1. Pierwsze cywilizacje Flashcards
1
Q
kreacjonizm
A
życie stworzone w pierwotnej formie przez Boga
2
Q
teoria ewolucji - kiedy i w jakiej książce
A
1859
Darwin - “O powstawaniu gatunków”
3
Q
główne założenie teorii ewolucji
A
człowiek i małpa mają wspólnego przodka
4
Q
antropogeneza
A
nauka o pochodzeniu człowieka
5
Q
pierwszy przedstawiciel rodzaju homo - kiedy i gdzie
A
2,5mln lat temu w Afryce
6
Q
dlaczego ewolucja człowieka zaczęła się w Afryce?
A
obszar niedotknięty zlodowaceniami
7
Q
inaczej człowiekowate + kiedy oddzieliły się od małp
A
hominidy
7mln lat temu
8
Q
hominidy po kolei
A
australopitek
homo habilis
homo erectus
neandertalczyk, homo sapiens
9
Q
co osiągnął australopitek
A
pierwszy nauczył się wytwarzać narzędzia
10
Q
co osiągnął homo erectus (2)
A
zasiedlił Europę i Azję
nauczył się jak wskrzesać ogień
11
Q
homo sapiens - ile lat temu
A
200tys.
12
Q
kiedy nastąpiła cała ewolucja gatunku ludzkiego?
A
w paleolicie
13
Q
początek i koniec prehistorii
A
pojawienie się człowieka - wynalezienie pisma
14
Q
epoki w prehistorii i średniowieczu po kolei
A
epoka kamienia:
- paleolit (starsza)
- mezolit (środkowa)
- neolit (młodsza)
epoka brązu
epoka żelaza
15
Q
rewolucja neolityczna - na czym polegała i gdzie przebiegała i skutki
A
(koniec epoki lodowcowej)
rozwój rolnictwa i hodowli, przejście do osiadłego stylu życia
Żyzny Półksiężyc
wzrost liczby ludności, powstanie cywilizacji
16
Q
dwa najstarsze miasta
A
Jerycho (Izrael)
Çatal Höyük (Turcja)
17
Q
przykład sztuki prehistorycznej
A
malowidła w jaskini w Lascaux
figurka Wenus z Willendorfu
18
Q
starożytny system nawadniający
A
system irygacyjny
19
Q
3 etapy narodzin cywilizacji
A
🌽 rewolucja agrarna
🏠 powstanie miast i państw
📜 wynalezienie pisma
20
Q
4 etapy powstawania pisma
A
obrazkowe (piktograficzne)
ideograficzne
sylabiczne
alfabet
21
Q
dwie rzeki + zatoka
Mezopotamia
A
Tygrys, Eufrat, Zatoka Perska
22
Q
inaczej Mezopotamia
A
Międzyrzecze
23
Q
Sumerowie - kiedy
A
IV i III tysiąclecie p.n.e.
24
Q
wielopoziomowa mezopotamska świątynia
A
zikkurat
25
kiedy i kto najechał Sumerów
XXIVw. p.n.e.
| Akadowie
26
władca imperium akadyjskiego
Sargon Wielki
27
Sargon Wielki
władca imperium akadyjskiego
| twórca pierwszego imperium na świecie
28
kiedy i za czasu czyjego panowania Babilonia stała się główną potęgą
XVIIIw. p.n.e.
| Hammurabi
29
Hammurabi - kiedy i gdzie panował
XVIIIw. p.n.e.
| Babilonia
30
słynna zasada Kodeksu Hammurabiego
oko za oko, ząb za ząb
31
na czym stał Kodeks Hammurabiego
Stela Hammurabiego
32
słynny władca i budowniczy Babilonii - kto, kiedy + jedno z jego zleceń
Nabuchodonozor II
VIw. p.n.e.
wiszące ogrody Semiramidy (dla żony)
33
Nabuchodonozor II
| gdzie panował, kiedy i co wniósł
Babilonia
VIw. p.n.e.
słynny budowniczy - przekształcił Babilon w potężną twierdzę
34
dwie stolice Asyrii
Aszur, Niniwa
35
asyryjski władca - kto i co go wyróżniało
Aszurbanipal
| potrafił pisać i czytać
36
Aszurbanipal
jedyny asyryjski władca potrafiący pisać i czytać
37
podział społeczeństwa babilońskiego (3)
obywatele
ludzie królewscy
niewolnicy
38
kim byli "ludzie królewscy" w społeczeństwie babilońskim
służący króla
39
4 osiągnięcia cywilizacji Mezopotamii
pismo klinowe
koło
system sześćdziesiętny
rozwój medycyny
40
dlaczego kultura Egiptu była tak oryginalna i trwała
bo był odizolowany
| oddzielony barierą pustyń i mórz, połączony z Bliskim Wschodem jedynie szlakiem handlowym
41
początki cywilizacji egipskiej - kto, kiedy, w jaki sposób
faraon Narmer (Menes)
IV tysiąclecie p.n.e.
