q

manna z nieba - dla kogo

A

dla wędrujących Izraelitów w drodze do Ziemi Obiecanej

74
Q

złoty cielec - o co chodzi i konsekwencje

A

Mojżesz jest na Górze Synaj by otrzymać Dekalog i zostawia Izraelitów samych z Aaronem (bratem) na 40 dni

Izraelici boją się, że Mojżesz i Bóg ich opuścili i proszą Aarona o stworzenie wizerunku Boga - złoty cielec

Bóg się wkurza że byli mu niewierni i dodaje im dodatkowe 40 lat wędrówki bang

75
Q

nazwa Ziemi Obiecanej + kto ją zamieszkiwał zanim przyszli Izraelici i ich pokonali

A

Kanaan

Filistyni

76
Q

ile było plemion Izraelskich (tyle ile synów kogo)

A

12

Jakuba

77
Q

trzech izraelskich królów i kiedy każdy z nich

A

Saul (XI w. p.n.e.)
Dawid (X w. p.n.e.)
Salomon (X w. p.n.e.)

78
Q

Salomon - kto, gdzie, kiedy i co zrobił

A

król Izraela
X w. p.n.e.
wielki budowniczy - Świątynia Jerozolimska
bardzo mądry (przypowieść o dwóch matkach)
doprowadził królestwo do świetności

79
Q

podział Izraela po śmierci Salomona

A

Izrael (północ)

Judea (południe, stolica w Jerozolimie)

80
Q

niewola babilońska - co i kiedy

A

wygnanie Żydów z Judy

VI w. p.n.e.

81
Q

diaspora

A

rozproszenie członków danego narodu wśród innych narodów

82
Q

rozproszenie członków danego narodu wśród innych narodów

A

diaspora

83
Q

religia Żydów

A

judaizm

84
Q

jaka żywność w judaizmie nie jest koszerna?

A

wieprzowina

85
Q

szabat

A

święcenie soboty w judaizmie

86
Q

świecznik w judaizmie

A

menora

87
Q

menora

A

świecznik w judaizmie

88
Q

tłumacz Biblii na polski

A

Jakub Wujek

89
Q

Jakub Wujek

A

tłumacz Biblii na polski

90
Q

dwóch perskich władców

A

Cyrus II Wielki

Dariusz Wielki

91
Q

Persowie - który wiek p.n.e.

A

VI w. p.n.e.

92
Q

satrapy

A

starożytna Persja

podbite kraje, jednostki administracyjne

93
Q

starożytna Persja

podbite kraje, jednostki administracyjne

A

satrapy

94
Q

religia perska (nie jej modyfikacja) + na czym polegała

A

mazdaizm

dwóch bogów - dobry (Ahura Mazda) i zły (Aryman)
walka dobra ze złem

95
Q

mazdaizm

A

religia starożytnej Persji

96
Q

modyfikacja mazdaizmu i na czym polegała

A

zaratustrianizm

cechy monoteistyczne - dobro zwycięży

97
Q

rzeki starożytnej cywilizacji Indii

A

Indus, Ganges

98
Q

dwa miasta cywilizacji Doliny Indusu

A

Harappa

Mohendżo Daro

99
Q

cytadela w Dolinie Indusu - co to

A

centrum władzy religijnej i politycznej w mieście

100
Q

Wedy

A

święte księgi hinduizmu

101
Q

święte księgi hinduizmu

A

Wedy

102
Q

Aśoka

A

król Imperium Mauriów (Indie)

ustanowił buddyzm religią państwową

103
Q

starożytna religia Indii z której wywodzi się hinduizm

A

braminizm

104
Q

hinduizm

święte księgi, w co wierzą, jak się nazywają kapłani

A

religia Indii

Wedy
reinkarnacja, karma, trzy główne bóstwa i wuchta innych
kapłani - guru

105
Q

główne założenie karmy

A

prawo akcji i reakcji

106
Q

co to buddyzm

A

nonteistyczny system filozoficzny i religijny

107
Q

trzy ważne elementy buddyzmu

A

Cztery Szlachetne Prawdy Wiary
Ośmioraka Ścieżka
nirwana

108
Q

czym jest nirwana

A

buddyzm

wyzwolenie od cierpienia

109
Q

dwie rzeki w Chinach

A

Huang He

Jangcy

110
Q

dwie pierwsze dynastie władające w Chinach

A

Shang

Zhou

111
Q

Shi Huanghi

kto co kiedy

A

cesarz Chin w III w. p.n.e.
zjednoczył Chiny
stworzył cesarstwo
rozpoczął budowę Wielkiego Muru Chińskiego (zakończoną w XVIII w. n.e.)

112
Q

dwóch filozofów Chin

A

Laocjusz

Konfucjusz

113
Q

Konfucjusz

A

chiński filozow
twórca konfucjonizmu
(oficjalnej ideologii Chin do początku XXw.)