pochodził z Górnego i podbił Dolny
42
gdzie była pierwsza stolica Egiptu
Memfis
43
Narmer (Menes)
faraon, zjednoczył Egipt w IV tysiącleciu p.n.e.
44
pierwsza piramida - faraon, architekt, gdzie
piramida Dżesera w Sakkarze
| architekt Imhotep
45
Imhotep
lekarz, architekt, wezyr Dżesera
| twórca pierwszej piramidy
46
3 piramidy w Gizie
Cheopsa
Chefrena
Mykerinosa
47
nom
egipska jednostka administracyjna
48
egipska jednostka administracyjna i kto na czele
nom, nomarcha
49
druga stolica Egiptu (za czasów Nowego Państwa)
Teby
50
co się znajduje w Dolinie Królów w Egipcie
grobowce faraonów w skale
| jedyny niesplądrowany - grobowiec Tutanchamona
51
kim był wezyr
najwyższy urzędnik na dworze faraona
52
najwyższy urzędnik na dworze faraona
wezyr
53
piramida społeczna w starożytnym egipcie
```
faraon
kapłani
urzędnicy
żołnierze
chłopi
niewolnicy
```
54
kosmogonia
próby wytłumaczenia pochodzenia świata dla danej religii/mitologii/filozofii
55
próby wytłumaczenia pochodzenia świata dla danej religii/mitologii/filozofii
kosmogonia
56
księga umarłych
Egipt
| zbiór treści mających ułatwić zmarłemu przejście do raju
57
spowiedź negatywna
polega na deklaracji przed bogami przewagi dobrych uczynków nad złymi, lista negacji (np. w Egipcie)
58
Amenhotep IV
faraon, próbował (bezskutecznie) wprowadzić henoteizm w Egipcie
59
poiliteizm
?
monoteizm
nazwa, czym się charakteryzował i kto próbował wprowadzić w starożytnym Egipcie (bez skutku)
henoteizm
uznanie wielu bogów, wywyższanie jednego
Amenhotep IV
60
bardzo ważny ośrodek handlowy i polityczny, założony przez fenickich kolonistów
Kartagina
61
Kartagina
bardzo ważny ośrodek handlowy i polityczny, założony przez fenickich kolonistów
62
czym się różnią?
Hebrajczycy
Izraelici
Żydzi
Hebrajczycy - lud koczowniczy, przed państwem
Izraelici - mają państwo
Żydzi - naród po odebraniu państwa
63
główne źródło wiedzy o początkach Hebrajczyków
5 pierwszych ksiąg Starego Testamentu - Pięcioksiąg - Tora
64
Tora
5 pierwszych ksiąg Starego Testamentu, Pięcioksiąg
historia Hebrajczyków
65
5 pierwszych ksiąg Starego Testamentu, Pięcioksiąg
historia Hebrajczyków
Tora
66
Abraham - kiedy i kim był
II tysiąclecie p.n.e.
przodek Hebrajczyków, ojciec narodu żydowskiego
zawarł przymierze z Bogiem (obiecał mu liczne potomstwo)
67
przodek Hebrajczyków, ojciec narodu żydowskiego
Abraham
68
syn Abrahama - imię i historia z nim związana
Izaak
| próba wiary Abrahama - ofiara Izaaka (w końcu nie - miłosierdzie boże)
69
Mojżesz - kiedy żył i co zrobił
XIII w. p.n.e.
| wyprowadził Izraelitów z Egiptu
70
w jaki sposób Bóg objawił się Mojżeszowi i co mu wtedy powiedział
krzew gorejący na Górze Synaj
(krzak się palił lecz nie spłonął)
"Idź wyprowadzić Izraelitów z Egiptu"
71
10 plag egipskich - dlaczego?
faraon nie zgodził się na wyprowadzenie Izraelitów z Egiptu - gniew Boga
72
rozstępujące się Morze Czerwone - co i jak
Egipcjanie żałują wypuszczenia Izraelitów z Egiptu - faraon wysyła armię, żeby sprowadzić ich z powrotem
morze się rozstępuje i pomaga Izraelitom uciec
73
manna z nieba - dla kogo
dla wędrujących Izraelitów w drodze do Ziemi Obiecanej
74
złoty cielec - o co chodzi i konsekwencje
Mojżesz jest na Górze Synaj by otrzymać Dekalog i zostawia Izraelitów samych z Aaronem (bratem) na 40 dni
Izraelici boją się, że Mojżesz i Bóg ich opuścili i proszą Aarona o stworzenie wizerunku Boga - złoty cielec
Bóg się wkurza że byli mu niewierni i dodaje im dodatkowe 40 lat wędrówki bang
75
nazwa Ziemi Obiecanej + kto ją zamieszkiwał zanim przyszli Izraelici i ich pokonali
Kanaan
| Filistyni
76
ile było plemion Izraelskich (tyle ile synów kogo)
12
| Jakuba
77
trzech izraelskich królów i kiedy każdy z nich
Saul (XI w. p.n.e.)
Dawid (X w. p.n.e.)
Salomon (X w. p.n.e.)
78
Salomon - kto, gdzie, kiedy i co zrobił
król Izraela
X w. p.n.e.
wielki budowniczy - Świątynia Jerozolimska
bardzo mądry (przypowieść o dwóch matkach)
doprowadził królestwo do świetności
79
podział Izraela po śmierci Salomona
Izrael (północ)
| Judea (południe, stolica w Jerozolimie)
80
niewola babilońska - co i kiedy
wygnanie Żydów z Judy
| VI w. p.n.e.
81
diaspora
rozproszenie członków danego narodu wśród innych narodów
82
rozproszenie członków danego narodu wśród innych narodów
diaspora
83
religia Żydów
judaizm
84
jaka żywność w judaizmie nie jest koszerna?
wieprzowina
85
szabat
święcenie soboty w judaizmie
86
świecznik w judaizmie
menora
87
menora
świecznik w judaizmie
88
tłumacz Biblii na polski
Jakub Wujek
89
Jakub Wujek
tłumacz Biblii na polski
90
dwóch perskich władców
Cyrus II Wielki
| Dariusz Wielki
91
Persowie - który wiek p.n.e.
VI w. p.n.e.
92
satrapy
starożytna Persja
| podbite kraje, jednostki administracyjne
93
starożytna Persja
| podbite kraje, jednostki administracyjne
satrapy
94
religia perska (nie jej modyfikacja) + na czym polegała
mazdaizm
dwóch bogów - dobry (Ahura Mazda) i zły (Aryman)
walka dobra ze złem
95
mazdaizm
religia starożytnej Persji
96
modyfikacja mazdaizmu i na czym polegała
zaratustrianizm
cechy monoteistyczne - dobro zwycięży
97
rzeki starożytnej cywilizacji Indii
Indus, Ganges
98
dwa miasta cywilizacji Doliny Indusu
Harappa
| Mohendżo Daro
99
cytadela w Dolinie Indusu - co to
centrum władzy religijnej i politycznej w mieście
100
Wedy
święte księgi hinduizmu
101
święte księgi hinduizmu
Wedy
102
Aśoka
król Imperium Mauriów (Indie)
| ustanowił buddyzm religią państwową
103
starożytna religia Indii z której wywodzi się hinduizm
braminizm
104
hinduizm
| święte księgi, w co wierzą, jak się nazywają kapłani
religia Indii
Wedy
reinkarnacja, karma, trzy główne bóstwa i wuchta innych
kapłani - guru
105
główne założenie karmy
prawo akcji i reakcji
106
co to buddyzm
nonteistyczny system filozoficzny i religijny
107
trzy ważne elementy buddyzmu
Cztery Szlachetne Prawdy Wiary
Ośmioraka Ścieżka
nirwana
108
czym jest nirwana
buddyzm
| wyzwolenie od cierpienia
109
dwie rzeki w Chinach
Huang He
| Jangcy
110
dwie pierwsze dynastie władające w Chinach
Shang
| Zhou
111
Shi Huanghi
| kto co kiedy
cesarz Chin w III w. p.n.e.
zjednoczył Chiny
stworzył cesarstwo
rozpoczął budowę Wielkiego Muru Chińskiego (zakończoną w XVIII w. n.e.)
112
dwóch filozofów Chin
Laocjusz
| Konfucjusz
113
Konfucjusz
chiński filozow
twórca konfucjonizmu
(oficjalnej ideologii Chin do początku XXw.)
